Universitato de Saskaĉevano
La Universitato de Saskaĉevano (angle University of Saskatchewan, mallonge U of S) estas la plej granda altlernejo en la kanada provinco Saskaĉevano. Ĝi situas sur la orienta bordo de la Sud-Saskaĉevana rivero, en la urbo Saskatuno. La Leĝon pri la Universitato de Saskaĉevano (University of Saskatchewan Act), per kiu fondiĝis la provinca universitato, akceptis la Leĝdona Asembleo de Saskaĉevano la 3-an de aprilo 1907 "for the purpose of providing facilities for higher education in all its branches and enabling all persons without regard to race, creed or religion to take the fullest advantage" [por provizi altlernejajn instancojn en ĉiuj branĉoj kaj ebligi al ĉiuj persono - senkonsidere al raso, kredoj aŭ religio - havi plenajn avantaĝojn].[1][2] La Universitato festas la centjariĝon de sia fondado en 2007.
Komencoj
[redakti | redakti fonton]La Universitato kreiĝis la 3-an de aprilo 1907 per provinca leĝo konata kiel la Universitata Leĝo (University Act).
Battleford, Moose Jaw, Prince Albert, Reĝino, kaj Saskatuno ĉiuj petis la rajton gastigi la novan universitaton. Walter Murray preferis la provincan ĉefurbon, Reĝinon. Dum politike influita voĉdonado, oni elektis Saskatunon la 7-an de aprilo 1909.
Fondado de Kolegioj
[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Instruprogramoj de la Universitato de Saskaĉevano.
Pli-malpli laŭ la originala plano de 1909, oni fondis plurajn kolegiojn:
Artoj kaj Sciencoj (1909), Agrikulturo - nun Agrikulturo kaj Biorimedoj (1912), Inĝenieriko (1912), Juro (1913), Farmakologio - nun Farmakologio kaj Nutroscienco (1914), Komerco(1917), Medicino (1926), Edukado (1927), Hejma Ekonomiko (1928), Flegado (1938), Postdiplomaj Studoj kaj Esplorado (1946), Korpa Trejnado - nun Kinezologio (1958), Veterinara medicino (1964), Dentomedicino(1965), and Lernejo de Fizioterapio (1976).
Oni ankaŭ fondis teologiajn kolegiojn filiiĝintaj al la Universitato:Kolegio Emmanuel - nun Kolegio de Emmanuel kaj Sankta Chad - Anglikana (1909), Kolegio Sankta Andrew (kiel Presbiteriana Kolegio, Saskatuno)- Unuiĝinta Eklezio de Kanado (1913), Luterana Teologica Seminario (1920), Kolegio Sankta Thomas More (1936), kaj Centra Pentekosta Kolegio (1983).
La Kolegio de Reĝino saviĝis de bankrotiĝo kaj fariĝis parto de la Universitato en 1934, kaj en 1959 oni donis al ĝi la privilegion sendepende doni diplomojn, kio faris el ĝi la dua kampuso de la Universitato de Saskaĉevano. Per alia leĝo de 1974 oni faris ĝin sendependan altlernejon, nun konata kiel la Universitato de Reĝino.
Muzeoj kaj Galerioj (Vizitindaĵoj)
[redakti | redakti fonton]Kapelo Rugby
[redakti | redakti fonton]
Kapelo Rugby, translokigita de Prince Albert kie oni konstruis ĝin en 1912, deklariĝis Municipa Heredaĵejo de la Urbo Saskatuno.[3] Kapelo Rugby, antaŭulo de Kolegio de Emmanuel kaj Sankta Chad konstruiĝis unue en 1883 sub la nomo The University of Saskatchewan (Saskatchewan Provisional District of the North West Territories), en Prince Albert.[4]
Lernejo Victoria
[redakti | redakti fonton]Lernejo Victoria (Eta Ŝtona Lernejo) konstruiĝis en 1888 kaj poste estis translokigita al la kampuso de la Universitato de Saskaĉevano. Oni deklaris ĝin historiejo la 1-an de junio 1967[5]
Famaj fakultatanoj kaj esploristoj de la Universitato
[redakti | redakti fonton]- La Honorinda Gordon L. Barnhart, Universitata Sekretario, profesoro pri la Politiko de Kanado, kaj Leŭtenanta Guberniestro de Saskaĉevano (2006-nun)
- La Honorinda Sylvia O. Fedoruk, Kanceliero de la Universitato, profesoro pri onkologio, asocia membro pri fiziko, kaj Leŭtenanta Guberniestro de Saskaĉevano (1988-1994).
- La Honorinda J.W. Grant MacEwan, Direktoro de la Lernejo de Agrikulturo, profesoro pri Prizorgado de Bestoj, kaj Leŭtenanta Guberniestro de Alberto (1966-1974).
- Gerhard Herzberg, Nobel-premiito pri Kemio, 1970 - al li oni proponis postenon en 1935 por ke li povu fuĝi de nazia Germanio, kaj li restis ĉe la universitato dum dek jaroj.
- William Sarjeant, geologo kaj roman-verkisto.
- Thorbergur Thorvaldson, internacie konata sciencisto kaj unua dekano de postdiplomaj studoj ĉe la Universitato de Saskaĉevano.
Famaj studentoj de la Universitato
[redakti | redakti fonton]- La Tre Honorinda Ray Hnatyshyn, 24-a Guberniestro ĝenerala de Kanado
- La Honorinda D-rino Lynda M. Haverstock, Leŭtenanta Guberniestro de Saskaĉevano (2000-2006), Gvidanto de la Saskaĉevana Liberala Partio (1989-1995)
- La Honorinda Fredrick W. Johnson, 16-a Leŭtenanta Guberniestro de Saskaĉevano
- La Honorinda George Porteous, 14-a Leŭtenanta Guberniestro de Saskaĉevano
- La Tre Honorinda John G. Diefenbaker, 13-a Ĉefministro de Kanado
- Diefenbaker ankaŭ estis kanceliero de la universitato. Post kiam li mortis, oni entombigis lin kaj lian edzinon ĉe la universitato, proksime de Kanada Centro Diefenbaker.
- Henry Taube, Nobel-premiito pri Kemio, 1983
- John Hewson, aŭstralia politikisto
Prezidantoj de la Universitato
[redakti | redakti fonton]- Walter Charles Murray (1908-37)
- James Sutherland Thomson (1937-49)
- Walter Palmer Thompson (1949-59)
- John William Tranter Spinks (1959-74)
- Robert William Begg (1974-80)
- Leo Friman Kristjanson (1980-89)
- J.W. George Ivany (1989-99)
- R. Peter MacKinnon (1999- nun)
Kancelieroj de la Universitato
[redakti | redakti fonton]- Edward Ludlow Wetmore (1909-1917)
- Frederick W. A. G. Haultain (1917-1940)
- P. E. MacKenzie (1940-1946)
- Donald Maclean (1946-1947)
- F. H. Auld (1947-1965)
- E.M. Culliton (1965-1969)
- John Diefenbaker (1969-1979)
- Emmett M. Hall (1979-1986)
- Sylvia O. Fedoruk (1986-1989)
- E. K. Turner (1989-1995)
- Peggy McKercher (1995-2001)
- W. Thomas Molloy (2001- nun)