Ĉizisto laborante en la Katedralo de Sankta Johano la Dieca de Novjorko en 1909.Mogolaponardo-tenilo el jado kun oro, rubenoj, kaj smeraldoj.Plado el serpenteno kun inkrustigitaj orfiŝoj, unua jarcento a.K. aŭ CE, kun 9-ajarcentaj aldonaĵoj
Ŝtonĉizado estas ĝenerala esprimo por ĉizado de ŝtonoj. Ĝi estis grava fako de la artoj el la Antikveco, kaj ĉefe por skulptarto kaj arkitekturo ekzemple de preĝejoj kaj katedraloj. Ŝtonĉizistoj estis unue el unuaj metiistoj kiuj asociiĝis en gildoj kaj prilaboris teknikojn, kiuj poste rezultos en la moderna scienco, tekniko kaj arto de arkitekturo.
Ŝtonĉizado estas ankaŭ partikulara esprimo en arthistorio kaj arkeologio por la ĉizado por artaj celoj de duongemoj, ankaŭ de gemoj, kiel ekzemple jado, kvarco (klara kvarco), agato, onikso, jaspo, serpenteno aŭ karneliano, kaj por objekto farita laŭ tiu maniero.[1][2] Normale la objektoj estas malgrandaj, kaj la kategorio parte koincidas kun kaj juvelarto kaj skulptarto. Foje estas uzita la itala esprimo pietra dura;[3] kio estas kaŭzo de ia konfuzo.
De la Neolitika periodo ĝis ĉirkaŭ la 19-a jarcento tiaj objektoj estis inter la plej altagrade aprezitaj en multaj kulturoj, ofte atribuis specialajn potencojn aŭ religian signifon, sed hodiaŭ priraportado en ne-specialista arthistorio tendencas esti forigita al ĉia dekoracia arto aŭ "duaranga arta" kategorio. La specoj de objektoj ĉizitaj inkludis tiujn kun ritaj aŭ religiaj celoj, gravuritaj gemoj kiel sigelringoj kaj aliaj specoj de sigelo, teniloj, zonbukoj kaj similaj eroj, ujoj kaj pure dekoraciaj objektoj.
↑Carvalho, Pedro de Moura. (2010) Gems and Jewels of Mughal India. Londono: Nour Foundation. ISBN 978-1-874780-72-4.
↑This catalogue provides a comprehensive history of pietre dure, a virtuoso form of hardstone carving that reached an artistic peak in Italy in the 16th century and subsequently spread throughout Europe. (2008) Giusti, Annamaria and Koeppe, Wolfram: Art of the Royal Court: Treasures in Pietre Dure from the Palaces of Europe. Nov-Jorko: Metropolitan Museum of Art in association with Yale University Press. ISBN 978-1-58839-288-6.
Campbell, Gordon, The Grove Encyclopedia of Decorative Arts, Volume 1, Oxford University Press US, 2006, ISBN 0-19-518948-5, ISBN 978-0-19-518948-3 (links in notes)
Jones, Dalu & Michell, George, eds.; The Arts of Islam, Arts Council of Great Britain, 1976, ISBN 0-7287-0081-6
Keene, Manuel, Old World Jades outside China, From Ancient Times to the Fifteenth Century, in: Gülru Necipoğlu, Doris Behrens-Abouseif, Anna Contadini (eld), Muqarnas Series 21: Essays In Honor Of J.M. Rogers BRILL, 2005, ISBN 90-04-13964-8, ISBN 978-90-04-13964-0
Kornbluth, Genevra Alisoun. Engraved gems of the Carolingian empire, Penn State Press, 1995, ISBN 0-271-01426-1. Google books
Markel, Stephen Asian Art article: "Mughal Jades, A Technical and Sculptural Perspective.
"MMA": Department of Arts of Africa, Oceania, and the Americas. "Jade in Mesoamerica". In Heilbrunn Timeline of Art History. New York: The Metropolitan Museum of Art, 2000–. link (October 2001)
Thoresen, Lisbet. "On Gemstones: Gemological and Analytical Studies of Ancient Intaglios and Cameos." In Ancient Glyptic Art- Gem Engraving and Gem Carving. http://ancient-gems.lthoresen.comArkivigite je 2008-12-26 per la retarkivo Wayback Machine (Februaro 2009)
Watson, William, & Ho, Chuimei. The arts of China after 1620, Yale University Press Pelican history of art, Yale University Press, 2007, ISBN 0-300-10735-8, ISBN 978-0-300-10735-7