Aktibo finantzarioen balorazio eredu

Aktibo finantzarioen balorazio eredua (ingelesez: Capital Asset Pricing Model edo CAPM), area finantzarioan gehien erabiltzen den tresnetako bat da. Tresna honek aktibo jakin batek behar duen itzulera-tasa zehazten digu. Eredu honen sorkuntzan hiru ekonomialarik egin zuten lana; William Sharpe, John Lintner eta Jan Mossin-ek hain zuzen ere. Hiru ekonomialariak aldi berean lanean zeuden arren ez zuten eredua elkarrekin landu; hala ere, guztiak Harry Markowitz-en teoriak bultzatuta hasi ziren lanean. ^[1]

Aktibo finantzarioen balorazio-ereduak arrisku sistematikoa kontuan hartuta espero den errentagarritasuna estimatzen du. Merkatu-orekan oinarritzen den eredu teoriko bat da; hau da, aktibo finantzarioaren eskaintza eskariaren berdina izango da. Merkatuko egoera lehia perfektukoa litzateke, horregatik, eskari eta eskaintzaren arteko interakzioak aktiboan prezioa zehaztuko du. Honela, aktiboaren errentagarritasunak eta jasandako arriskuak erlazio zuzena izango dute; zenbat eta arrisku handiago, errentagarritasuna handiagoa izango da. Hori dela eta, arriskua neurtzea lortuko balitz, aktibo ezberdinen errentagarritasun potentzialaren ehunekoa kalkulatzea posible izango litzateke. ^[2]

Kalkulua

Banakako aktiboak irudikatzeko, ingelesezko terminoari erreferentzia eginez Security Market Line (SML) lerro zuzena erabiltzen da, hau da, Balore Merkatu Lerroa (BML). Banakako aktiboen errendimenduaren esperantza adierazten duen ekuazioaren errepresentazio grafikoa izango da hau. BML zuzena, merkatu orokorrarekin erlazioa duen edozein aktibok dituen aukera-arrisku ratioa kalkulatzeko erabiliko dugu. Merkatua eraginkorra bada tituluen errentagarritasunaren esperantzak zuzen hori jarraituko du.

Balore Merkatu Lerroa (BML)

BML lerroaren malda, merkatuko arrisku prima (E_m – R_f) denez, merkatuak arriskuarekiko duen ezkortasunak baldintzatuko du lerro honen malda.^[3]

Beraz, CAPM metodoak deskribatutako oreka-erlazioa honakoa izango da:

• E(r_i) = r_f + ß_im (E (r_m) - r_f )
  non,

• E(r_i) : Aktiboaren gaineko kapitalaren itxarondako errentagarritasuna.
•  ß_im: Beta. Arrisku kantitatea. Honakoa kalkulatzeko formula hau erabiliko da,

ß_im = ${\displaystyle {\operatorname {Cov(ri,rm} \!) \over \operatorname {Var(rm)} \!}}$

• (E(r_m) - r_f ) : Arrisku sistematikoaren arabera lortutako prima.
• (r_m): Merkatuko errentagarritasuna.
• rf : Arriskutik kanpo dagoen aktiboaren errentagarritasuna.

Aktiboaren prezioa

Behin errentagarritasuna CAPM metodoa erabiliz kalkulatuta, aktiboak produzituko duen etorkizuneko kutxa-fluxua bere balio eguneratu netora deskontatua izango da, horrela aktiboaren prezio egokia erabaki ahal izateko.

Teorian, aktibo bat ondo baloratuta egongo da aktiboaren prezioa eta CAPM ereduaren bidez kalkulatutako balioa berdinak direnean. Aktiboaren prezioa CAPM ereduaren bidez ateratako balioa baino handiagoa bada, aktiboa gainbaloratuta egongo dela esango da, eta alderantziz.

Erreferentziak

1. (Gaztelaniaz) Moreno, Marco Antonio. (2010-05-19). El CAPM, un Modelo de Valoración de Activos Financieros. (Noiz kontsultatua: 2018-10-01).
2. (Gaztelaniaz) «Modelo de valoración de activos financieros (CAPM)» Economipedia 2017-02-12 (Noiz kontsultatua: 2018-10-01).
3. Felix, Jauregui-Arraburu, Juan. «Irakaskuntz gida» ocw.ehu.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-25).

Kanpo estekak