Albert Razin

Albert Razin
Bizitza
Jaiotza	Kuzyumovo ^(en) , 1940ko ekainaren 12a
Herrialdea	Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna  Errusia
Heriotza	Izhevsk, 2019ko irailaren 10a (79 urte)
Heriotza modua	suizidioa: autoimmolazioa
Hezkuntza
Heziketa	Udmurt State University ^(en) 1962)
Hezkuntza-maila	PhD in Philosophical Sciences ^(en)
Hizkuntzak	Udmurtera errusiera
Jarduerak
Jarduerak	etnografoa, soziologoa, filosofoa, aktibista eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Udmurt State University ^(en)

Albert Alekseievitx Razin (udmurteraz: Альберт Алексеевич Разин; Kuziumovo, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna, 1940ko ekainaren 12a – Izhevsk, Errusia, 2019ko irailaren 10a) ekintzaile publiko eta erlijioso udmurta izan zen. Izhevskeko erdigunean autoinmolazio tradizionala (tipxar) egin zuen^[1] Errusiako gobernu federalaren hizkuntza-politikaren eta udmurt etniaren errusiartzearen aurkako protesta gisa^[2].

Bizitza

Udmurtiako nekazari familia batean jaio zen. 1962an Udmurtiako Estatuko Unibertsitate Pedagogikoan lizentziatu zen.

Udmurt mugimendu nazionalaren aktibista izan zen eta udmurteraren babesean aktiboki parte hartu zuen. Beste ekintzaile batzuekin batera, protesta ugari egin zituen gobernu federalaren errusiartearen politiken aurka, hala nola, eskoletan hizkuntza gutxituen derrigorrezko irakaskuntza bertan behera uztearen aurka. Udmurt tradizioen eta neopaganismoaren berpizte aktibo gisa ere ezaguna zen.

2019ko irailaren 10ean, Udmurtiako Estatu Kontseiluaren aurrean agertu zen Izhevsken, Andrei Perevoztxikov udmurt hizkuntza aktibistarekin batera. Razinek errusierazko kartelak eusten zituen: «Bihar nire hizkuntza hiltzen bada, gaur hiltzeko prest nago» (Rasul Gamzatov olerkari avarraren hitzak) eta «Ba al dut aberria?»^[3] Orduan bere burua gasolinaz busti eta su eman zion. Ospitalera eraman zen egoera larrian, gorputzaren ia ehuneko 100ean erredurak zituela, eta zenbait ordu geroago hil zen^[4]. Udmurteko Estatu Kontseiluak saioa atzeratu zuen gertakariaren ostean.

Errusiako hainbat eskualdetako hizkuntza eskubideen aldeko ekintzaileek (Txuvaxiakoek, Baxkortostanekoek eta beste batzuk) eta Finlandiako eta Estoniako akademiko eta funtzionarioek^[5] eta Human Rights Watchek^[6] elkartasuna adierazi zieten Razinen eskakizunei^[7][8].

Erreferentziak

1. (Okzitanieraz) «Odmortia: s’es mes fuòc per protestar contra las politicas lingüicidas de Russia» Jornalet 2019/09/13.
2. Bustos, Alex. «Errusiak ez du gutxiengoen beharrik» Berria: 15. 2020/09/23.
3. (Finlandieraz) Muhonen, Riikkamari. (2021). «Kieliaktivisti teki polttoitsemurhan vastustaakseen lakia, joka uhkaa kymmeniä uhanalaisia kieliä Venäjällä» Voima.
4. (Ingelesez) «Trial by fire: A scholar burned himself to death to protest the disappearance of indigenous languages and cultures in Russia. We reported from the city where he lived and died» Meduza.
5. (Errusieraz) «Это печально демонстрирует ограниченные возможности национальной интеллигенции повлиять на события в регионах» Радио Свобода.
6. (Ingelesez) «Self-Immolation Highlights Controversy over Cultural Rights in Russia» Human Rights Watch.
7. (Ingelesez) «Hundreds Bid Farewell To Udmurt Scholar Who Immolated Himself Protesting Russia's Language Policies» Radio Free Europe.
8. (Ingelesez) «A Language Scholar's Suicide Draws Official Disdain – And Brings Hope To Russia's Minority Groups» Radio Free Europe.

Kanpo estekak