Aluminio-paperezko kapela

Aluminio-paperezko kapela
kapela
Irudi gehiago

Gizon bat aluminio paperezko txapel batekin.

Aluminio-paperezko txapela (ingelesez: tin foil hat) aluminiozko paperezko orri batetik edo gehiagotatik egindako kapela bat da, edo aluminiozko paperez forratutako kasko arrunt bat. Burmuina mehatxuetatik babesten duen sinesmen edo itxaropenarekin erabiltzen da, hala nola eremu elektromagnetikoak, kontrol edo irakurketa mentala. Babes horretarako etxean egindako tresna mota horiek erabiltzearen nozioa estereotipo bilakatu da, eta gaur egun paranoiaren sinonimo bihurtu da, pertsekuzio eldarnioak eta sasizientzia eta konspirazio teorietan sinestea^[1].

Sare sozialetan^[2][3][4], lagunarteko erregistroan, Hegoaldean, eta noizbait kazetaritzan ere "txapelalbal"^[5] termino baliokidea erabili izan da. (Albal marka komertzial bat da, besteak beste aluminiozko papera ekoizten duen enpresa^[6] baten izena).

Jatorria

Batzuek uste dute horrelako kapelak babesa eskaintzen duela gobernuek, espioiek edo izaki paranormalek erabil ditzaketen pertzepzio estrasentsorialetik edo mikrouhin-entzuketa efektuarengandik. Gobernuaren espioitza edo jazarpena jasaten duten pertsonak direla uste duten hainbat herrialdetako jendeak webguneak, bilera-deiak eta laguntza-bilerak garatu dituzte beren kezkei buruz hitz egiteko, baita buru babeslearen ideiari buruz ere^[7].

Oinarri zientifikoa

Erradiazio elektromagnetikoak osasunean dituen ondorioak denbora luzez dokumentatu dira^[8]. Milimetro erdiko lodiera duen aluminiozko papera erradiazio elektromagnetikoa 20 kHz-tik gora partzialki blokeatzeko gai da (AM eta FM bandak barne), baina lodiera ezaugarri horiek dituen papera ez da merkaturatzen, eta, beraz, ohiko aurkezpenaren geruza ugari beharko lirateke efektua lortzeko^[9].

1962an, Allan H. Freyk mikrouhin bidezko entzumen-efektua lobulu tenporalaren gainetik jarritako alanbre-sare baten bidez blokea daitekeela ikusi zuen^[10][11].

2005ean, Massachusettseko Teknologia Institutuko ikasle talde batek egindako ikerketa esperimental baten arabera, aluminiozko paperezko kapelek erabiltzaileak irrati-uhinetatik babesten dituzte probatutako espektroaren zatirik handienean, baina maiztasun batzuk handitzen dituzte, 2,6 GHz eta 1,2 GHz inguru^[12][13].

Erreferentziak

1. (Ingelesez) «Foil | metallurgy» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
2. [e-mail]: Fedibertsoko jende jator hori, norbaitek hartuko luke minututxo bat jakin-minak jota dagoen honi esplikatzeko zer demontre den *txapelalbal*?. .
3. #txapelalbal traola Mastodon.eus sare sozialean. .
4. ... lasai, ez gara txapelalbal bihurtu.... .
5. Bereziartua, Gorka. (2023-11-13). «Borja Mani eta misterioaren naziak» Boligrafo gorria (Noiz kontsultatua: 2023-12-08).
6. (Gaztelaniaz) «Papel de Aluminio Albal®» Albal (Noiz kontsultatua: 2023-12-08).
7. (Ingelesez) Mind Games. 2007-01-14 ISSN 0190-8286. (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
8. Adey, W. R.. (1979-12). «Neurophysiologic effects of radiofrequency and microwave radiation» Bulletin of the New York Academy of Medicine 55 (11): 1079–1093. ISSN 0028-7091. PMID 295243. PMC 1807758. (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
9. Jackson, John David, 1925-2016.. (1999). Classical electrodynamics. (3rd ed. argitaraldia) Wiley ISBN 0-471-30932-X. PMC 38073290. (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
10. Frey, Allan H.. (1962-07-01). «Human auditory system response to modulated electromagnetic energy» Journal of Applied Physiology 17 (4): 689–692.  doi:10.1152/jappl.1962.17.4.689. ISSN 8750-7587. (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
11. (Ingelesez) Elder, J. A.; Chou, C. K.. (2003). «Auditory response to pulsed radiofrequency energy» Bioelectromagnetics 24 (S6): S162–S173.  doi:10.1002/bem.10163. ISSN 1521-186X. (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
12. (Ingelesez) Soniak, Matt. (2012-09-28). «Tin Foil Hats Actually Make it Easier for the Government to Track Your Thoughts» The Atlantic (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).
13. web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2020-12-24).

Kanpo estekak