Antonio Skármeta

Antonio Skármeta
Irudi gehiago
Chile’s ambassador to Germany ^(en) 2000 - 2003
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Esteban Antonio Skármeta Vranicic
Jaiotza	Antofagasta, 1940ko azaroaren 7a
Herrialdea	Txile
Heriotza	Santiago, 2024ko urriaren 15a (83 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Instituto Nacional General José Miguel Carrera ^(en) : bigarren hezkuntza Txileko Unibertsitatea : filosofia Columbia Unibertsitatea Arte-masterra
Hizkuntzak	gaztelania ingelesa alemana
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, gidoilaria, diplomazialaria, idazlea, zinema aktorea, filosofoa eta errealizadorea
Lantokia(k)	Santiago
Enplegatzailea(k)	Txileko Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Ardiente paciencia ^(en)
Jasotako sariak	ikusi John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka Prix Médicis étranger  (2001) Planeta saria  (2003) National Prize for Literature  (2014) Gustav-Heinemann-Friedenspreis für Kinder- und Jugendbücher  (2004) Goethe domina  (2002) Arte eta Letren zalduna José María Arguedas Prize  (2003) Américas Award  (2000) Jane Addams Children's Book Award  (2001)
Izengoitia(k)	Antonio Skármeta

Antonio Skármeta (Antofagasta, 1940ko azaroaren 7a – Santiago, 2024ko urriaren 15a) txiletar idazlea izan zen.

Filosofia eta letretako ikasketak egin zituen Txileko Unibertsitatean, eta 1964an graduatu zen. Geroago Estatu Batuetara jo zuen ikasketak osatzera. Txilen, CADIP ikasle-taldeko antzezle eta zuzendaria izan zen, eta literaturako irakasle gisa lan egin zuen Txileko Unibertsitatean eta Unibertsitate Katolikoan. 1973an Txiletik ihes egin behar izan zuen, eta 1975ean Ekialdeko Berlinen finkatu ondoren antzerki-irakasle gisa hasi zen lanean. Harrezkero, kazetaritzan, literaturan eta zineman diharzuen, eta irakaslea izan zen hainbat unibertsitatetan.

Artikulu eta saiakera asko argitaratu zituen antzerkiaz, zinemaz, arteaz eta beste hainbat gaiez, eta gidoiak idatzi zituen zinemarako eta irratirako. Aipagarriak zituen, orobat, Desnudo en el tejado (1969, Biluzik teilatuan), El ciclista de San Cristóbal (1973, San Kristobalgo txirrindularia) eta Novios solitarios (1975, Ezkongai bakartiak) ipuin liburuak eta No pasó nada (1980, Ez zen deus gertatu), La insurrección (1982, Matxinada), Ardiente paciencia (1985, Pazientzia sutsua), La velocidad del amor (1997, Maitasunaren lastertasuna) eleberriak. Azken eleberri hori zinemara eraman zen, arrakasta handiz, 1995ean (Postaria eta Pablo Neruda) eta orduan gelditu zen agerian Skármetaren bikaintasuna. Oro har, azpimarratzekoa da bere jarioa eta umorea. Zineman, gidoigile gisa ez ezik, antzezle eta zuzendari gisa ere nabarmendu izan zen.

Obra

• El entusiasmo, Zig-Zag, 1967, 8 ipuin ditu:
  • La Cenicienta en San Francisco; El joven con el cuento; Al trote; Entre todas las cosas lo primero es el mar; Díaz azules para un ancla; Nupcias; Relaciones públicas y Mira donde va el lobo
• Desnudo en el tejado, Casa de las Américas, 1969, hurrengo ipuinak ditu:
  • El ciclista del San Cristobal; A las arenas; Una vuelta en el aire; Final del tango y Pajarraco
• Tiro libre, 1974, ipuinak.
• Soñé que la nieve ardía, 1975, eleberria.
• Novios y solitarios, 1975, ipuinak.
• No pasó nada, 1980, eleberria.
• La insurrección, 1982, eleberria.
• Ardiente paciencia, 1985, eleberria.
• Matchball, 1989, eleberria.
• La Cenicienta en San Francisco y otros cuentos, Editorial Andrés Bello, 1990; antologia:
  • Pescado; La Cenicienta en San Francisco; A las arenas; Nupcias; Uno a uno; Mira donde va el lobo; La llamada y Hombre con el clavel en la boca
• La composición, 1998, kontaketa (Lucien Etxezaharretak euskarara itzulia eta Ikasek argitaratua, Idazlana izenburupean)^[1].
• La boda del poeta, 1999, eleberria.
• La chica del trombón, 2001, eleberria.
• El baile de la victoria, 2003, eleberria.
• Dieciocho kilates, antzerkia.
• Un padre de película, 2010, eleberria.
• Los días del arco iris, 2010, eleberria.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

1. «Idazlana - Ikas Euskal Pedagogia zerbitzua» www.ikas.eus (Noiz kontsultatua: 2024-10-17).