Band-e Kaisar

Band-e Kaisar
Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa
Egunez   Gauez  Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Iran
Probintzia	Khuzestan
Irango eskualdea	Shushtar County
Ur-masa	Arab Gulf Basin ^(en)
Koordenatuak	32°03′13″N 48°50′55″E / 32.053723°N 48.848687°E / 32.053723; 48.848687
Historia eta erabilera
Inaugurazioa	260(e)ko hamarkada
Erabilera	zubia
Arkitektura
Egitura ingeniaritza	Roman engineering ^(en)
Materiala(k)	hareharria eta erromatar zementua
Dimentsioak	500 () × 9 () m
Gurutzatzen du	Karun
Zubibegiak	40
Ondarea

Band-e Kaisar (persieraz: بند قیصر‎; "Zesarren presa"), Pol-e Kaisar ("Zesarren zubia"), Valerianoren Zubia edo Shadirwan, antzinako arku zubi bat izan zen Xuxtarren, Iranen, eta lehena herrialdean presa batekin konbinatzen^[1]. Sasanidarrek eraikia, erromatar gerrako presoak eskulan bezala erabiliz, K. a. III. mendean^[2]. Sasaniden aginduz, zubi erromatar baten eta persiar lurraldearen sakonean zegoen presa erromatar baten diseinuaren adibiderik ekialdekoena ere izan zen^[3]. Asmo bikoitzeko diseinuak eragin handia izan zuen Irango ingeniaritza zibilean, eta funtsezkoa izan zen ura kudeatzeko teknika sasanidarrak garatzeko.^[4]

Karun ibaiaren gainean 500 metro luze inguruko gainezkatze-presa, Irango ibairik emankorrena, Xuxtarreko Sistema Hidrauliko Historikoaren egitura nagusia izan zen, hiri honek bere nekazaritza produktibitatea sortu zuelarik, eta UNESCOk, 2009an, Irango Gizateriaren Ondarearen 10. gune bezala izendatua izan dena^[5]. Gainegitura arkeatuak Pasargadae eta Ctesiphon hiriburu sasanidarraren arteko errepide garrantzitsua zeharkatzen zuen. Askotan, garai islamiarrean konponduta, presaren zubia XIX. mendearen amaierara arte erabili zen^[6].

Erreferentziak

1. (Vogel 1987, 50 orr. )
2. (Smith 1971, 56–61 orr. ); (Schnitter 1978, 32 orr. ); (Kleiss 1983, 106 orr. ); (Vogel 1987, 50 orr. ); (Hartung & Kuros 1987, 232 orr. ); (Hodge 1992, 85 orr. ); (O'Connor 1993, 130 orr. ); (Huff 2010); (Kramers 2010)
3. (Schnitter 1978, 28, fig. 7 orr. )
4. (Huff 2010); (Smith 1971, 60f. orr. )
5. (Ingelesez) Centre, UNESCO World Heritage. «Shushtar Historical Hydraulic System» UNESCO World Heritage Centre (Noiz kontsultatua: 2020-01-06).
6. (Hodge 1992, 85 orr. ); (Hodge 2000, 337f. orr. )

Bibliografia

• Chaumont, M.-L.. (1964). Les Sassanides et la christianisation de l'Empire iranien au IIIe siècle de notre ère. , 165–202 (170) or..
• Hartung; Kuros. (1987). Historische Talsperren. Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, 221–274 or. ISBN 3-87919-145-X..
• Hodge, A. Trevor. (1992). Roman Aqueducts & Water Supply. London: Duckworth, 85 or. ISBN 0-7156-2194-7..
• Hodge, A. Trevor. (2000). Handbook of Ancient Water Technology. Brill, 331–339 (337f.) or. ISBN 90-04-11123-9..
• Huff, Dietrich. (2010). Encyclopædia Iranica Online. .
• Kleiss, Wolfram. (1983). Brückenkonstruktionen in Iran. , 105–112 (106) or..
• Kramers, J. H.. (2010). Encyclopaedia of Islam. Brill Online.
• O'Connor, Colin. (1993). Roman Bridges. Cambridge University Press, 130 (No. E42) or. ISBN 0-521-39326-4..
• Schnitter, Niklaus. (1978). Römische Talsperren. , 25–32 (32) or..
• Smith, Norman. (1971). A History of Dams. London: Peter Davies, 56–61 or. ISBN 0-432-15090-0..
• Vogel, Alexius. (1987). Historische Talsperren. Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer, 47–56 (50) or. ISBN 3-87919-145-X..

Kanpo estekak