Betibizi urdin

Betibizi urdin
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Caryophyllales
Familia	Plumbaginaceae
Leinua	Staticeae
Generoa	Limonium
Espeziea	Limonium sinuatum Miller
Basionimoa	Statice sinuata

Betibizi urdina, betilore urdina edo statice (Limonium sinuatum), landare apaingarriko espezie botanikoa da Plumbaginaceae familiakoa.

Hostoen eta loreen ezaugarriengatik, oso egokia da lore lehorrak eta lore moztuak lortzeko, baita loreontzi apaingarri gisa ere.^[1]

Morfologia

Landare iraunkorra da, belarkara, 15-40 cm-ko altuerakoa. Zurtoin gutxi gorabehera zuzena, hiperspidoa, lau ertz hegodun, korapilo bakoitzean hiru apendize lantzeolatu, foliazeoak, 1-8 cm luze. Hosto guztiak erroseta basalean, pinnatifida, 3-15 cm luze eta 1,5 cm zabal, alde bakoitzean 4-7 lobulu biribilekin, pubeszentzia latzarekin. Infloreszentzia korinbo motakoa, trinkoak, terminalak, bi eta hiru erradio loredunez konposatuak, hiru braktearekin loratuak. Hortz ziztatzaileen barneko braktea. Goiko zurtoina hegalduna, korinboaren azpiko orri bat bezala. 14 mm-ko luzerako kaliza erradiatua, ertz tolestua eta morea duena, iraunkorra. Korola erradiatua, zuri horixka edo arrosa, erorkorra.

Bizitza eta ugalketa

Landare bizia da. Udan eta udazkenean loratzen da. Uda amaieran haziak sakabanatzen hasten da. Udaberrian aldaxka bidez ugaldu daiteke.

Habitata

Kostalde hareatsuak eta arrokatsuak. Leku lehorrak eta gaziak.

Banaketa

Mediterraneoa. Afrikako iparraldetik, Kanariak barne, eta Palestina. Europa mediterraneo osoan zehar zabaldu zen. Ugaria da Iberiar penintsularen hego-ekialdean, Gata lurmuturrean eta Entinas-Sabinar lurmuturran.

Laborantza

Batzuetan landare apaingarri gisa lantzen da

Limonium sinuatuma, maila profesionalean, berotegietan hazten da gehien bat. Horrela, ekoizpen handiena lortzen da, eta, gainera, lore moztuaren merkatua urte osoan hornitzen da. Espezie hau oso ondo hazten da lurzoru gazi eta hareatsuetan; hala ere, lurzoru mota guztietan hazten da, iragazkorrak eta drainatze onekoak badira.

Oro har, landaketatik loratu arte 100 eta 250 egun bitartean igarotzen dira.^[1]

Taxonomia

Limonium sinuatum-ek (L.) Mill. eta The Gardeners Dictionary-n argitaratua: . . . eighth edition no. 6. 1768.^[2]

Etimologia

Limonium: izen generikoa, grekozko leimonetik datorrena, "belardi hezea" esan nahi duena, genero horretako espezie askoren habitata aipatuz.^[3]

sinuatum: bihurria esan nahi duen epiteto latinoa, hostoen linboari erreferentzia eginez.^[4]

Sinonimia

• Statice sinuata L.
• Taxanthema sinuata (L.) Sweet^[5]

Izen arrunta

• Euskara: betibizi edo betilore urdina.
• Gaztelania: capitana, capitanos, consuelda de Cádiz, flor de paja, mano de hierro, siempreviva, siempreviva azul, siempreviva de flor..^[6]
• Frantses: la saladelle sinuée, aussi nommée limonium à feuilles sinuées, saladelle à feuilles sinuées ou encore statice sinué

Erreferentziak

1. ↑ Floresyplantas.net. «Limonium sinuatum o Statice | Floresyplantas.net» www.floresyplantas.net.
2. «Limonium sinuatum» Tropicos.org. Missouri Botanical Garden.
3. Limonium en Flora de Canarias
4. En Epítetos Botánicos
5. Limonium sinuatum en PlantList
6. «Limonium sinuatum» Real Jardín Botánico: Proyecto Anthos.

Kanpo estekak