Bogaletch Gebre

Bogaletch Gebre

Bizitza
JaiotzaKembata Zone (en) Itzuli, 1960
Herrialdea Etiopia
HeriotzaLos Angeles, 2019ko azaroaren 2a (58/59 urte)
Hezkuntza
HeziketaMassachusettsko Unibertsitatea Amhersten
HizkuntzakAmharera
ingelesa
Kambaata hizkuntza
Jarduerak
Jarduerakzientzialaria, aktibista eta feminista
Jasotako sariak

Bogaletch Gebre, "Boge" ezizenaz ere ezaguna dena, (Kembatta, Etiopia, 1960aren hasiera – Los Angeles, Kalifornia, AEB, 2019ko azaroaren 6a) etiopiar mikrobiologoa eta aktibista izan zen emakumeen eskubideen alde eta Etiopiako emakumeen genitalen mutilazioaren aurka jardun zuen.[1] 2010ean, The Independent egunkari britainiarrak «emakume etiopiarren matxinada hasi zuen emakumea» zela esan zuen.[2]

Bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1960ko hamarkadan hazi zen Kembatta herri txikian, Etiopiako hegoaldean. Hamabi urte zituela, genitalen mutilazioa jasan zuen.

Aitak hezkuntza formala debekatu zion, baina etxetik ihes egin zuen misiolari-eskola batera joateko.[3][4] Eskolara ezkutuan joaten zen, goizean goiz etxea utzita, ur bila joateko. Ordu batzuetan eskolara joaten zen bitartean, lapikoa zuhaixketan ezkutatzen zuen. Osabak lagundu zion bere eginkizunak betetzen, eta bere sekretuaren berri izan zutenean, bazekien irakurtzen.[5] Mikrobiologia eta fisiologia ikasteko laguntza lortu zuen Jerusalemen, eta Fulbright beka lortu ondoren, Massachusetts Amhersteko Unibertsitatean[2] egin zituen ikasketak eta, geroago, Kaliforniako Unibertsitatean, Los Angelesen.[5]

Ameriketako Estatu Batuetan egon zen bitartean, ongintzako lehen erakundea, "Hezkuntzaren bidezko garapena" izenekoa sortu zuen, eta, horren bidez, Etopiako bigarren hezkuntzako eta unibertsitateetako ikasleek 26 000 dolarreko ikasketa-eskuliburu teknikoak jaso zituzten.[6]

Lan ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Epidemiologian doktoretza lortu ondoren, Gebre 1997an Etiopiara itzuli zen, emakumeen eskubideak babesten laguntzeko.[5] GIBaren/IHESaren tabuari buruzko lehen hitzaldi publikoaren ondoren, Gebre aldaketak lortu eta iradokitako arazoak konpondu aurretik, komunitatearekin sinesgarritasuna lortu beharraz ohartu zen, hala nola zubi bat, eskualdeko neska-mutilei gertuen zuten eskolara eta merkatariei tokiko merkatura iristeko aukera emango ziena. Zubia eraiki ondoren, "Boge" eta ahizpak Fikirte KGM Etiopia osatu zuten, eta herrixkako komunitatearen kontsultak ireki zituzten, emakumeen eskubideak babesteko.

Emakumeen eskubideen aldeko aktibismoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Fikirte Gebre ahizparekin batera, KMG Etiopia sortu zuen, lehen Kembatti Mentti Gezzima Topea (Elkarrekin dauden emakumeak) izenez ezaguna zena.[3] Emakumeei hainbat arlotan laguntzeko helburua zuena, hala nola, emakumeen genitalen mutilazioa eta ezkontza-bahiketak prebenitzea, emakume gazteak bahituak eta bortxatuta ezkontzera behartzea saihestea.[7] Etiopiako Praktika Tradizionaletako Batzorde Nazionalaren arabera, praktika horiek izan ziren 2003. urteaz geroztik herrialdean izandako ezkontzen % 69ren oinarria.[2] The Independentek jakinarazi zuen erakundeak % 90 baino gehiago murriztu zuela ezkontza-bahiketen tasa Kembattan; The Economist-ek, berriz, emakumeen mutilazio genitala % 100etik % 3ra murriztu zela.[2][8]

Sariak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 2005ean Ipar Hego saria
  • 2007an Osasun Globalaren eta Giza Eskubideen Jonathan Mann saria[9]
  • 2013ko maiatzean Nazioarteko Garapeneko Errege Balduino saria, Afrikaren garapenari egindako ekarpenengatik[3][8][10]

Iruditegia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Zalman Shazarrek brontzezko domina erakusten Etiopiako Bogaletch Gebreri
    Zalman Shazarrek brontzezko domina erakusten Etiopiako Bogaletch Gebreri
  • AEBko enbaxada Addis Abeban 2015ean(ezkerretik eskuinera) Didier Nagant Belgikako enbaxadorea Etiopian, Kirsti Aarnio enbaxadore finlandiar ohia Etiopian, Bogaletch Gebre KMG sortzailea, Patricia Hasdurh AEB Enbaxadorea Etiopian eta EBren ordezkaritzakoa.
    AEBko enbaxada Addis Abeban 2015ean(ezkerretik eskuinera) Didier Nagant Belgikako enbaxadorea Etiopian, Kirsti Aarnio enbaxadore finlandiar ohia Etiopian, Bogaletch Gebre KMG sortzailea, Patricia Hasdurh AEB Enbaxadorea Etiopian eta EBren ordezkaritzakoa.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Will, K. Sophie. (6 de noviembre de 2019). «'Wave of hope' to end FGM in Ethiopia as activist pioneer dies» Reuters.
  2. ↑ a b c d Hari, Johann. (16 de marzo de 2010). Kidnapped, Raped, Married: The Extraordinary Rebellion of Ethiopia's Abducted Wives. .
  3. ↑ a b c Rosenberg, Tina. (17 de julio de 2013). Talking Female Circumcision Out of Existence. .
  4. ↑ Abducted. Raped. Married. Can Ethiopia’s wives ever break free?. 17 de marzo de 2010.
  5. ↑ a b c «KMG-Ethiopia  » Bogaletch Gebre» kmgethiopia.org.
  6. ↑ Shetty, Priya. (23 de junio de 2007). Bogaletch Gebre: ending female genital mutilation in Ethiopia. .
  7. ↑ KMG Ethiopia. KMG Ethiopia.
  8. ↑ a b Standing up for women. 23 de mayo de 2013.
  9. ↑ «Fulbright Alumna Awarded King Baudouin Prize in Belgium» Bureau of Educational and Cultural Affairs (United States Department of State).
  10. ↑ Bogalatech Gebre (Ethiopia). http://eeas.europa.eu/.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]