David Solomon Sassoon

David Solomon Sassoon

Bizitza
JaiotzaMumbai, 1880ko abenduaren 8a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
Heriotza1942ko abuztuaren 10a (61 urte)
Hobiratze lekuaOlibondoen mendiko hilerri judua
Familia
AitaSolomon David Sassoon
AmaFlora Sassoon
LeinuaSassoon family (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakbook collector (en) Itzuli eta antikuarioa

David Solomon Sassoon (hebreeraz: דוד סלימאן ששון‎; 1880ko abenduaren 8a - 1942ko abuztuaren 10a), David Suleiman Sassoon izenez ere ezaguna, David Sassoon Bagdadeko juduen komunitateko buruzagiaren bibliofiloa eta biloba izan zen.

Familia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sassoon Bombayn jaio zen Solomon eta Flora Sassoonengandik, David eta ama Flora Londresera joan ziren bizitzera 1902an, aita 1894an hil ondoren.[1]

Eskuizkribu-biltzailea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sassoonek asko bidaiatu zuen hebrear liburuak eta eskuizkribuak biltzeko asmo bakarrarekin, gero bi liburuki batean katalogatu zituen, Ohel David izenekoa. Bere liburuen eta eskuizkribuen bilduma pribatuaren garrantzia ezin da gehiegi balioetsi, jakintsuei aukera ematen baitie XIX. mendeko judu-komunitate ezberdinek erabilitako hogeita lau erritu liturgiko desberdin batzuk aztertzeko: Alepokoa, askenazia, egiptoarra, italiarra, Afrika iparraldekoa (Maroko), Tunisiakoa, Tilimsengoa, karaita, sefardia, Bene Israel, Cochingoa, Turkiakoa, Yemengoa, besteak beste.

Sassoon 412 eskuizkribu eta hogei inkunableren jabea izan zen jatorriz, eta horietako arraroena Bagdadetik berreskuratu zuen. 1914rako, Sassoon bildumak 500 eskuizkribu zituen. 1914 eta 1932 artean, katalogoa argitaratu zenean, eskuizkribuak 1.220 izatera iritsi ziren, eta horietatik 1.153 Katalogoan guztiz deskribatuta daude. Davidek eta bere amak 1925ean Lur Santua bisitatu zutenean, Isaiah ben Mali di Trani Zaharraren Errabinoaren erabakiak (XIII. mendea) eskuratu zituen Hullinen (MS 702. zk., kat. 697 or.).[1] Berak lortutako eskuizkribu garrantzitsuenetako bat Yehudai Gaon errabinoaren Sefer Halakhot Pesuḳot da, 1911n Yemengo judu batengandik lortu zuen lana, baina Babilonian edo Persian IX edo X. mendean idatzia. Sassoonek Yemenen ere eskuratu zuen Maimonidesen Alderraien gidaria eskuz idatzia, XIV. mendean Espainian (1397) idatzia. Sassoonek Yemenen lortu zituen hamasei lan liturgikoetatik (sidurim), lehena XVI. mendearen hasierakoa da (1531 K.o.). Eskuizkribu horien azterketak agerian uzten du Yemengo juduek erabiltzen zuten liturgia aldaketak jasan zituela Mendebaldeko eraginak Penintsulan sartu ondoren.

Agian, Sassoonen erosketarik preziatuena Farhi Biblia da, Alepon erosi zituen 359 ilustrazio baino gehiago dituen kodexa. 1366 eta 1383 urteen artean Eliseo Crescasek idatzi omen zuen Proventzan. Gaur egun Suitzako banku-ganbera korazatu batean gordetzen da.[2] Sassoonek berreskuratutako beste altxor bat Damaskoko Pentateukoa da, 1915ean Damaskon erosi zuen eta Jerusalemgo Unibertsitateko Liburutegi Nazional Juduak 1975ean eskuratu zuen kodexa. 1923ko irailean erosketa bereziki esanguratsua izan zen Samuel Hanagiden Diwana (MS 589. zk., Kat. 451–460 orr.), Oxford University Press-ek Sassoonen sarrera batekin argitaratu zuena 1924an.[1] Samuel ha-Levi b. Joseph ibn Nagrela (993-1056) Ingalaterrako normandiarren konkista baino hamar urte lehenago hil zen. 

Sassoonek bildutako eskuizkribu eta inkunable asko Londresko Sotheby's-ek enkantean jarri zituen Zurichen eta New Yorken, 1975-1994 urteen artean, Sassoon ondarearen britainiar zerga-betebeharrak asetzeko.[3] Gaur egun, David Solomon Sassoonen hebreerazko eskuizkribuen bilduma pribatutik geratzen den zatirik handiena Torontoko Unibertsitatean dago gordeta, Kanadan, nahiz eta bere ondareko eskuizkribu multzo txiki bat British Libraryn dagoen, eta liburutegiari eskaini zizkiotenak zergaren ordez, edo 1970eko hamarkadan Sotheby's enkantean erosi ziren.[4]

Bere semea, Solomon David Sassoon (1915–1985), hezitzailea, errabinoa, filantropoa eta diru-biltzailea izan zen, eta eskuizkribu juduen bildumazalea ere izan zen. 

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c (Ingelesez) Rabinowicz, H. (1966). «The Sassoon Treasures» The Jewish Quarterly Review 57 (2): 136–153.  doi:10.2307/1453413. ISSN 0021-6682. (Noiz kontsultatua: 2024-02-22).
  2. ↑ (Ingelesez) «The Farhi Bible» farhi.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-22).
  3. ↑ (Ingelesez) The Seforim Blog – All about Seforim – New and Old, and Jewish Bibliography. 2024-02-18 (Noiz kontsultatua: 2024-02-22).
  4. ↑ (Ingelesez) Tahan, Ilana. (2008). «The Hebrew Collection of the British Library: Past and Present» European Judaism: A Journal for the New Europe 41 (2): 43–55. ISSN 0014-3006. (Noiz kontsultatua: 2024-02-22).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]