Dolores Castro

Dolores Castro

Bizitza
JaiotzaAguascalientes, 1923ko apirilaren 12a
Herrialdea Mexiko
HeriotzaMexiko Hiria, 2022ko martxoaren 30a (98 urte)
Hezkuntza
HeziketaMadrilgo Complutense Unibertsitatea
Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakpoeta, idazlea eta literatura-kritikaria
Enplegatzailea(k)Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa
Jasotako sariak

Dolores Castro Varela (Aguascalientes, Mexiko, 1923ko apirilaren 12a – 2022ko martxoaren 30a) mexikar poeta, kontalaria, saiokeragilea eta kritikari literarioa izan zen.[1]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irakasle jardun zuen, besteak beste, Mexikoko Unibertsitate Autonomoan, Iberoamerikako Unibertsitatean, Carlos Septien García Kazetaritza Eskolan, SOGEMeko Idazleen Eskolan eta Veracruz, Cuernavaca eta Mexikoko Arte Ederretako eskoletan. Irratsaioen ekoizle izan zen. Halaber, Mexikoko Poetas programa gidatu zuen Alejandro Avilesekin, 11. kanalean. Unibertsitateko Kultura Zabaltzeko Zuzendaritzan lagundu zuen. Barcos de Papel argitaletxeko erredaktore nagusi eta laguntzaile gisa aritu zen. Batura Bibliografikoaren idazketa-kontseiluko kidea izan zen. Fuensanta, La Palabra eta El Hombre, Nivel, Poesía de América, Suma Bibliográfico eta Revista de la UIA.

Ikasketak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomotik ikasketak egin zituen, zuzenbidean lizentziaduna eta letretako maisutza. Estilistika eta Artearen Historian graduatu ondokoa egin zuen Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean; eta irrati ikasketak Hezkuntza Komunikazioaren Institutu Latinoamerikarrean (ILCE).[2]

Hainbat hamarkadatan poeta belaunaldi askoren maistra izan da. Halaber, Ocho Poetas Mexicanos taldeko kide izan zen, Alejandro Avilés, Roberto Cabral del Hoyo, Javier Peñalosa, Honorato Magaloni Duarte, Efrén Hernández, Octavio Novaro eta Rosario Castellanosrekin.[3][4][5]

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poesia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • El corazón transfigurado, 1949
  • Dos nocturnos, 1952
  • Siete poemas, 1952
  • La tierra está sonando, 1959
  • Cantares de vela, 1960
  • Soles, 1977
  • Qué es lo vivido, 1980
  • Las palabras, 1990
  • Poemas inéditos, 1990
  • No es el amor el vuelo, 1992
  • Tornasol, 1997
  • Sonar en el silencio, 2000
  • Oleajes, 2003
  • Íntimos huéspedes, 2004
  • Algo le duele al aire, 2011
  • Viento quebrado, poesía reunida, 2011
  • El corazón transfigurado/The Transfigured Heart [Elebiduna] Itzul. [[Francisco Macías Valdés]], 2013
  • Sombra domesticada, 2013
  • Pozo de Luz 2013
  • Algo le duele al aire/ Something Pains the Wind [Elebiduna] Itzul.. [[Francisco Macías Valdés]], 2015

Eleberria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • La ciudad y el viento, 1962

Saiakera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Dimensión de la lengua en su función creativa, emotiva y esencial, 1989

Antologiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Obras completas, 1991
  • Antología poética en francés, 2003
  • A mitad de un suspiro, 2008
  • La vida perdurable, antología poética

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Sor Juana Inés de la Cruz Poesia Sari Nazionala.
  • Poesia Sari Nazionala, Mazatlán, 1980. ¿Qué es lo vivido? (Zer da bizi izan duzuna?) bere poema liburuagatik.
  • III. Nezahualcóyotl saria (José Emilio Pachecorekin batera), 2004.
  • 2008an, Arte Ederren Institutu Nazionalak omenaldia egin zion bere literatura-ibilbideari, Mexikoko letrei egindako ekarpenei eta 85 urteko bizitzari.
  • INBAk omenaldia egin zion Dolores Castro, 90 años: palabra y tiempo argitalpenarekin.[6][7]
  • Ramón López Velarde Poesia Sari Iberoamerikarra, 2013.
  • Hezkuntza Publikoko Idazkaritzak Hizkuntzalaritza eta Literaturaren arloan emandako Zientzia eta Arteen Sari Nazionala, 2014.[8][9]
  • CONALEPeko talde batek bere izena eta bi poesia-sari ditu: Dolores Castro Estatuko Poesia Saria, Kultura Institutu Tlaxcaltekak eta Kultura eta Arteetarako Kontseilu Nazionalak ematen dutena; eta Dolores Castro Narratiba eta Poesia Idatziaren Saria, Aguascalientes Udalerriko Udalak ematen duena.
  • 2018an, Kultura Ekonomikoaren Funtsak bere izena duen liburu-denda bat inauguratu zuen Aguascalientes hirian.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ SUN. (30 de marzo de 2022). Muere la poeta mexicana Dolores Castro Varela. México.
  2. ↑ INBA. Coordinación Nacional de Literatura. Dolores Castro.. .
  3. ↑ Castro, Dolores [Semblanza - Ocho poetas. ] 14 de febrero de 2015.
  4. ↑ Avilés, Alejandro. 14 de febrero de 2015.
  5. ↑ Paso de la memoria, reunión de la poesía de Javier Peñalosa Calderón. 14 de febrero de 2015.
  6. ↑ «“Viento quebrado, poesía reunida”,la nueva publicación de Dolores Castro» Informador 26 de febrero de 2011.
  7. ↑ Dolores Castro 90 años. Palabra y tiempo / Palacio de Bellas Artes - Sala Manuel M. Ponce. 6 de abril de 2017.
  8. ↑ Secretaría de Educación Pública. Premio Nacional de Ciencias y Artes de México. Histórico galardonados: Dolores Castro Varela.
  9. ↑ Poy Solano, Laura. (5 de octubre de 2014). «Dan a conocer nombre de ganadores del Premio Nacional de Ciencias y Artes 2014» La Jornada.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]