Elizabeth McCombs

Elizabeth McCombs

Zeelanda Berriko Legebiltzarkidea

Bizitza
JaiotzaKaiapoi (en) Itzuli, 1873ko azaroaren 19a
Herrialdea Zeelanda Berria
HeriotzaChristchurch, 1935eko ekainaren 7a (61 urte)
Hobiratze lekuaWaimairi Cemetery (en) Itzuli
Heriotza modua: asma
Familia
Ezkontidea(k)James McCombs (en) Itzuli
Seme-alabak
Haurrideak
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa Zeelanda Berriko Alderdi Laborista

Elizabeth Reid McCombs, jaiotzaz Henderson, ( Kaiapoi, Zeelanda Berria, 1873ko azaroaren 19a – Christchurch, Zeelanda Berria, 1935eko ekainaren 7a) politikari aitzindaria eta emakumeen aldeko ekintzailea izan zen. 1933. urtean Zeelanda Berriko Parlamenturako aukeratutako lehen emakumea izan zen.[1] Zeelanda Berriko emakumeek 1893an lortu zuten boto-eskubidea, baina ez zitzaien utzi Ordezkarien Ganberara aurkezten 1919 hauteskundeetara arte.[1] McCombs-ek lehenago inpugnatu zituen hauteskundeak 1928an eta 1931n.[2][3]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Stella Henderson, Kathleen eta Elizabeth Henderson 1890eko hamarkadan

Lehen urteak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

McCombs Kaiapoin jaio zen, Canterbury eskualdea, Zeelanda Berrian. Alice eta Daniel Hendersonen bederatzi seme-alabetako bat izan zen. Familiak urte batzuk eman zituen Ashburtonen bizitzen, baina 1882an familia Christchurchera joan zen bizitzera. Aktibismoarekiko grina zuen familiak, neba-ahizpak ekintzaile nabarmenak baitziren. McCombs-en bi ahizpa, Stella Henderson eta Christina Henderson, jendaurrean ari ziren; Stella Zeelanda Berriko egunkari garrantzitsu baterako idazten, eta Christina sufragioaren mugimenduaren alde.[4] 1886an, aita alkoholikoa hil egin zen, eta familia finantza-arazoetan utzi zuen aldi baterako.

Politikari

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zeelanda Berriko parlamentaria
Data Term Hautesleak Alderdia
1933–1935 24 Lyttelton Labour

McCombs sozialismoaz interesatu zen bere ahizpa nagusien eraginarengatik, Elkarte Liberal Progresistan sartuta baitzeuden, sozialismora bideratutako talde txiki batean. Elkarte Liberal Aurrerakoiaren helburuetako bat emakumeen eskubide politikoak areagotzea zen. McCombs elkartean sartu zen, eta horren osagarri gisa, Zeelanda Berriko Emakumeen Tenperantziako Batasun Kristauarekin, Kate Sheppard Zeelanda Berriko sufragistak zuzendua. Elizabeth McCombs-ek hainbat kargu izan zituen Temperantziako Batasunean bizitza osoan, diruzain nazionalarena barne.

1903an, James McCombs-ekin ezkondu zen, Elkarte Liberal Aurrerakoiarekin ere zerikusia izan zuen sozialista indartsu batekin. Bi seme-alaba izan zituzten, eta beste bi adoptatu egin zituzten. James McCombs urrutiko zirkulu politikoetan zegoen aktibo, eta geroago Alderdi Sozialdemokratako diputatu bihurtu zen. Alderdi Laborista 1916an sortu zenean, lehen presidente bihurtu zen. Aldi berean, Elizabeth McCombs hautatu zuten alderdiko exekutiborako, Sarah Snowekin batera.

1921ean, McCombs-ek Christchurcheko Udalerako hauteskundeak irabazi zituen, bigarren emakumea zian zen. Bera kontseiluko kide izan zen 1935 arte, alde egitea erabaki arte. Denbora horretan, beste erakunde askotan ere egon zen aktibo, ospitaleetako batzarretan eta ongintzako erakundeetan barne. Haren lana 1926an ezagutu zuten, "Bakearen justizia" delakoa egin zenean.

1928ko hauteskundeetan, McCombs Kaiapoiko hautesleari aurkeztu zitzaion (arrakastarik gabe), Alderdi Laboristako lehen hautagaia gisa. 1931ko hauteskundeetan, zalantzan jarri zen Christchurch Northen egoitza, arrakastarik gabe.

Karrera parlamentarioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1933ko abuztuan McCombs-en senarra, James, hil zen, 1913tik Lytteltonen legebiltzar-aulkian egon zena. Orduan, Elizabeth McCombs bera izan beharko zatekeen Lytteltonen posturako Alderdi Laboristaren hautagai berria. Alderdiko kide batzuek hasieran zalantzak izan zituzten, baina azkenean hautagai laborista hautatu zuten. 1933ko hauteskundeak irailaren 13an egin zirenean, McCombs-ek irabazi egin zuen nabarmen: 1931ko hauteskundeetan 32 boto baino ez zituen jaso Jamesek, baina Elizabethek 2600 boto jaso zituen, eta Parlamentuko lehen emakume diputatu hautatu zuten. [5]

Lehen hitzaldia irailaren 28an eman zuen.

Landutako gaiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Parlamentuan, McCombs-ek zenbait gairi buruz hitz egin zuen, eta horietako askok emakumeen eskubideak eta ongizatea barne hartzen zituzten. Berak sustatutako arrazoien artean hauexek zeuden:

  • Emakumeen ordainsari berdintasuna.
  • Langabezia-politikako aldaketak, gizonezko langabeentzat emakumezko langabeentzat baino ugariagoak.
  • Polizian emakumeak izatea.
  • Ezkontzeko adina handitzea (gero 12 neskentzat eta 14 mutilentzat).[6]

1926an Christchurch The Press egunkarian argitaratutako artikulu batean, McCombs honelaxe deskribatua izan zen: "langileekiko pazientzia gutxikoa da, bere interes onenak ordezkatzen ditu eta ez nahitaez bere iritziak. Berak langabeen ordezkari zen diputatu bati "jendetza ilogikoa" deitu zion, lan egin nahi zutela esan zutenean, baina laguntza karitatiboaren bidez lan egin beharra kritikatu zuten".[7]

Eritasuna eta heriotza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gero eta osasun eskasagoa izateak zaildu egin zuen McCombs-ek politikan bete-betean parte hartzea. Christchurchen 1965eko ekainaren 7an hil zen, parlamentuan sartu eta bi urte baino gutxiagora.[5]

1935ean, King George V erretiro-domina jaso zuen.[8] Parlamentuan karrera laburra izan arren, emakumeek arrakastaz aukera zezaketela erakutsi zuen, eta handik lasterrera beste emakume bat (Catherine Stewart, 1938an, Wellington Westerako hautatua) parlamentuan izan zen. Lytteltoneko hautesleen artean, Terry McCombs semea [5] Lehen Gobernu Laboristan Hezkuntza ministroa izan zen 1947-1949 bitartean.[9] Terry McCombs izan zen Lytteltoneko eserlekuan 1951ra arte, eta, azkenean, 38 urteko familia-atxikipena izan zuen. [5][10]

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1935ean, King George V erretiro-domina jaso zuen.[8]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b Celebrating women's right to vote. New Zealand Parliament 18 September 2014.
  2. ↑ «Elizabeth McCombs | NZHistory, New Zealand history online» nzhistory.govt.nz (Noiz kontsultatua: 2024-05-18).
  3. ↑ (Ingelesez) «First female MP Elizabeth McCombs (13 Sept 1933) & her sisters' inspiration» DigitalNZ (Noiz kontsultatua: 2024-05-18).
  4. ↑ (Ingelesez) Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. «Henderson, Stella May» teara.govt.nz.
  5. ↑ a b c d Wilson 1985, 214 orr. .
  6. ↑ Brittney Deguara. (14 January 2021). The first female politician who 'hit the ground running' and broke the glass ceiling, but has no banknote. Stuff.
  7. ↑ The Press (Christchurch), 28 October 1926
  8. ↑ a b «Official jubilee medals» The Evening Post: 4. 6 May 1935.
  9. ↑ Wilson 1985, 84 orr. .
  10. ↑ Elizabeth McCombs. Ministry for Culture and Heritage 22 August 2014.

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Elizabeth McCombs da Mujeres como nosotros obraren pertsonaia nagusia. Wayback Machine-n (1993) artxibatu zen lan hori, Helen Varley Jamiesonek idatzi eta Centenary Trust-ek es'katuta.
  • 1966ko biografia Zeelanda Berriko entziklopedia
  • Obituario en The Press, 1935eko ekainaren 8a. James Oakley Wilson, liburuzain burua, Batzar Nagusiko liburutegia, Wellington.
  • Mujeres en la vida parlamento 1970–1990: Conferencia Hocken 1993 de Marilyn Waring, or. 32–33 (Hocken liburutegia, Otagoko Unibertsitatea, 1994)

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zeelanda Berriko Parlamentaria
Aurrekoa:

James McCombs

Lytteltoneko Parlamentuko kidea

1933–1935

Hurrengoa:

Terry McCombs