Elizabeth Pease Nichol

Elizabeth Pease Nichol
Bizitza
JaiotzaDarlington, 1807ko urtarrilaren 5a
Herrialdea Erresuma Batua
HeriotzaEdinburgo, 1897ko otsailaren 3a (90 urte)
Familia
AitaJoseph Pease
AmaElizabeth Beaumont
Ezkontidea(k)John Pringle Nichol (en) Itzuli
Haurrideak
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jardueraksufragettea eta abolitionist (en) Itzuli

Elizabeth Pease Nichol (Darlington, 1807ko urtarrilaren 5a - Edinburgo, 1897ko otsailaren 3a) XIX. mendeko abolizionista britainiarra zen, antisegregazionista, sufragista, kartista eta antibibisekzionista.[1] Aktiboki parte hartu zuen Bakearen Gizartean, Neurritasunaren Mugimenduan, eta Darlingtongo Ladies' Anti-Slavery Society (Esklabotzaren aurkako Emakumeen Elkartea) elkartea sortu zuen. 1853an, John Pringle Nicholekin (1804-1859) ezkondu zen, Glasgowko Unibertsitateko Astronomiako irakaslea. 1840ko Esklabotasunaren aurkako Mundu Konbentzioaren pinturan parte hartu zuten sei emakumeetako bat izan zen.[2]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzaroa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Elizabeth Pease Darlingtonen (Ingalaterra) jaio zen. Gurasoak Elizabeth Beaumont eta Joseph Pease zituen, Adiskideen Erlijiozko Elkarteko kide (quakers). Haren aita Bakearen Gizartearen sortzaileetako bat izan zen.

Quakersak iritzi aurrerakoia zuten nesken eta mutilen hezkuntzaren balioaz. Elizabeth eskola batera joan zen anaiarekin eta gizonezko lehengusuekin; eskolako bi neskatiletako bat zen. Eskola itxi zutenean, etxean hezten jarraitu zuten, amaren osasun txarraren ondorioz eten arte: Elizabethek gaztetatik zaindu zuen ama.

Bizitza publikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1837an, Peasek zuzentzen zuen Darlingtongo Ladies' Anti-Slavery Society. Charles Stuardek, esklabotzaren aurkako hizlari abolizionistak, Joseph Sturgek prestatzen zuen elkarte nazional batera ordezkari bat bidaltzera edo bera joatera bultzatu zuen. Peasek uko egin zion parte-hartze publiko handiagoari, ez baitzuen protagonismoa bilatzen, garrantzitsutzat jotzen zituen arrazoiengatik lan egin baino ez zuen nahi.

1838an, Peasek agiri garrantzitsu bat argitaratu zuen Jane Smealekin: Address to the Women of Great Britain. Agiri hori emakume britainiarrentzako ekintzarako deia zen, jendaurrean hitz egiteko eta esklabotzaren aurkako beren erakundeak eratzeko eskatzen ziena.

1840ko Konbentzioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1840an, Pease Londresera joan zen Esklabotzaren aurkako Munduko Konbentzioan parte hartzeko, ekainaren 12tik aurrera, Edinburgoko Ladies' Anti-Slavery Society elkarteko idazkari zen Eliza Wigham lagunarekin batera. Hasi aurretik, AEBko Lucretia Mott eta Elizabeth Cady Stanton ekintzaileak ezagutu zituen.[3]

Konbentzioa inauguratu aurretik, Sturge antolatzaile britainiarrak sei emakume ordezkariei esan zien ez zitzaiela parte hartzen utziko. Esklabotzaren aurkako kide ingeles nagusiek errieta egin zioten, uste baitzuten onartu egin behar zela «berrikuntza zoro hori, emakumeen intrusio-ilusio hori». Une hartan, bertaratutako emakumeek gizonezko ordezkarien ikus-eremutik kanpo eseri behar izan zuten. Gaia polemikoa bihurtu zen Estatu Batuetako gizonezko ordezkari batzuek emakumeen parte-hartzea babesten zutelako, hala nola George Bradburn, Wendell Phillips, James Mott, William Adam, Isaac Winslow, J. P. Miller eta Henry B. Stanton. William Lloyd Garrisonek, zeina ez zen Londreseera iritsi ekainaren 17ra arte, uko egin zion postua betetzeari harik eta emakumeek eserleku berdinak izan arte. Henry Grew, bataiatzaile estatubatuarrak, gizonek emakumeak baztertzeko zuten eskubidearen alde mintzatu zen, kaltetuetako bat bere alaba zen arren.[4] Ondorioz, emakume amerikarrek britainiar behatzaileekin bat egin behar izan zuten, hala nola Lady Byron, Anne Knight eta Elizabeth Pease, eremu bereizi batean.

Peasen pintura-irudiaren xehetasuna.

Pease nazioarteko ekitaldiaren oroitzapenezko pinturan agertzen da. Estatu Batuetako, Frantziako, Haitiko, Australiako, Irlandako, Jamaikako eta Barbadoseko ordezkariak erakarri zituen, baita Britainia Handiko ordezkariak ere.[2] Mary Clarkson izan ezik, emakumeak eskuineko aldean daude, bat ere ez lehen planoan.

Pease Anne Knightekin eta beste lagun batzuekin joan zen, baina, haien ingurutik, Knight eta Pease bakarrik zeuden pinturarako hautatutako emakume nabarmenen artean. Beste emakume batzuk hauek izan ziren: Amelia Opie, Byron baronesa, Mary Anne Rawson, Mary Clarkson eta, atzealdean, Lucretia Mott.[2]

Ezkontza eta familia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Elizabeth Pease Nicholen hilobia, Grangeko hilerria, Edinburgo.

1853an, Elizabeth John Pringle Nicholekin (1804-1859) ezkondu zen, Glasgowko Unibertsitateko Astronomiako irakaslea, eta Glasgowera joan zen berarekin bizitzera. Haren familia ezkontza haren aurka agertu zen, Nichol presbiterianoa baitzen. Quakerren arau endogamikoen pean, Peasek Lagunen Elkartea utzi behar izan zuen. Senarra hil zenean, Elizabeth Edinburgora joan zen: Merchiston barrutiko Huntly Lodge-n bizi izan zen.[5] Senarrarekin lurperatuta dago Edinburgoko Grange hilerrian.[6]

Aitortza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2015ean, Edinburgoko historialariek ekimen bat jarri zuten abian Edinburgoko lau emakume sufragista eta abolizionistaren lana aintzatesteko: Eliza Wigham, Priscilla Bright McLaren, Jane Smeal eta Elizabeth Pease Nicholdira Eskoziaren historiako lau emakume heroi “ahaztuak".[7]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Clare Midgley, Women Against Slavery, p. 152
  2. ↑ a b c The Anti-Slavery Society Convention, 1840, Benjamin Robert Haydon, 1841, National Portrait Gallery, London, NPG599, Given by Anti-Slavery International en 1880
  3. ↑ Elizabeth Crawford, The Women's Suffrage Movement, p. 462, acceso 4 de agosto de 2008
  4. ↑ Frances H. Bradburn, A Memorial of George Bradburn, 1883
  5. ↑ Edinburgh Post Office Directory 1861
  6. ↑ Oxford Dictionary of National Biography
  7. ↑ Campaign to honour four 'forgotten' heroines of Scottish history, HeraldScotland, 2 de junio de 2015, retrieved 5 de junio de 2015

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]