Emma Barrandeguy

Emma Barrandeguy

Bizitza
JaiotzaGualeguay (en) Itzuli, 1914ko martxoaren 8a
Herrialdea Argentina
HeriotzaGualeguay (en) Itzuli, 2006ko abenduaren 19a (92 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea, kazetaria eta poeta
Lan nabarmenak

Emma Barrandeguy (Gualeguay, 1914 - ib., 2006) idazle, kazetari, poeta, eleberrigile eta antzerkigile argentinarra izan zen. [1]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emma Barrandeguy 1914ko martxoaren 8an (Emakumearen Nazioarteko Eguna) jaio zen Gualeguayn, Entre Ríos probintzian. [2] Amak poesia irakurtzen zion txikitatik, eta bere lehen testu idatziak sei urte eskas zituenean izan ziren. [3] Hizkuntzak ikasi eta irakasle gisa graduatu zen, inoiz irakatsi ez zuen arren. [4]

Sexualitateari, homosexualitateari, errepresioari eta askatasunari buruzko hausnarketa bizia egitera eraman zuten gizon eta emakumeekin amodioak izan zituen. Emakumeen kausaren aldeko lehen ekintzaileetako bat izan zen. [5]

1937an, 23 urte zituela, Buenos Aires hirira joan zen bizitzera, eta 22 urtez han bizi izan zen, jaioterrira itzuli aurretik. Mario Bungerekin batera, Universidad Obrerako proiektuan sartu zen. Diario Crítican lan egin zuen eta El Ateneo eta Emecé argitaletxeetako itzultzaile izan zen. [6] 1939an Neil McDonald-ekin ezkondu zen, "heriotzaren gurpileko'' motoan ibiltzen zen zirkuko akrobata estatubatuar batekin, eta pixka bat igaro ondoren, petrolio-ontzi batera igo zen bere ama Bostonen ikusteko eta ez zen inoiz Buenos Airesera itzuli. Ez zuten seme-alabarik izan. [4]

Talde feminista, queer, gay, komunista eta literatur taldeetan ibili zen. Argentinako Alderdi Komunistan sartu zen baina gero alde egin zuen Alderdiak homosexualitatearen eta emakumeen askapenaren inguruan zuen jarreragatik. Hala ere, marxismoari atxikitzen jarraitu zuen eta bere burua komunista deklaratzen jarraitu zuen. Laguna zen Juan L. Ortiz-en bitartez, Unibertsitate Erreformaren ondoren elkarte intelektual garrantzitsuenarekin lotu zen: Intelektual, Artista, Kazetari eta Idazleen Elkartea (AIAPE), Aníbal Ponce buruzagi komunistak sortu zuena. 1935 eta 1943 artean funtzionatu zuen. [7] Era berean, Ortizekin eskutik, Claridad taldearen bileretara joan zen (komunistak eta marxistak ibiltzen ziren taldean).

Minbiziaren Institutuan lan egin zuen eta han ezagutu zuen Salvadora Medina Onrubia (lehen Gualeguayn bizi zen eta Natalio Botana Crítica-ko jabearen emaztea zen), eta 1938tik 1956ra Diario Crítica-ra eraman zuen artxibozain eta editore gisa. Geroago Salvadoraren idazkari pribatua izango zen. [8]

50 urte zituela, Buenos Aireseko Unibertsitatean Filosofia lizentziatura hasi zen. Lanik gabe zegoen garaian, bitxi -saltzaile ibiltaria izan zen. [9]

Minbiziak jota hil zen 92 urte zituela, 2006ko abenduaren 19an, Gualeguayn . [10]

Ibilbide literarioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

18 urterekin egunkari batean argitaratu zituen bere lehen poemak, baina 50 urterekin bakarrik argitaratu zuen bere lehen liburua, Las puertas. [9] Astrologiari buruzko artikuluak ere argitaratu zituen.

20 urtez Gualeguayko tokiko egunkari batean, El Debate Pregón, kultura atala zuzendu zuen. Gualeguaychú eskualdeko La Verdad egunkarian ere idatzi zuen. El Ateneo eta Emecé argitaletxeetako itzultzailea izan zen.

2012an, Kultura eta Komunikazio Ministerioak sustatutako "Gure Idazleak" omenaldi-zikloan, Emma Barrandéguyren poema-lagin bat egin zen Entre Ríoseko Foru Liburutegian. [11]

Lana

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Pescar por fin tu corazón inquieto (2019). Córdoba, Caballo negro editora (poemen bilduma)
  • Poesía completa (2009). Córdoba, ediciones del Copista (poemak)
  • Mastronardi-Gombrowicz: una amistad singular (2004). Buenos Aires, Grama Ediciones (saiakera)
  • Habitaciones (2002). Buenos Aires, ediciones Catálogos (eleberri autobiografikoa)
  • Salvadora, una mujer de Crítica (1997). Buenos Aires, ediciones Vinciguerra (biografia - kronika - saiakera)
  • Camino hecho (1991). Entre Ríos, Ediciones del Clé (poemak)
  • Crónica de medio siglo (1986). Sante Fe, editorial Colmegna
  • Refracciones (1986). Gualeguay, Ed. Seguay (poemas)
  • Crónica de medio siglo (1984). Paraná, editorial Dirección de Cultura de Paraná
  • Los pobladores (1983). Gualeguay, Ed. Seguay (genero hibridoa, egilearen beraren definizioaren arabera)
  • No digo que mi país es poderoso (1982). Buenos Aires, edición Amigos de Herminia Brumana, Ed. Reconstruir (saiakera)
  • Amor saca amor (1970). Paraná, ediciones Dirección de Cultura de la Provincia de Entre Ríos (antzerkia)
  • El andamio (1964). Buenos Aires, ediciones Instituto Amigos del Libro Argentino (eleberria)
  • Cartas (1943). Buenos Aires, ediciones El Ateneo
  • Las puertas (1964). Buenos Aires, ediciones Instituto Amigos del Libro Argentino (poemak)
  • Poemas (1934-35)

Sariak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Fray Mocho Literatura Saria 1974an Entre Ríosko gobernuak emandako Amor saca amor antzezlanagatik. [5]
  • Fray Mocho Literatura Saria 1984an, Entre Ríosko gobernuak emandako Crónica de medio siglo eleberriagatik.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Falleció en Gualeguay la reconocida poeta y escritora Emma Barrandeguy. 2006.
  2. ↑ Emma Barrandeguy. Biblioteca provincial de Entre Ríos.
  3. ↑ Moreno, María. (9 de marzo de 2012). Emma, la del gremio. .
  4. ↑ a b Sandá, Roxana. (18 de marzo de 2005). La vida por delante. .
  5. ↑ a b Zorrilla, Santiago. Emma Barrandeguy, la primer feminista entrerriana. .
  6. ↑ Emma Barrandeguy, una mujer que se rebeló frente a la hipocresía. .
  7. ↑ Zorrilla, Santiago. Emma Barrandeguy, la primera feminista entrerriana. .
  8. ↑ Moreno, María. (9 de marzo de 2012). Emma, la del gremio. .
  9. ↑ a b Entrevista a Emma Barrandeguy. Revista Feminaria.[Betiko hautsitako esteka]
  10. ↑ «Vivir y escribir en Buenos Aires» Eterna Cadencia.
  11. ↑ Muestra de libros de Emma Barrandeguy. 2013.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]