Enrique de Villena

Enrique de Villena
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Enrique de Aragón y Castilla
Jaiotza	Torralba, 1384
Herrialdea	Gaztelako Koroa
Lehen hizkuntza	antzinako gaztelania
Heriotza	Madril, 1434ko abenduaren 15a (49/50 urte)
Hobiratze lekua	Madril
Familia
Aita	Pedro of Aragon
Ezkontidea(k)	María de Albornoz ^(en)  (1399 -  1405)
Seme-alabak	ikusi Isabel Villenakoa
Hezkuntza
Hizkuntzak	antzinako gaztelania Old Catalan ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, teologoa, poeta eta itzultzailea
Izengoitia(k)	el Nigromante eta el Astrólogo

Enrique de Villena (Torralba, Cuenca, 1384 – Madril, 1434) gaztelar aitoren seme eta idazlea izan zen.

Bizitza

Calatravako Ordenaren ikurra

Henrike II.a Gaztelakoaren biloba eta, aitaren aldetik, Aragoiko errege-erreginen leinukoa zen. Henrike III.ak Calatravako Ordenako maisu izendatu zuen; hura izan zuen titulu bakarra, ez baitzen konde ez markes, sarritan halakotzat hartua izan bada ere.

Armetarako jaidurarik ez zuen, baina bai ikasketarako: (matematika, filosofia, astrologia, alkimia. Liburuetarako eta gai bitxietarako zaletasunak azti-ospea ekarri zion, eta hil ondoren Joan II.a Gaztelakoak haren liburutegia errearazi zuen.

Lana

Gorde diren lanen artean aipagarriak dira:

• Los doce trabajos de Hércules (1417), exegesi mitologikoa, katalanez idatzia eta idazleak berak gaztelaniara itzulia;
• Tratado del arte del cortar del cuchillo edo Arte cisoria (1423), gastronomia]ri eta mahaian gorde beharreko legeei buruzkoa, egilearen libururik ezagunena;
• Tractado de aojamiento o fascinología (1425), haren azti-ospea areagotu zuena;
• Arte de trovar (1433), proventzerazko poesiaren baliabideen eta teknikaren berri gaztelaniaz ematen duena.

Bestalde, klasikoak itzuli zituen: Eneida (1428) eta Jainkotiar komedia (1427), gaztelaniaz egindako lehena. Horregatik guztiagatik, Iberiar penintsulako lehen humanistetako bat izan zen. Haren ospea handia izan zen azti gisa bereziki, eta ondoko idazle espainiar anitzek, obra batzuetan, pertsonaia gisa erabili zuten.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak