Katastrofismo

Katastrofismoa, Georges Cuvier anatomista eta paleontologo frantziarrak bere Recherches sur les ossements fossiles de quadrupèdes (1812) lanean argudiatzen duen hipotesia da, erregistro fosilean ikusitako desagertze ezberdinak eta segida faunistikoko patroiak eskala handiko hondamendi naturalek (erupzio bolkaniko edota azken itzalketetako uholdeek) eragin zituztela. Hau, gertaera naturalekin soilik azaldu zuen: ez zuen Noeren uholdea aipatu, [1] ez zuen inoiz jainkozko sorkuntzaz hitz egin desagertze gertaera baten ondorengo birpopulaketa mekanismo bezala, bere garaikide ziren Lamarck eta Geoffroy Saint-Hilairerenak bezalako teoria ebolutiborik babestu ez zuen arren. [2][3] Cuvierrek uste zuen erregistro estratigrafikoak hondamendi horietako batzuk egon zirela adierazten zuela; gertaera natural errepikariak, lurreko bizitzaren historian egonaldi luzeek bananduak. Honek, Lurrak milioika urte zituela sinestera eraman zuen.[2]

Katastrofismoak, biologia modernoan toki bat aurkitu du Kretazeo-Paleogenoaren desagertze gertaerarekin, Luis Alvarezen 1980ko artikulu batean proposatu zuten bezala, 10 kilometroko asteroide batek (6.2 milia) duela 66 milioi urte Lurra jo zuela argudiatu zuen Kretazeoaren amaieran. Gertaerak, dena dela, espezie guztien %70 inguru iraungi zuen, dinosauroak barne, Kretazeoaren eta Paleozenoaren arteko muga atzean utziz.[4] 1990ean, talka markatzen duen 180 kilometroko (110 milia) krater hautagai bat identifikatu zuten Chicxuluben, Mexikoko Yucatan Penintsulan.

Katastrofismoaren historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cuvier

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cuvier, fijismo eta kreazionismoaren teoriei oinarria ematen saiatzen ari zen, froga ugarien aurrean. Desagertutako espezieen fosilak, fijisten ateen aurrean pilatzen ziren, eta vis plastica bezalako teoriak, naturaren kutixi bezala hartzen zituztenak, erabat zentzugabeak ziren.

Cuvierrek, fosilak, desastre biblikoetan, Jainkoak, sortutako espezieen iraungitzearen edo jarraikako sorreren ondorio zirela proposatu zuen. Honela, adibidez, Noeren arkan sartu ez zen animalia batek, bere existentziaren hondar hori utziko luke. Ondoren, iraungitakoen erabat ezberdinak ziren espezie berriak agertuko ziren. Teoria hau oinarri hartuta ezarri zen Jarraikako sorkuntzen teoria.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ McGowan, Christopher. (2001). The dragon seekers : how an extraordinary circle of fossilists discovered the dinosaurs and paved the way for Darwin. ISBN 0-7382-0673-3. PMC 46885812. (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
  2. ↑ a b Rudwick, M. J. S.. (1985). The meaning of fossils : episodes in the history of palaeontology. (University of Chicago Press ed. argitaraldia) University of Chicago Press ISBN 0-226-73103-0. PMC 11574066. (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
  3. ↑ Oldroyd, David R.. (2007-08-15). Cuvier, Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert, Baron de (1769-1832). John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-74398-4. (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).
  4. ↑ Alvarez, Luis W.; Alvarez, Walter; Asaro, Frank; Michel, Helen V.. (1980-06-06). «Extraterrestrial Cause for the Cretaceous-Tertiary Extinction» Science 208 (4448): 1095–1108.  doi:10.1126/science.208.4448.1095. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2021-03-13).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]