Margaret Cruickshank

Ez nahasi Margaret Cruikshankekin.

Margaret Cruickshank
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Palmerston ^(en) , 1873ko urtarrilaren 1a
Herrialdea	Zeelanda Berria
Heriotza	Waimate ^(en) , 1918ko azaroaren 28a (45 urte)
Hobiratze lekua	Waimate Old Cemetery ^(en)
Heriotza modua	berezko heriotza: Espainiako gripea Gripea
Familia
Haurrideak	ikusi Christina Cruickshank ^(en)
Hezkuntza
Heziketa	University of Otago ^(en) Dunedin School of Medicine ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	medikua

Margaret Barnett Cruickshank (Palmerston, Zeelanda Berria, 1873ko urtarrilaren 1a – Waimate, 1918ko azaroaren 28a) Zeelanda Berrian erregistratutako lehenengo emakume medikua izan zen. 1918ko gripe pandemiaren ondorioz hil zen. Zeelanda Berrian erregistratutako lehen doktorea izan zen. Hil ondoren, bera izan zen, Victoria erregina izan ezik, Zeelanda Berrian berari egindako monumentu bat izan zuen lehen emakumea.^[1]

Bizitza

Cruickshank eta bere ahizpa Christina bikia 1873ko urteberri egunean jaio ziren Palmerstonen, Zeelanda Berriko hegoaldeko uharteko hiri txiki batean. Gurasoak Elizabeth (Taggarten jaioa) eta George izan ziren, Eskoziatik elkarrekin emigratu zutenak; lehenik Australiara eta gero Dunstanera Erdialdeko Otagora, han urrearen sukarra delakoarekin bat egiteko.^[2][3]

Cruickshanken ama 1883ko ekainean hil zen, bikiak gazteak ziren bitartean, eta ondorioz etxean behar ziren bere bost haurride gazteenak hazten laguntzeko. Bikietako bat eskolara joaten zen eta bestea etxean geratu, eta horrela elkarrekin ikasi eta lortu zuten Palmerston barrutian Bigarren Hezkuntza egitea.

Margaret Unibertsitatera joan zen medikuntza ikastera. Emily Siedebergen ondoren ikasketa hori egiten zuen bigarren emakumezkoa izan zen Zeelanda Berrian, eta lehenengoa mediku gisa lan egiten. Europan zehar bidaiatu ostean Lehen Mundu Gerran Waimateko Gurutze Gorria antolatu zuen. Gerrara joan zen eta medikuaren postua hartu zuen. 1918ko gripe pandemiak eztanda egin zuenean, gaixoen kargu hartzeaz gain, euren umeen eta abereen ardura hartu zuen.^[4][5] 1918ko azaroaren 28an hil zen, bera ere gaixotuta.

Cruickshanken monumentua 2009an

Aintzatespenak

• 1923an, oroitzapenezko estatua bat ezagutzera eman zen Waimateko Seddon plazako oroitzapenezko zerbitzu batean.^[6] Zeremoniaren hizlariak Cruickshankeko Emily Siedebig lankide ohia, New Zealand Medical Women's Associationeko ordezkaria, Waitakiko parlamentuko kide John Bitchener eta herriko kontseiluko presidente Hart jauna izan ziren. M. Allen andrea ere bertan izan zen, Otagoko Unibertsitateko Emakumeen Elkarteko ordezkari gisa. Aurkezpena 23 urteko Cruickshankeko landladyak egin zuen, Barclay andreak.^[7] Estatua William Trethewey Zeelanda Berriko eskultoreak zizelkatu zuen.^[8] Victoria erregina ez zen emakume bati egindako lehen monumentua izan zen Zeelanda Berrian eta bere inskripzioan hauxe idatzi zuten:

"Mediku maitea – Leial Heriotzaraino"

• 1948an Waimate Ospitaleko amatasun gelak hartu zuen haren izena.^[9]

• 2007an, Zeelanda Berriko Osasun Ministerioak "Exercise Cruickshank" izendatu zuen pandemiarako prestatzeko ariketa bat, Cruickshanken ondoren, 1918ko gripe-pandemian egindako lana aintzatesteko.^[10]
• Waimate & Archives Museoak Cruickshank doktorearen objektu, gutun, argazki eta artelanen bilduma bat dauka. Horietako batzuk linean ikus daitezke NZMuseums^{[Betiko hautsitako esteka]} bidez.
• 2017an, Cruickshank Royal Society Te Apārangi-ko "150 emakume 150 hitzetan" bezala aukeratua izan zen, Zeelanda Berrian emakumeek ezagutzari egindako ekarpenak ospatuz.^[11]
  

Erreferentziak

1. «Margaret Cruickshank» nzhistory.govt.nz (Noiz kontsultatua: 2025-01-09).
2. ISBN 0908912048..
3. «Margaret Barnett Cruickshank, M.D. Waimate, N.Z.» rootsweb.ancestry.com.
4. The Book of New Zealand women = Ko kui ma te kaupapa. Bridget Williams Books 1991 ISBN 0-908912-04-8. PMC 28180678. (Noiz kontsultatua: 2020-04-01).
5. «Margaret Barnett Cruickshank, M.D. Waimate, N.Z.» sites.rootsweb.com (Noiz kontsultatua: 2020-04-01).
6. New Zealand History online. Margaret Cruickshank memorial. .
7. «Tribute to a Woman Doctor» Kai Tiaki: the journal of the nurses of New Zealand: 59–60. 1 April 1923.
8. (Ingelesez) Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. «Trethewey, William Thomas» teara.govt.nz (Noiz kontsultatua: 2025-01-09).
9. (Ingelesez) Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. «Cruickshank, Margaret Barnet» teara.govt.nz (Noiz kontsultatua: 2025-01-09).
10. «Margaret Cruickshank | NZHistory, New Zealand history online» nzhistory.govt.nz.
11. «Margaret Cruickshank» Royal Society Te Apārangi.

Kanpo estekak