MicroRNA

miRNAren funtzionamendua azaltzen duen eskema.

microRNA (miRNA) RNA ez-kodifikagarri harizpi-sinpleko molekula txikia da, 21 eta 23 nukleotido artean dituena[1]. Landare, animalia eta birus batzuetan aurki daitezke. miRNA molekulen funtzioen artean daude RNA isiltzea eta transkripzio-osteko gene-adierazpenaren erregulazio[2][3]. miRNA-en mRNA molekulen sekuentziak konplementatzen dituzte[4], eta ondoren mRNA molekula horiek isiltzen dituzte prozedura hauetako bat jarraituz[5]:

Gizakiengan eta gainontzeko animaliengan, miRNAren ekintza nagusia mRNA desegonkortzea da[6][7].

miRNAren ekintza-bidea RNA interferitzaile txikien (siRNA) eta RNA interferenteen (RNAi) antzekoa da, baina miRNAren kasuan bere buruaren gainean tolesten diren RNA transkripzioetan du jatorria, eta siRNAk harizpi bikoitzeko RNA sekzio luzeagoetatik eratortzen da. Giza genomak 1900 miRNA inguru kodetzeko aukera izan ditzake[8], hala ere MirGeneDB datu-basean ziurtzat hartzen diren 500 giza miRNA baino ez dira jasotzen[9].

miRNAk oso ohikoak dira ugaztunen zelula askotan[10][11]. Gutxi gorabehera gizakien eta beste ugaztunen zelulen %60 inguruan eragiten duela ematen du[12][13]. miRNAk eboluzioak ondo kontserbatu ditu, eta beraz funtzio biologiko garrantzitsua dute[14]. 90 animalia familia daude ugaztun-arrain azken arbaso komunetik euren miRNAk mantentzen dituztela. miRNA hauetako gehienek funtzio garrantzitsuak dituzte, saguekin egin diren esperimentuek erakutsi dutenez.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Bartel, David P.. (2018-03). «Metazoan MicroRNAs» Cell 173 (1): 20–51.  doi:10.1016/j.cell.2018.03.006. ISSN 0092-8674. PMID 29570994. PMC PMC6091663. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  2. ↑ Bartel, David P. (2004-01). «MicroRNAs» Cell 116 (2): 281–297.  doi:10.1016/s0092-8674(04)00045-5. ISSN 0092-8674. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  3. ↑ (Ingelesez) Qureshi, Abid; Thakur, Nishant; Monga, Isha; Thakur, Anamika; Kumar, Manoj. (2014-01-01). «VIRmiRNA: a comprehensive resource for experimentally validated viral miRNAs and their targets» Database 2014  doi:10.1093/database/bau103. ISSN 1758-0463. PMID 25380780. PMC PMC4224276. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  4. ↑ Bartel, David P.. (2009-01). «MicroRNAs: Target Recognition and Regulatory Functions» Cell 136 (2): 215–233.  doi:10.1016/j.cell.2009.01.002. ISSN 0092-8674. PMID 19167326. PMC PMC3794896. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  5. ↑ (Ingelesez) Jonas, Stefanie; Izaurralde, Elisa. (2015-07). «Towards a molecular understanding of microRNA-mediated gene silencing» Nature Reviews Genetics 16 (7): 421–433.  doi:10.1038/nrg3965. ISSN 1471-0064. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  6. ↑ (Ingelesez) Jonas, Stefanie; Izaurralde, Elisa. (2015-07). «Towards a molecular understanding of microRNA-mediated gene silencing» Nature Reviews Genetics 16 (7): 421–433.  doi:10.1038/nrg3965. ISSN 1471-0064. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  7. ↑ (Ingelesez) Guo, Huili; Ingolia, Nicholas T.; Weissman, Jonathan S.; Bartel, David P.. (2010-08). «Mammalian microRNAs predominantly act to decrease target mRNA levels» Nature 466 (7308): 835–840.  doi:10.1038/nature09267. ISSN 1476-4687. PMID 20703300. PMC PMC2990499. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  8. ↑ Alles, Julia; Fehlmann, Tobias; Fischer, Ulrike; Backes, Christina; Galata, Valentina; Minet, Marie; Hart, Martin; Abu-Halima, Masood et al.. (2019-03-01). «An estimate of the total number of true human miRNAs» Nucleic Acids Research 47 (7): 3353–3364.  doi:10.1093/nar/gkz097. ISSN 0305-1048. PMID 30820533. PMC PMC6468295. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  9. ↑ academic.oup.com  doi:10.1093/nar/gkz885. PMID 31598695. PMC PMC6943042. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  10. ↑ (Ingelesez) Lim, Lee P.; Lau, Nelson C.; Weinstein, Earl G.; Abdelhakim, Aliaa; Yekta, Soraya; Rhoades, Matthew W.; Burge, Christopher B.; Bartel, David P.. (2003-04-15). «The microRNAs of Caenorhabditis elegans» Genes & Development 17 (8): 991–1008.  doi:10.1101/gad.1074403. ISSN 0890-9369. PMID 12672692. PMC PMC196042. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  11. ↑ Lagos-Quintana, Mariana; Rauhut, Reinhard; Yalcin, Abdullah; Meyer, Jutta; Lendeckel, Winfried; Tuschl, Thomas. (2002-04). «Identification of Tissue-Specific MicroRNAs from Mouse» Current Biology 12 (9): 735–739.  doi:10.1016/s0960-9822(02)00809-6. ISSN 0960-9822. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  12. ↑ Lewis, Benjamin P.; Burge, Christopher B.; Bartel, David P.. (2005-01). «Conserved Seed Pairing, Often Flanked by Adenosines, Indicates that Thousands of Human Genes are MicroRNA Targets» Cell 120 (1): 15–20.  doi:10.1016/j.cell.2004.12.035. ISSN 0092-8674. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  13. ↑ (Ingelesez) Friedman, Robin C.; Farh, Kyle Kai-How; Burge, Christopher B.; Bartel, David P.. (2009-01-01). «Most mammalian mRNAs are conserved targets of microRNAs» Genome Research 19 (1): 92–105.  doi:10.1101/gr.082701.108. ISSN 1088-9051. PMID 18955434. PMC PMC2612969. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).
  14. ↑ (Ingelesez) Fromm, Bastian; Billipp, Tyler; Peck, Liam E.; Johansen, Morten; Tarver, James E.; King, Benjamin L.; Newcomb, James M.; Sempere, Lorenzo F. et al.. (2015-11-23). «A Uniform System for the Annotation of Vertebrate microRNA Genes and the Evolution of the Human microRNAome» Annual Review of Genetics 49 (1): 213–242.  doi:10.1146/annurev-genet-120213-092023. ISSN 0066-4197. PMID 26473382. PMC PMC4743252. (Noiz kontsultatua: 2024-10-07).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]