Paul Jaray
| Paul Jaray | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Viena, 1889ko martxoaren 11 |
| Herrialdea |  Austria |
| Heriotza | Sankt Gallen, 1974ko irailaren 22a (85 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | diseinatzailea eta asmatzailea |
Parte-hartzailea
| |
Paul Jaray (hungarieraz: Járay Pál; 1889ko martxoaren 11 – 1974ko irailaren 22a) ingeniari aeronautikoa eta automobilen diseinatzailea izan zen, aerodinamika automobilgintzan aplikatzen aitzindaria.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaray, judu jatorriko hungariarra, Vienan jaio zen. Vienako "Maschinenbauschule-n" ikasi zuen eta Pragako Unibertsitate Teknikoan lan egin zuen Rudolf Dörfl irakaslearen laguntzaile gisa.
Geroago, Flugzeugbau Friedrichshafen hegazkinak eraikitzeko enpresako diseinu ingeniari nagusia bihurtu zen, ur-hegazkinak diseinatzen. 1914tik Luftschiffbau Zeppelin (LZ) baloi gidatuen eraikuntza enpresan lan egin zuen, hiri berean kokatuta, hegazkinen optimizazio aerodinamikoan arreta jarriz. Bertan Zeppelin LZ 120 Bodensee diseinatu zuen eta geroago oinarritu ziren Graf Zeppelin LZ 127, LZ 129 Hindenburg eta LZ-130 bezalako hegazkinak. LZ konpainiaren haize tunelean egindako esperimentu gehigarriek autoen diseinuen arrazionalizazio aerodinamikorako printzipio batzuk ezartzea ahalbidetu zioten. 1923an Suitzara joan zen behin betiko, eta bulego bat ireki zuen Brunnen .
1927an Stromlinien Karosserie Gesellschaft enpresa sortu zuen, karrozerien diseinu aerodinamikoan espezializatua. Bere lizentziak ibilgailuen fabrikatzaile ezberdinek eskuratuko lituzkete, baina Tatra konpainia (Kopřivnice-n kokatuta dago, Txekoslovakian) izango litzateke, Jaray-k bere autoak ekoizteko optimizazio printzipioak erabili zituen fabrikatzaile bakarra. 1923an, Jarayk bere autoa diseinatu zuen, Jaray-Ley T6, eta Chrysler, Mercedes-Benz, Maybach, Apollo, Dixi, Audi, Adler, Jawa, Ford, Steyr eta beste batzuentzako diseinuak ekoizten jarraitu zuen.
1933an, bere automobil propioa diseinatu zuen, Mercedes-Benz txasis baten gainean eraikia, Huber eta Bruehwiler Luzernako enpresa batek eraikitako karrozeriarekin. Irrati eta telebistaren teknologian ere interesa zuen. 1941ean Farner AG de Grenchen-entzat lan egin zuen aurreko lurreratze tren baten diseinuan. 1944an ingeniari independente bezala ezarri zen, energia eolikoko zentral batean lan eginez. Diseinu aerodinamikoarekin, trenbideetarako aire-konpresoreekin eta isilgailuak dituzten gasak maneiatzeko gailuekin lotutako patente tekniko ugari sortu zituen. Ondoren, eskolak eman zituen Eidgenoessische Technische Hochschule Swissen (Zuricheko Eskola Politekniko Federala).
Jaray 1974an hil zen San Gallen.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- BMW Car Designers Paul Jaray BMWko automobilen diseinatzailen deskribapen orokorrean.
Datuak: Q1036255
Multimedia: Paul Jaray / Q1036255