Pirano

Pirano
Formula kimikoaC5H6O
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Motapyran (en) Itzuli
Tautomeroa4H-pyran (en) Itzuli
Masa molekularra82,041865 Da
Identifikatzaileak
InChlKeyMGADZUXDNSDTHW-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia289-66-7
ChemSpider161812
PubChem186148
Reaxys3535541
Gmelin35592
UNIICH5P2A5WTT

Piranoa edo oxina, konposatu organikoa da C5H6O formula duena. Piranoa sei kideko eraztun heterozikliko ez-aromatikoa da, bost karbono-atomoz eta oxigeno-atomo batez osatua eta bi lotura bikoitz dituena. Bi isomero ditu eta lotura bikoitzen kokapenaren arabera bereizten dira. 2H-piranoan, karbono asea 2. posizioan dago, eta 4H-piranoan 4. posizioan[1][2][3].

Piranoek berez kimikan garrantzi txikia duten arren, haien deribatu asko molekula biologiko garrantzitsuak dira, piranoflabonoideak, esaterako.

2H-Pyran 4H-Pyran
2H-piranoa 4H-piranoa

Pirano terminoa eraztun asea duten analogoei ere aplikatzen zaie askotan, nahiz eta oxano edo tetrahidropirano izendatzea egokiago den. Testuinguru horretan, sei kideko eraztun-sistema duten monosakaridoei piranosa esaten zaie.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. (Ingelesez) Masamune, Satoru.; Castellucci, Nicholas T.. (1962-06). «γ-Pyran» Journal of the American Chemical Society 84 (12): 2452–2453.  doi:10.1021/ja00871a037. ISSN 0002-7863. (Noiz kontsultatua: 2024-08-06).
  2. (Ingelesez) PubChem. «2H-pyran» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-08-06).
  3. (Ingelesez) PubChem. «4H-Pyran» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-08-06).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]