Piru Gaintza

Artikulu hau futbolariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gaintza (argipena)».
Piru Gaintza

Bizitza
JaiotzaBasauri, 1922ko maiatzaren 28a
Herrialdea Bizkaia, Euskal Herria
HeriotzaBasauri, 1995eko urtarrilaren 6a (72 urte)
Familia
Haurrideak
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakfutbolaria eta futbol entrenatzailea
Ibilbidea
Taldeak Urteak J G
Athletic1940 / 1959381120
Espainiako futbol selekzio nazionala1945 / 19553310
 
Posizio edo espezialitateaaurrelaria
FIFA: 49681 UEFA: 75063 Edit the value on Wikidata

Agustín Gaintza Bikandi (Basauri, 1922ko maiatzaren 28a - ib., 1995eko urtarrilaren 6a), Piru Gaintza izenez ezaguna, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria izan zen.[1][2] Dublingo adarzabala (gaztelaniaz: El gamo de Dublin) goitizenarekin ere ezaguna izan zen.[3][4][5] San Mameseko lehoien lider morala, eta Athleticek duen ikonorik handienetakoa.

Basauriarra jaiotzez, 1940. urteko denboraldian egin zuen Athletic taldearekin debuta. Athleticeko bigarren aurrealde historikoaren kidea izan zen (Iriondo, Venancio, Zarra, Panizo eta Gaintza). Guztira, hemeretzi denboraldi egin zituen taldean, 1940tik 1959. urtera bitarte.[6]

Bi liga eta zazpi kopa irabazi zituen, guztira 382 partidu jokatuz. 18 urterekin egin zuen debuta eta 37 urte bete baino 11 egun lehenago erretiratu zen. 1959ko maiatzaren 17an erretiratu zen, San Mamesen Real Madrilen aurka jokatutako Kopako partida batean izan zen.[7] Geroago entrenatzailea ere izan zen lau denboralditan, 1965-1966 denboralditik 1968-1969ra. Orduan Iriondori pasa zion entrenatzaile postua. Geroago, aholkulari eta ikuskari gisa segitu zuen beharrean, jokalari gazte bikainak detektatzen.

Espainiako futbol ligan 120 gol sartu zituen. 1946-1947 denboraldian, partidu bakar batean Celta de Vigoko taldeari zortzi gol sartu zizkion. Errege Kopan 99 partida jokatu zituen, urte askotan iraun zuen marka horrek Andoni Zubizarretak gainditu zuen arte 104ra iritsita.[7] Eta espainiar selekzioarekin 38 aldiz jokatu zuen.

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzaroan ez zen futbolzale amorratua, baina Miguel anaiak (Athletic-en ere jokatu zuen) pixkanaka sortu zion zaletasuna. 15 urte zituela jokatu zuen lehen partida serioa eta bere taldea, San Faustok Urbiri aurre egin zion. Athleticek jokalari bila antolatutako txapelketa izan zen hura, Gerra Zibilean hain gaizki geratu zen taldea berreraikitzeko.[4]

Basconia konpainiaren bulego nagusi zaharrak ("La Basconia").

Basconia laminazio-enpresan lan egin zuen hasieran, eta 1940an Bilboko Athleticek fitxatu zuenean kontratua onartu zuen, zeren eta ordainetan agindu baitzioten, aipatu lantegian aprendiz postutik tornulari postura igoko zutela. Garai hartan ezagutu zutenek zibarekin zuen trebeziaz hitz egiten dute, igelak harrapatzeko zuen trebetasunez (harrika), eta atezain bezala zuen bizitasunaz. Ezkertiak direnen trebezia zuen. Horrela zelako, justu, atea utziarazi eta ezker hegalean jarri zuten. Ordutik, hogei urtez han jarraituko zuen.[1]

1939an Bilboko taldeak deitu zion, baina filialarekin partida batzuk baino ez zituen jokatu. Lehen taldean "bala gorria" zegoen, Gorostiza, eta Piru gazteegia zen oraindik. Baina Gorostiza Valentziara igaro zenean, Piru gaztearen ezaugarriak hartu zituzten kontuan, eta pazientzia lagun zituela figura bihur tuko zen.[4]

1940-41 denboraldian, Urquizu entrenatzaile berriarekin, Piruk lehen aukera aurkitu zuen urriaren 13an. Egun horretan Lehen mailan debuta egin zuen Alacanteko Herkulesen aurrean. Orduz geroztik denboraldi hartan titular ukaezina izan zen, harik eta urtarrilaren 6an Madrilen lesionaturik erori zen arte, Abiazioko Atletikoaren aurka jokatuz. Ez zen berriro jokatu denboraldi horretan. Hurrengo denboraldian titularitatearekin egin zen berriro, eta lesioek bakarrik aldendu zuten une batez ibilbide zuri-gorrietatik.[4]

Harrapaezina zen Gaintza bandatik, tiro egiteko ahalmen itzela eta erreg zuen, regate elektrikoa ere bai, Zarrak gol bihurtzen zituen gero Gaintzaren neurri-neurriko paseak.[4]

Behin futbol profesionaletik erretiratu ondoren, Gainzak ez zuen denbora asko pasa bere klub maitatua entrenatu arte. Athletic taldeko entrenatzailea izan zen 1965-1966 eta 1968-1969 denboraldietan, eta nahiz eta ez zuen arrakasta handirik izan Ligako torneoetan, bai izan zuela beste lehiaketa batzuetan. Kopako torneotan Athletic taldea bi finaletara eraman zuen, nahiz eta modu lazgarrian galdu egin zituen 1966an (Zaragozarekin) eta 1967an (Valentziarekin). Gainera Athletic UEFA Kopan egon zen bere agindupean, eta 1968an Liverpooli irabazitako kanporaketak oroimen gozoak utzi zituen. Gero Athletic taldearen aholkulari eta ikuskatzaile izaten jarraitu zuen, gazteen trebezia baloratzeko helburuz, eta garai horretan, beste lehoi historikoa izan den Javier Clementeren adiskide handia izan zen.[1]

Zortzi gol partida bakar batean

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1947ko maiatzaren 18an San Mamesen jokatutako partida batean zortzi gol sartu zituen Gaintzak. Kopako joaneko partida bat zen final-laurdenetakoa, Vigoko Celta taldeari hamabi gol sartu zizkion Athleticek eta horietatik zortzi egin zituen Piru Gaintzak; Geroago ez du inork gainditu marka hori Estatuko futbol-txapelketa ofizialetan. Lezama, Panizo, Zarra, eta Iriondo ere aritu ziren partida mitiko hartan. [8]

Hauek izan ziren Piruk sartu zituen golak: 1-0, 4-0, 6-0, 7-0, 9-1. 10-1, 11-1, eta 12-1. Beste lau golak Iriondok, Zarrak eta Panizok sartu zituzten. Celtakoen gola Pahíñok egin zuen.[8] Markagailuaren arduradunak gehienez hamaika gol aurreikusi tazituenez, azken gola jarri gabe geratu zen.

Piru Gaintzaren bustoa Basaurin

Sariak eta errekonozimenduak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Bere jaioterria den Basaurin busto eskultura jarri zuten.
  • Bi liga eta zazpi kopa irabazi zituen

Markak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Final eta Kopako titulu gehien irabazi dituen jokalaria. (7) (Belaustek zazpi kopa irabazi zituen, baina sei final bakarrik jokatu zituen).
  • Kopako final gehien jokatu dituen jokalaria. (9) Belausterekin (1913an finala eta errepikapena jokatu zituen), Messi eta Busquets-ekin partekatua.
  • Kopako partida batean gol gehien. (8) Athletic 12 - Celta 1, 1947-5-18koa.
  • Kopako partida gehien jokatu dituen jokalaria. (99)

Estatistikak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko kopak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundiala Non Emaitza
1950eko Munduko Futbol Txapelketa Brasil 4. postua

Txapelketak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Títulua Taldea Non Urtea
Liga Athletic Club Espainia 1942-43
Kopa Athletic Club Espainia 1943
Kopa Athletic Club Espainia 1944
Kopa Athletic Club Espainia 1945
Kopa Athletic Club Espainia 1950
Copa Eva Duarte Athletic Club Espainia 1950
Kopa Athletic Club Espainia 1955
Liga Athletic Club Espainia 1955-56
Kopa Athletic Club Espainia 1956
Kopa Athletic Club Espainia 1958

Golak eta partidak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Klub Denboraldia Maila Liga Kopa (1) Nazioartekoa (2) Guztira Golak batzbeste
Part. Golak Part. Golak Part. Golak Part. Golak
Athletic Club 1938-39 1.ª - - 8 2 Inexistentes 8 2 0.25
Athletic Klub 1939-40 - - - - Inexistentes 0 0 0
Athletic Club 1940-41 13 2 - - Inexistentes 13 2 0.15
Athletic Club 1941-42 13 2 - - Inexistentes 13 2 0.15
Athletic Club 1942-43 20 9 7 1 Inexistentes 27 10 0.37
Athletic Club 1943-44 11 3 10 2 Inexistentes 21 5 0.24
Athletic Club 1944-45 20 4 8 1 Inexistentes 28 5 0.18
Athletic Club 1945-46 22 8 3 - Inexistentes 25 8 0.32
Athletic Club 1946-47 24 6 6 9 Inexistentes 30 15 0.50
Athletic Club 1947-48 20 10 2 1 Inexistentes 22 11 0.50
Athletic Club 1948-49 24 11 9 3 - - 33 14 0.42
Athletic Club 1949-50 24 10 7 5 - - 31 15 0.48
Athletic Club 1950-51 25 7 8 1 - - 33 8 0.24
Athletic Club 1951-52 25 12 2 - - - 27 12 0.44
Athletic Club 1952-53 24 9 6 1 - - 30 10 0.33
Athletic Club 1953-54 17 7 5 1 - - 22 8 0.36
Athletic Club 1954-55 21 9 7 5 - - 28 14 0.50
Athletic Club 1955-56 22 4 7 - 2 - 31 4 0.13
Athletic Club 1956-57 16 2 2 - 6 1 24 3 0.13
Athletic Club 1957-58 13 1 7 - - - 20 1 0.05
Athletic Club 1958-59 26 3 4 - - - 30 3 0.10
Ibilbide osoan 380 119 108 32 8 1 496 152 0.31
(1) Kopako emaitzak.[9]
(2) Datu hauek barne Copa Latina (1955-56); Europako kopa (1956-57).
(3) Lagunarteko partidetako golak sartu barik.
Iturriak: Athletic Club - BDFutbol - UEFA (esteka galdua).

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c «Piru Gaínza (1922-1995) | www.basauri.net» www.basauri.net (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).[Betiko hautsitako esteka]
  2. ↑ (Gaztelaniaz) Ranedo, Carlos. (2017). El mejor equipo del mundo : historias del Athletic Club. (1. ed. en El Gallo de Oro. argitaraldia) Ediciones El Gallo de Oro ISBN 978-84-16575-25-1. PMC 1012395712. (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) MARCA. (1963-01-01). GAINZA - El Gamo de Dublín - Futbol. (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
  4. ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) Ramos, Jesús. (2016-10-07). «Agustín Piru Gaínza, el gamo de Dublin» MARCA.com (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Irlanda 1 España 4 (Amistoso 1949) El día que "Piru" Gaínza se convirtió en "El Gamo de Dublín". (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
  6. ↑ «Berria.info - Elkarrizketak» www.berria.eus (Noiz kontsultatua: 2021-03-19).
  7. ↑ a b «61 urte Gainzak erretiroa hartu zuenetik | Athletic Club» www.athletic-club.eus (Athletic Club) (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
  8. ↑ a b «“Piru” Gainza: hau da marka!» Sabino Arana Fundazioa (Noiz kontsultatua: 2021-03-18).
  9. ↑ 99 partida eta 30 gol kKpan gehi 2 partida eta 0 gol Eva Duarte Kopan (1950-51), eta 7 partida eta 2 gol gerra garaiko txapelketa erregjionalean (1938-39).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]