Samiha Khalil

Samiha Khalil
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakسميحة يوسف مصطفى القبج
JaiotzaAnabta (en) Itzuli, 1923
Herrialdea Palestina
Lehen hizkuntzaarabiera
HeriotzaRamallah, 1999ko otsailaren 26a (75/76 urte)
Hobiratze lekuaAl-Bireh
Hezkuntza
Hizkuntzakarabiera
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria
Jasotako sariak
KidetzaPalestinian National Council (en) Itzuli
National Guidance Committee (en) Itzuli

Samiha Khalil, arabieraz: سميحة خليلτ , ezaguna Umm Khalil izenez (Anabta, Tulkarem, Zisjordania, Palestina, 1923 – Ramallah, Zisjordania, Palestina, 1999ko otsailaren 26a) palestinar politikaria eta ekintzailea izan zen.[1]

Samiha Khalilek al-Inaash al-Usra elkartea sortu zuen bere garajean, eta gizarte-ongizateko erakunde palestinar handiena eta eraginkorrena bihurtu zen. 1977an, Fronte Nazionaleko Batzordeko lehen emakume eta bakarra izan zen.[2]

Alderdi Popularraren buru, Osloko Akordioen aurka jarri zen, eta 1996ko Palestinako hauteskundeetan hautagai aurkeztu zen. Hala, aldeko %8,3 lortu zuen, Yasir Arafat ildo moderatu eta konprometitu baten defendatzailearen %81,1en aurrean. Ekialde Hurbilaren historian, hauteskunde askeetan hautagai parte hartu duen emakume bakanetako bat izan da. 1999ko otsailaren 26an hil zen.[3]

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jaiotza, haurtzaroa eta karrera profesionala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herri batean jaio zen, eta 17 urterekin utzi zituen ikasketak, Salameh Khalilekin ezkontzeko. 1948ko gerraren ondoren, bikotea Gazara joan zen.[4] Han bost seme-alabako familia bat hazi zuten: Khalil, Saji, Saed, Sameer eta Samih. 1964an Samiha eskolara itzuli eta graduatu egin zen.[5]

Ibilbidea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1948ko Nakbatik (palestinar exodoa) errefuxiatuei lagundu zien, eta beste emakume batzuekin batera dirua, arropa eta elikagaiak biltzen zituen. Izan ere, bizitza osoa laguntza humanitarioan eta behartsuentzako funtsak biltzen eman zuen. 1952an Emakume Arabiarren Batasuna sortu zuen Al Bireh-en, eta talde horretako presidentea izan zen. 1965ean, berak eta beste emakume batzuek Jam'iyyat in'ash al-usra (Familiaren Errenazimendurako Elkartea) sortu zuten, eta hil arte haren burua izan zen. Palestinako Emakumeen Batasun Orokorreko Bireh atalaren sorreran parte hartu zuen eta 1965ean elkarte horrek antolatutako Jerusalemgo Biltzar Nagusian parte hartu zuen. Urtebete geroago Batasun Orokorreko Batzorde Betearazleko idazkari hautatu zuten eta Palestinako Kontseilu Nazionaleko kide bihurtu zen.

Samiha Khalilek manifestazioak zuzendu zituen. Ramallahn hasi zen emakumeen manifestazio baten buru izan zen, eta hurrengo egunean Zisjordaniako hogeita zazpi herritako emakumeak bildu zituen beste manifestazio bat zuzendu zuen.

1967tik aurrera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1967ko hondamendia inflexio-puntu erradikala izan zen bere bizitzan. Berehala hasi zen errefuxiatuei laguntzen, batez ere Latrun eskualdeko herrixkakoei, israeldarren okupazioaren pean.

1973an, Palestinako Fronte Nazionalaren aginte-kontseiluko kide bihurtu zen Zisjordanian. Fronte politiko horrek Palestinako erakundeak eta sindikatuen eta alderdi politikoen figura publikoak biltzen zituen. 1979an, Palestinako herriak Palestinaren barruan duen agintaririk goreneko Orientazio Nazionaleko Batzordeko kide hautatu zuten. Batzorde horretan emakume bakarra zen.

Okupazio-agintariek behin baino gehiagotan atxilotu zuten galdeketa egiteko, eta bi aldiz kartzelaratu zuten. 80ko hamarkadaren hasieran, israeldarrek etxean atxilotu zuten bi urte eta erdian, eta hamabi urtez bidaiatzea eragotzi zioten. Murrizketa horiek gorabehera, emakume palestinarrak munduko hogei kongresutan baino gehiagotan ordezkatzea lortu zuen, hitzaldiak eman zituen eta nazioarteko foroetan bere herrialdearen arrazoiak azaldu zituen. Haren lider-rola hobeto ikusi zen Palestinako Emakumeen Batasun Orokorreko lehendakaritzaren eta Familiaren Errenazimendurako Elkarteko lehendakaritzaren bidez.

1999ko otsailaren 26an hil zen.[6] Bere hilarriak inskripzio hauxe jarrita dago:

"Samiha Khalilek Palestinako herriaren askatasunaren eta independentziaren alde egin zuen borrroka".

1996ko Palestinako hauteskundeak eta bere proposamena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Samiha Khalil hautagai independente aurkeztu zen hautesleen aurrean, eta Yasser Arafat aurkaria auzitan jarri zuen 1993ko Osloko Akordioetako negoziazioetan juduen estatuari emandako kontzesio gehiegi zela eta.

Bere programa politikoan, Israelgo kartzeletan atxilotuta zeuden 4.000 preso palestinarren erabateko askapena proposatu zuen, eta Estatu juduak Zisjordanian dituen destakamenduak eraistea zuen helburu.

Palestinarrak Ekialdeko Jerusalemen sartzea ere proposatu zuen, Israelgo agintarien baimenik gabe, errefuxiatuak beren etxeetara itzultzea eta juduen kokalekuak desagertzea.

Hala ere, haren helburu nagusia Palestinako Estatu independente bat sortzea zen, hiriburu Ekialdeko Jerusalem hartuta.

Botoen% 11,5 lortu zuen.

Hauteskunde horien bidez, Palestinako lurraldea administratzeaz (Zisjordania eta Gazako Zerrenda) eta Israelekin Estatu Palestinarra sortzeko negoziazioak zuzentzeaz arduratzen den pertsona ezarri zen.

Beste lan batzuk

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gizon eta emakumeen arteko berdintasun osoan irmo sinesten zuen.

Palestinako herri-kultura babestea izan zen haren lehentasun nagusietako bat. Familia Berpizkundeko Elkartearen bidez, 1972an Gizarte Ikerketa eta Ondare Batzordea sortu zuen, lantaldeko kide zela, Qaryat Turmus 'Ayya: dirasa fi-l turath al-sha'bi [Turmus Ayya ingurua: herri-kultura azterketa] lehen azterketa egin zen. Hurrengo urtean, batzordeak al-Turath wa-l mujtama' [Ondarea eta Gizartea] izeneko aldizkaria argitaratu zuen.

Hainbat sari eta domina jaso zituen, besteak beste, Jerusalemeko Kultura, Arte eta Literatura 1991n.

Abokatu Arabiarren Batasuneko ohorezko kidea eta Emakume Arabiarren Batasuneko ohorezko kidea zen.

Sariak eta aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 1991n Jerusalemeko Kultura, Arte eta Literatura[1]
  • Abokatu Arabiarren Batasuneko ohorezko kidea[1]
  • Emakume Arabiarren Batasuneko ohorezko kidea[1]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «Samiha Khalil (1923-1999)» Embajada del Estado de Palestina en la República Argentina 2022-04-11 (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  2. ↑ (Ingelesez) «Samiha Khalil, Palestinian Political Activist, Dies» Washington Post ISSN 0190-8286. (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  3. ↑ (Ingelesez) «Samiha Khalil (1923-1999)» Institute for Palestine Studies (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  4. ↑ (Ingelesez) «Samiha Khalil (1923-1999)» Institute for Palestine Studies (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  5. ↑ (Ingelesez) جدلية, Jadaliyya-. «Samiha Al-Khalil: A Profile from the Archives» Jadaliyya - جدلية (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  6. ↑ «Samiha Khalil - Who is Samiha Khalil?» www.webgaza.net (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]