Silvia Torres Castilleja

Silvia Torres Castilleja
(2015) Irudi gehiago
Nazioarteko Astronomia Elkarteako presidentea 2015 - 2018 ← Norio Kaifu ^(en) - Ewine van Dishoeck →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Silvia Linda Torres y Castilleja
Jaiotza	Mexiko Hiria, 1940 (83/84 urte)
Herrialdea	Mexiko
Familia
Ezkontidea(k)	Manuel Peimbert ^(en)
Hezkuntza
Heziketa	Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn
Jarduerak
Jarduerak	astrofisikaria, astronomoa, unibertsitateko irakaslea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)	Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa
Jasotako sariak	ikusi Emakumezko Zientzialarien L'Oréal-UNESCO saria  (2011) Hans A. Bethe Prize  (2012) National Prize for Arts and Sciences  (2007) Honorary Doctorate from the National Autonomous University of Mexico  (2017)
Kidetza	Nazioarteko Astronomia Elkartea

Silvia Linda Torres Castilleja edo Silvia Torres (Mexiko Hiria; 1934) astronomian doktorea, titulua lortu zuen lehen emakume mexikarra.^[1] 2015ean, Nazioarteko Astronomia Elkarteko presidente izendatu zuten. 2009an, Astronomiaren Urteko koordinatzaile gisa aritu zen Mexikon, eta bi urte geroago, 2011n, L’Oréal Unesco saria lortu zuen Nazio Batuen Erakundearen eskutik.^[2][1] Izarren gaineko aditu ospetsua da mexikar zientzialaria.^[3][2]

Biografia

1958an hasi zituen fisika-ikasketak Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko Zientzia Fakultatean.^[2] Garai hartan, Astronomia Behatoki Nazionaleko ikerketa-laguntzaile izan zen. Urte batzuk geroago, beka bat lortu zuen Kaliforniako Unibertsitatean ikasten jarraitzeko. Bertan, astronomian doktoretza lortu zuen eta Mexikora itzuli zen. Han, espazioko gas beroen konposizio kimikoari buruzko azterlanak hasi zituen, "material horien propietateak zehazteko" interesarekin, gasen eta izarren arteko harremana ulertzeko, baita eboluzioaren lehen faseena ere".^[4]

2011an, L'Oréal-UNESCO saria eman zioten NBEeki, planeten nebulosa planetarioei buruz egindako ikerketengatik.^[1] Irudian, arrautzaren nebulosa.

1974an, Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica aldizkarian parte-hartzen hasi zen, editore gisa, 1998ra arte, eta, gero, argitalpen horretako atal baten ardura izan du. Nazioarteko hainbat aldizkaritan ere parte hartu du editore gisa. Jakina da haren ikerketak milaka aldiz aipatu dituztela beste aldizkari espezializatu batzuek.^[3]

2003tik 2006ra, Nazioarteko Astronomia Elkarteko lehendakariorde gisa aritu zen; aurretik, UNAMeko Astronomia Institutuko zuzendari izan zen.^[1] Era berean, Ozeano Bareko Elkarte Astronomikoan eta Estatu Batuetako Elkarte Astronomikoan parte hartu zuen.^[3] 2009an, Mexikoko Kulturaren Mintegian kide titular gisa sartu zen.^[5] Urte horretan bertan, hizlari gisa parte hartu zuen Oaxacako Zientzia eta Teknologiaren Aste Nazionalean, eta 2011an gauza bera egin zuen «Emakumeak zientzian, teknologian eta berrikuntzan» foro nazionalean.^[6][7]

Mexikon aitzindaria da ikerketak egiteko sateliteak erabiltzeagatik, Nazioarteko Esploratzaile Ultramorean eta Hubble espazio-teleskopioan esperientzia akademikoak izan ondoren.^[2] Besteak beste, nebulosak eta planeta-protonebulosak, HII eskualde galaktikoak eta estragalaktikoak aztertzen ditu.^[1][8][9] Manuel Peimbert Sierra astronomoaren emaztea da.^[10]

2012an, Silvia Torres hautatu zuten Nazioarteko Astronomia Elkarteko (ingelesez, IAU siglengatik) lehendakari, 2015etik 2018ra bitarteko kargua betetzeko. Aldi hori nazioarteko erakunde horrek XXIX. Batzar Orokorra amaitzean hasten da.^[11] Catherine Jeanne Cesarskyk hartu zuen kargua 2006-2009 aldian.^[12][13]

Silvia Torres Castilleja, Zientzien Merituaren Domina 2015 onartzean.

Hainbatetan, emakumeek karrera zientifikoan aktiboki sartzeko dituzten zailtasun gehigarriekiko kezka adierazi du.^[14][15] Paris Pishmish astronomiako doktorearen ekarpen aitzindariak ere aintzat hartzen ditu , Turkian jaioa eta Mexikon nazionalizatua, oso paper garrantzitsua jokatu zuen UNAMen astronomia-azterlan modernoak sortu eta sustatzeko.^[16]

Sariak eta Aitortzak

• Frantziako Elkargoaren Guillaume Bude Domina
• Mexikoko Fisikako Elkartearen Domina Akademikoa
• UNAMen Unibertsitate Nazionalaren Saria
• Barruti Federaleko Zientzia eta Teknologia Institutuko Heberto Castillo Domina (Heónomaren Oinarrizko Zientziak saria).^[17]
• 2007an, Zientzia eta Arteen Sari Nazionala jaso zuen.
• UNAMeko eta Ikertzaileen Sistema Nazionaleko ikertzaile emeritu izendatu zuten.
• 2011an, L’Oréal Unesco saria.^{[18][2][19][1]}

• 2009an, omenaldi gisa, Moreliako eskolari bere izena jarri zioten.^[20] Era berean, Villa Jiménezeko haurtzaindegi batek bere izena darama.^[21] 2014. urtean, Aguascalientes hiriko Museo Descubreko planetarioari bere izena jarri zioten.^[22]

• 2016an, Zientzietako Merezimenduaren Domina, Mexiko Hiriko Batzar Legegileak emana.^[23]

Erreferentziak

1. ↑ «Silvia Torres Castilleja» La Jornada.
2. ↑ «Silvia Torres Castilleja, primera mexicana en doctorarse en Astronomía» Organización de los Estados Ibero-americanos.
3. ↑ «Silvia Torres Castilleja» Consejo Mexicano Consultivo de Ciencias.
4. «Silvia Torres Castilleja, primera mexicana en doctorarse en Astronomía» www.oei.es.
5. «Mujeres célebres ingresan al Seminario de Cultura Mexicana» Justa.com.mx.
6. «Anuncian actividades de la Semana Nacional de Ciencia y Tecnología» El Piñero de la cuenca.
7. «Inaugura primera dama de México Foro Mujeres en la Ciencia» Terra.com.pe.^{[Betiko hautsitako esteka]}
8. «Reconoce Unesco a la astrónoma Silvia Torres» La Jornada.
9. «Instituto de Astronomía» www.astroscu.unam.mx.
10. Cerón, Ricardo. (11 de febrero de 2008). «Entrevista a Silvia Torres, Premio Nacional de Ciencias 2007» El Universal.
11. La astrónoma mexicana al frente de la Unión Astronómica Internacional. 7 de mayo de 2015.
12. La mexicana Torres-Peimbert presidirá la Unión Astronómica. El País 30 de julio de 2015.
13. «The IAU XXIX General Assembly» IAU.
14. Silvia Torres-Peimbert. 11 de noviembre de 2012.
15. El acceso de la mujer a la ciencia es un problema social. El País 29 de septiembre de 2014.
16. Bios: Silvia Torres-Peimbert - Esceptica. 11 de agosto de 2015.
17. «Reconocen trayectoria de Ernesto Lacomba Zamaro» Universia.net.mx.
18. «Confirmación oficial de ganadores de los Premios Nacionales de Ciencias y Artes» La Jornada.
19. «Talía Harmony y Silvia Torres, investigadoras nacionales eméritas» CIMAC Noticias.^{[Betiko hautsitako esteka]}
20. «Silvia Torres a telesecundaria de Morelia» Cambio de Michoacán.^{[Betiko hautsitako esteka]}
21. «Visita secretaria de educación al municipio de Villa Jiménez» Cambio de Michoacán.^{[Betiko hautsitako esteka]}
22. Redacción. (28 de julio de 2016). «Museo Descubre recuperó su esencia y vocación para la divulgación de la ciencia» La Jornada Aguascalientes (LJA.mx).
23. «ALDF entrega medallas al Mérito en Ciencias y Artes» Milenio.

Kanpo estekak

• Entrevista a Silvia Torres Castilleja por El Universal en 2008.
• www.iau.org/.