Sionismo errebisionista

Zeev Jabotinski (eskuin behealdean) Betarreko buruzagi eta kide errebisionisten bilera batean, Varsovian, non Menahem Begin (ezker behealdean) ere agertzen den.

Sionismo errebisionista Zeev Jabotinskik sortutako sionismoaren eskuin alde tradizionalak jasotzen duen izena da, historikoki nazionalismo juduaren maila handienera bideratu zena. Jabotinskiz gain, Menahem Begin Israelgo lehen ministro ohia bere buruzagi historikoetako bat da.

Sionismo mota bat da, lurralde-maximalismoak ezaugarritzen duena; izan ere, espantsionismoa eta Jordan ibaiaren bi aldeetan gehiengo judu bat ezartzea sustatzen zuen.^[1] Sionismo errebisionistak eragin nabarmena izan du eskuineko alderdi israeldar modernoetan, batez ere Heruten eta haren ondorengo Likuden artean.^[1]

Jatorria

Mugimendu hori Munduko Erakunde Sionistaren zatiketa baten ondorioz sortu zen, 1920ko hamarkadan sionistarik aktiboenak, Theodor Herzlen benetako printzipioak berrinterpretatuko zituen erakunde propio bat osatzeko, sionismoaren organo ofizialetatik banandu zirenean; izan ere, (errebisionisten arabera) sionismoaren erakunde ofizialek (une horretan Chaim Weizmannek zuzenduak) ez zuten neurri nahikorik hartzen Palestinan estatu judua berehala sortzeko (neurri batean Britainiar Inperioarekin negoziatzea helburua zuen politikagatik); horregatik, sionismo errebisionistak talde aktiboak garatzeko ideia izan zuen, Israelgo Lurraldean estatu judua sortzeko helburua beren kabuz har zezaten. Sionismo sozialistak ez bezala, errebisionistek ez zuten egokitzat jotzen sionismoa beste ideologia batzuekin nahastea, baizik eta beren ahaleginak soilik hebrearren independentziaren alde borrokatzera bideratzea, nazioarteko politikan parte hartu gabe. Asmo horietarako, Jabotinskik hainbat erakunde sortu zituen: gazte- eta hezkuntza-adar bat 1923an (Betar), adar politiko bat 1925ean (Sionista Errebisionisten Mundu Batasunak) eta adar paramilitar bat 1931n (Irgun).

Ideologia

Sionismo errebisionistak bere helburua Theodor Herzlen sionismo politikoaren "berrikuspena" egitea zelako du izen hori. Sionismoa Eretz Israelen (euskaraz: «Israelgo Lurraldean») estatu judu subirano bat sortzeko ideia da, herri juduak Lur Santuan duen zuzenbide jainkotiarrean oinarritzen da, juduek lurraldean duten eskubide historikoan eta herri juduak honi dion atxikimenduan, batez ere Jerusalem hiriari dagokionez. Establishment sionistaren ideia horretara aliyahren eta negoziazioaren bidez iristea zen.

Sionismo errebisionistak (Jabotinskik sortua) suharkiago eta harrotasun nazionalista handiarekin eusten die ideal horiei. Jabotinskirentzat, britainiarrekin negoziatzea ez zen nahikoa Palestinako Britainiar Mandatuan estatu judu bat ezartzeko, Balfourren deklarazioaren ondoren ez baitzen aurrerapen handiagorik egin, eta sionisten eta britainiarren arteko harremanak murrizten joan ziren, azken horiek Liburu Zuriarekin (ingelesez: White Papers) Palestinan immigrazio judua mugatu ondoren. Hori eta juduen britainiar agintariek arabiarren aurrean zuten tratu desberdina izan ziren errebisionisten justifikazioak estatu judua sortzeko ekintza gehiago egiteko. Errebisionistentzat negoziazioak ez ziren nahikoak eta britainiarrak Eretz Israeletik indarrez bota behar ziren. Errebisionistek ere juduek, arabiarren erasoetatik defendatzeaz gain, eraso horiei aurre egin behar zietela esaten zuten. Filosofia horrek bereizten ditu Irgun eta Lehi (talde paramilitar errebisionistak) eta Haganah (juduen defentsarako milizia). Errebisionistek ere aliyah eta aktibismo soziala sustatzen zituzten.

Errebisionismoaren helburu politiko nagusia Israelgo lurralde historikoaren lurralde-osotasunari eustea eta Jordan ibaiaren bi aldeetan gehiengo judua duen estatu judu bat ezartzea zen. Estatu judua berrezartzea helburu garrantzitsua izan zen beti errebisionismo ideologikorako, baina ez zen irabaziko Eretz Israeletik abiatzearen kostuarekin. Zeev Jabotinskik eta bere jarraitzaileek, beraz, sistematikoki baztertu zituzten Palestina estatu arabiar batean eta estatu judu batean banatzeko proposamenak. Menahem Begin, Jabotinskiren ondorengoa, beraz, Palestina zatitzeko Nazio Batuen Planaren aurka agertu zen. Errebisionistek uste dute 1949ko armistizioko akordioen ondoren Palestina banatzeak ez duela zilegitasunik.^[2]

Shtei Guedot

Shtei Guedot La-Yarden (euskaraz: «Jordaneko bi aldeetan») ideologia errebisionistaren ideia garrantzitsu bat izan zen. Ideia horrek Israelek Palestinako Britainiar Mandatuko lurraldeak- gaur egun Israel, Jordania eta lurralde palestinarrak hartzen dituztenak- hartu behar dituela esan nahi du. Balfourren deklarazioarenren arabera, Israelek britainiar agintaldiko antzinako lurralde guztietarako eskubidea du. Gaur egun, mugimendu errebisionistaren zati handi batek ez du ideia hori postulatzen; hala ere, errebisionismoaren sinbolo gisa erabiltzen dute.

Burdinazko harresia

Arabiar–israeldar gatazkaren aurrean errebisionismoaren jarrera Jabotinskik 1923an idatzitako eta 1937an berrikusitako "Burdinazko Harresia" artikuluan laburbiltzen da. 1933an, Jabotinskik "Burdinazko Harresiaren Etika" idatzi zuen, aurreko artikulua moralaren kontrakotzat jotzen zuten kritikei erantzunez. Artikulu hauek Jabotinskiren arabera gatazkari buruzko Israelen politika zein izan beharko litzatekeen azaltzen dute. Azpimarratzekoa da biak estatu judua ezarri aurretik idatziak izan zirela. "Burdinazko Harresia"n, Jabotinskik dio ez duela ezer arabiarren aurka, arabiarrekiko harremanak "axolagabekeria jentila" izan behar duela, hau da, ez dela desberdina izan behar arabiarrekiko tratua beste edozein herrirekikoa baino, baina arabiarrek juduei erasotzen badiete, Israelek gogor erantzun behar die eraso dieten arabiarrei.^[3]

Erreferentziak

1. ↑ (Ingelesez) Zouplna, Jan. (2008-01). «Revisionist Zionism: Image, Reality and the Quest for Historical Narrative» Middle Eastern Studies 44 (1): 3–27.  doi:10.1080/00263200701711754. ISSN 0026-3206..
2. Jonathan Rynhold, Dov Waxman. (2008ko martxoa). «Ideological change and Israel's disengagement from Gaza» Political Science.
3. (Gaztelaniaz) Jabotinski: La Muralla de Hierro. 2005-02-25.

Kanpo estekak