Theodolinda Hahnsson

Theodolinda Hahnsson

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakSofia Theodolinda Limón
JaiotzaTyrvää, 1838ko otsailaren 1a
Herrialdea Finlandia
HeriotzaHelsinki, 1919ko apirilaren 20a (81 urte)
Familia
Ezkontidea(k)Johan Hahnsson (en) Itzuli  (1864 -  1888ko apirilaren 20a)
Yrjö Sakari Yrjö-Koskinen (en) Itzuli  (1896 -  ezezaguna)
Seme-alabak
Jarduerak
Jarduerakidazlea

Sofia Theodolinda Limón, lehen ezkontzan Hahnsson eta bigarren ezkontzan Yrjö-Koskinen, (Tyrvää, 1838ko otsailaren 1a – Helsinki, 1919ko apirilaren 20a) finlandiar idazle eta itzultzailea izan zen[1][2], finlandieraz idatzi zuen lehen emakume egile ezaguna[3][4][5]. Pertsonaia esanguratsua izan zen Hämeenlinnako literatur elkartean. Hainbat ipuin, eleberri eta antzezlan idatzi zituen, eta horietako batzuk aldizkarietan argitaratuak izan ziren[6].

Bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1838ko otsailaren 1ean jaio zen Tyrvään (Satakunta, Finlandia). Karl Magnus Limón artzainaren eta Maria Kristina Mollinen alaba zen. Ez zuen hezkuntza formalik jaso, baina aitak etxean klaseak eman zizkion. 1864an Johan Adrian Hahnssonekin ezkondu zen, eta 1871n Hämeenlinnara joan zen senarraren familiarekin bizitzera, hark lana lortu baitzuen hiriko ikastetxe batean. Alaba bat izan zuen, Hilja Haahti idazlea. 1888an alargundu zen, 1892an Helsinkira joan zen bizitzera eta Yrjö Sakari Yrjö-Koskinen senatariarekin ezkondu zen[4]. Orduz geroztik, Theodolinda Yrjö-Koskinen izena erabili zuen[1]. 1919ko apirilaren 20an hil zen Helsinkin[7].

Obra

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Teodolindaren Hahnssonen idazlanak idealismo erromantikoaz, kristautasunaz eta abertzaletasunaz markatuta daude. Gai sozialak ere jorratu zituen, hala nola pobrezia eta aitaren boterea alaba norekin ezkondu behar den erabakitzean[8]. Hahnssonen idazlanik ezagunena 1887ko Huutolaiset eleberria da, non gizakiak salerosteko enkante sistema deskribatu zuen. 1870eko eta 1880ko hamarkadetan izan zen aktiboena idazle gisa. Bigarren aldiz ezkondu ondoren, batez ere itzultzaile gisa jardun zuen[8].

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Norberaren lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Haapakallio (1869)
  • Kaksois-veljekset (1870)
  • Kuuselan kukka (1872)
  • Ainoa hetki (1873)
  • Savon Jääkäri (1877)
  • Viinantehtailia (1877)
  • Mäkelän Liisu (1880)
  • Kotikuusen kuiskehia (1884)
  • Muistoja Naantalista eli vanhan tädin kertomus (1874)
  • Pikku kertoelmia (1878)
  • Huutolaiset (1887)
  • Sodan uhatessa (1888)
  • Joululahjat (1891)
  • Martta (1891)
  • Kaksi (1893)
  • Marjapojat (1894)
  • Syksyn karisteita (1911)

Itzulpenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Daniel Defoe. Oikean Robinson Crusoen elämästä ja onnen-vaiheista sekä miten hän kahdeksankolmatta vuotta oleskeli autiossa saaressa (1875)
  • Fredrika Bremer. Kuvauksia jokapäiväisestä elämästä (1882)
  • August Blanche. Kalle Saukko (1883)
  • Hugo von Becker. Kummi-sedän satuja (1887)
  • Karl Josef Alfred Hedenstierna (Sigurd). Toivolahden pastori (1892)
  • Zachris Topelius. Tähtien turvatit 1–8 (1890-1892)
  • Carl Anton Wetterbergh. Aadam ja Eeva (1893)
  • Zachris Topelius. Evankeliumi lapsille (1893-1894)
  • Anders Fryxell. Kustaa II Aadolf ja kolmikymmenvuotinen sota (1895)
  • Lastenhoitaja (1895)
  • Edith Forssman (Aina). Kotona Kerttulassa (1903)
  • Richard von Volkmann-Leander. Unelmia takkavalkean ääressä (1903)
  • Margareta Lenk. Kaksoset (1908)
  • Amy Le Feuvre. Nummella (1909)
  • Amy Le Feuvre. Pieni palvelustyttö (1909)
  • Amy Le Feuvre. Matkalla kultakaupunkiin (1910)
  • L. Schorsch. Kuninkaantytär (1913)
  • Hesba Stretton. Itä-Lontoon tyttö (1917)

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b (Ingelesez) Robinson, Douglas. (2017). Aleksis Kivi and/as World Literature. Brill Publishers, 84, 358 or. ISBN 978-90-04-34026-8. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  2. ↑ (Ingelesez) Kotilainen, Sofia. (2019). Literacy Skills as Local Intangible Capital: The History of a Rural Lending Library c. 1860 – 1920. BoD – Books on Demand, 208, 214, 219, 225, 284, 329 or. ISBN 978-952-222-739-3. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  3. ↑ (Finlandieraz) «Naiset vaikuttivat suomen kielen kehittymiseen hellan ja koulun välissä» Yle 2020-09-25 (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  4. ↑ a b (Ingelesez) Ahokas, Jaakko. (1973). A History of Finnish Literature. Taylor & Francis, 140 or. ISBN 978-0-87750-172-5. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  5. ↑ (Finlandieraz) Walldén, Sari. «Suomen ensimmäinen romaani» Helsingin Sanomat 2018-11-04 (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  6. ↑ (Ingelesez) Edelfelt, Albert; Estlander, Carl Gustaf. (1894). Mechelin, Leopold Henrik Stanislaus ed. Finland in the Nineteenth Century. F. Tilgmann, 321 or. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  7. ↑ (Ingelesez) Lappalainen, Päivi; Rojola, Lea. (2007). Women's Voices: Female Authors and Feminist Criticism in the Finnish Literary Tradition. Finnish Literature Society, 29 or. ISBN 978-951-746-760-5. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).
  8. ↑ a b (Ingelesez) Gordon, Ishbel, Marchioness of Aberdeen and Temair. (1900). The International Congress of Women of 1899. 3 T. Fisher Unwin, 41 or. (Noiz kontsultatua: 2024-12-28).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]