Trissolcus japonicus

Trissolcus japonicus
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaArthropoda
KlaseaInsecta
OrdenaHymenoptera
FamiliaScelionidae
GeneroaTrissolcus
Espeziea Trissolcus japonicus
[[|]]

Trissolcus japonicus, samurai liztorra, liztor parasitoide espezie bat da Platygastridae familian. Ekialdeko Asian du jatorria, baina orain Europan, Ipar Amerikan eta Txilen ere aurki daiteke.[1][2] Halyomorpha halys (zimitz kirasdun marroia) parasitatzeagatik da ezaguna, batez ere.[3] Arrautzak zimitzaren arrautzen barruan uzten ditu, eta liztor-larbak garatzen diren heinean, zimitzaren arrautzak hiltzen dituzte. Zimitzaren arrautza bakoitzetik liztor heldu bat sortzen da.[4]

T. japonicus txanpon batean.

Deskribapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Trissolcus japonicus helduak liztor txiki beltzak dira, hanka eta antena laranja eta beltzekin. Samurai liztor helduen luzera 1 eta 2 milimetro artekoa da. Liztorraren tamaina arrautza ostalariaren tamainaren araberakoa da.[5] Ez diote pertsonei ziztatzen.[6]

Banaketa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Samurai liztorra Asiako ekialdekoa da, Txina, Japonia, Korea eta Taiwan barne.[7]

2014. urtean, Estatu Batuetan bi populazio aurkitu ziren, Ipar Amerikara iritsi ziren zimitz marroi kirasdunen parasitoen bilaketan ari zirela.[1][8] Ondorengo proba genetikoek erakutsi zuten populazio horiek autonomoak zirela: ez zeuden elkarrekin lotuta, ez eta 2007tik biosegurtasun-probetarako koarentenan dauden parasitoideen laborategiko anduiarekin ere.[9] Europako biztanleria bat antzeko bilaketan aurkitu zuten Suitzan, 2017an.[10]

Kontrol biologikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Trissolcus japonicus, gaur egun, zimitz marroien aurkako kontrol biologikoko programen xede da Estatu Batuetan, Europan eta Zeelanda Berrian.[11] Estatu Batuetan, litekeena da urte batzuk behar izatea liztorrek naturan dentsitate handiak metatzeko, zimitzen populazioetan eragin neurgarria izateko, baina ahalegin handiak egiten ari dira basa-populazioak handitzeko, laborategian ugalketa eginez.[12][13] Trissolcus japonicus New Yorken birbanatzeko berriki ahaleginek egin dira Hiritar Zientzia proiektuen barnean.[14] Zeelanda Berrian, ostalari posibleen probek erakutsi dute Hypsithocus hudsonae bertako espeziea ere erasotzen duela laborategiko probetan parasito bat arrautza-masa batekin konfinatuta dagoenean.[15]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b Talamas, Elijah J.; Herlihy, Megan V.; Dieckhoff, Christine; Hoelmer, Kim A.; Buffington, Matthew; Bon, Marie-Claude; Weber, Donald C.. (2015). «Trissolcus japonicus (Ashmead) (Hymenoptera, Scelionidae) emerges in North America» Journal of Hymenoptera Research 43: 119–128.  doi:10.3897/jhr.43.4661. ISSN 1314-2607..
  2. ↑ Leskey, Tracy C.; Nielsen, Anne L.. (2018-01-07). «Impact of the Invasive Brown Marmorated Stink Bug in North America and Europe: History, Biology, Ecology, and Management» Annual Review of Entomology 63 (1): 599–618.  doi:10.1146/annurev-ento-020117-043226. ISSN 0066-4170. PMID 29068708..
  3. ↑ Pfeiffer, Douglas G.. (March 30, 2009). Brown Marmorated Stink Bug. Virginia Tech Department of Entomology.
  4. ↑ Trissolcus halyomorphae. Oregon State University Department of Horticulture.
  5. ↑ «common name: Samurai wasp; scientific name: Trissolcus japonicus (Ashmead) (Insecta: Hymenoptera: Scelionidae: Telenominae)» entnemdept.ufl.edu.
  6. ↑ «7 Things to know about samurai wasps, a natural enemy of brown marmorated stink bugs» Department of Entomology 3 November 2019.
  7. ↑ Yang, Zhong-Qi; Yao, Yan-Xia; Qiu, Lan-Fen; Li, Zhong-Xin. (2009). «A New Species of Trissolcus (Hymenoptera: Scelionidae) Parasitizing Eggs of Halyomorpha halys (Heteroptera: Pentatomidae) in China with Comments on Its Biology» Annals of the Entomological Society of America 102 (1): 39–47.  doi:10.1603/008.102.0104. ISSN 0013-8746..
  8. ↑ Herlihy, Megan V.; Talamas, Elijah J.; Weber, Donald C.. (2016). «Attack and Success of Native and Exotic Parasitoids on Eggs of Halyomorpha halys in Three Maryland Habitats» PLOS ONE 11 (3): e0150275.  doi:10.1371/journal.pone.0150275. ISSN 1932-6203. OCLC .4794195 PMID 26983012. Bibcode: 2016PLoSO..1150275H..
  9. ↑ Milnes, Joshua M.; Wiman, Nik G.; Talamas, Elijah J.; Brunner, Jay F.; Hoelmer, Kim A.; Buffington, Matthew L.; Beers, Elizabeth H.. (2016). «Discovery of an Exotic Egg Parasitoid of the Brown Marmorated Stink Bug, Halyomorpha halys (Stål) in the Pacific Northwest» Proceedings of the Entomological Society of Washington 118 (3): 466–470.  doi:10.4289/0013-8797.118.3.466. ISSN 0013-8797..
  10. ↑ Stahl, Judith; Tortorici, Francesco; Pontini, Marianna; Bon, Marie-Claude; Hoelmer, Kim; Marazzi, Cristina; Tavella, Luciana; Haye, Tim. (2018). «First discovery of adventive populations of Trissolcus japonicus in Europe» Journal of Pest Science 92 (2): 371–379.  doi:10.1007/s10340-018-1061-2. ISSN 1612-4758..
  11. ↑ Charles, J. G.; Avila, G. A.; Hoelmer, Kim A.; Hunt, Sophie; Gardner-Gee, Robin; MacDonald, Frances; Davis, Vicky. (August 2019). «Experimental assessment of the biosafety of Trissolcus japonicus in New Zealand, prior to the anticipated arrival of the invasive pest Halyomorpha halys» BioControl 64 (4): 367–379.  doi:10.1007/s10526-019-09949-x. ISSN 1386-6141..
  12. ↑ Szűcs, Marianna; Gut, Larry; Wilson, Julianna; Pote, John. (July 24, 2019). Biological control of brown marmorated stink bug in Michigan. Michigan State University, Department of Entymology.
  13. ↑ Jentsch, Peter. (Winter 2017). «Expanding the Range of the Samurai Wasp, Trissolcus japonicus, in New York Orchards» Fruit Quarterly (New York State Horticultural Society) 254.
  14. ↑ Jentsch, Peter J.. (March 13, 2019). Citizen Science Efforts for Redistribution of Samurai Wasp in NYS. Cornell University, Department of Entomology, Hudson Valley Laboratory.
  15. ↑ (Ingelesez) Saunders, Thomas E; Avila, Gonzalo A; Holwell, Gregory I. (2021-03-18). «Pre‐emptive host‐specificity testing of Trissolcus japonicus (Ashmead) (Hymenoptera: Scelionidae) reveals high parasitism levels against the endemic New Zealand alpine shield bug in laboratory no‐choice tests» Austral Entomology 60 (2): 411–421.  doi:10.1111/aen.12532. ISSN 2052-174X..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]