Valyriar hizkuntzak

Valyriar hizkuntzak
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
fictional language ^(en)
Sortzailea	David J. Peterson
Hizkuntza kodeak

Valyriar hizkuntzak George R. R. Martinen "Izotz eta suzko kanta" (A Song of Ice and Fire) eleberri fantastikoen sortan eta Game of Thrones eta Dragoiaren Etxea (House of the Dragon) telebistako egokitzapenetan erabilitako hizkuntza eraikien (fikziozko hizkuntzak) familia bat dira.

Nobeletan, maiz aipatzen dira balirio garaia eta haren ondorengo hizkuntzak, nahiz eta haren egitura linguistikoa eta hiztegia ez den hitz gutxi batzuetatik harago garatzen. Telebistako egokitzapenerako, David J. Peterson hizkuntzalariak hiztegi bat eta paradigma gramatikal batzuk garatu zituen «goi valyriera»rako, bai eta «Astaporreko valyriera»rako bezala ezagutzen den hizkuntzarako ere, eleberrietan islatutako hizkuntza horietako pasarte batzuetan inspiratuta.

Goi Valyriarra

A Song of Ice and Fire fikziozko munduan, Valiryar garaiak latinaren antzeko leku kulturala du Erdi Aroko Europan. Eleberriek hizkuntza klasiko gisa deskribatzen dute, eguneroko komunikazioan erabiltzen ez dena, baizik eta hezkuntzan hizkuntza kultu gisa erabiltzen dena. Essos eta Westeros-eko (Sartaldea) nobleziak ezagutzen du hizkuntza hau.

Garapena

Dothrakiera eta hizkuntza valiryarrak Game of Thrones delakoan agertzen den eran sortzeko asmoz, HBOk David J. Peterson hizkuntzalaria hautatu zuen, hizkuntzen "eraikitzaileen" arteko lehiaketa baten bidez.

Valar morghulis eta valar dohaeris esaldiak hizkuntzaren amaiera gramatikal batzuen oinarri bihurtu ziren. Beste hitz bat, "seme" esan nahi duena, Twitterren Petersonen 3000 zenbakidun jarraitzailearen izenetik abiatuta sortu zen.

Idazketa eta hiztegia

Hasiera batean, Petersonek ez zuen idazketa-sistema espezifikorik sortu valyriar altuarentzat, baina Egiptoko hieroglifo sistemaren antzeko zerbait sortzeko aukera aztertzen aritu zen, ez itxuraz baina bai termino funtzionaletan. Hala ere, hirugarren denboraldian, Hartza eta dontzeila atalean, Talisa alfabeto latinoaren bidez gutun bat balirioz idazten erakusten da, Petersonekin bat etorriz, «ez baitu merezi idazteko sistema oso bat sortzea, eta horretarako une bateko bat-batekoa baino ez da».

George R.R. Martinen unibertsoko zale askoren harridurarako, Peterson telesail aurrekaria, Dragoiaren Etxerako, idazketa sistema bat sortu egin zuen zuen (Nekesse valyriarra). Idazkera mistoa da, eta osagai logografiko batek ("ikonikoa"), osagai abjadiko batek ("alfabetikoa") eta osagai gramatikal batek ("paradigmatikoa") osatzen dute. Osagai horiek, askotan, elkarren ondoan erabiltzen dira. Sistema osatzen duten karaktere indibidualei "glifo" (nekesse, singularrea nekes) deitzen zaie.

Gaur egun, goi valyrierazko hiztegiak 2.000 hitz inguru ditu.

Erreferentziak

1. Peterson, David J. (2013ko martxoak 31). «Valar Dohaeris». Dothraki.com. 2024ko maiatzaren 31n kontsultatua.
2. ↑ Peterson, David J. (2013ko apirilak 22). «Sesīr Urnēbion Zȳhon Keliton Issa». Dothraki.com. Jatorrizkoaz geroztik 2013ko apirilaren 25ean artxibatua. 2024ko maiatzaren 31n kontsultatua.
3. ↑ Saltar a:^{a b c d} Tharoor, Ishaan (2013ko maiatzak 3). «Tongues of Ice and Fire: Creating the Languages in Game of Thrones». Time.
4. ↑ Peterson, David J. (2013ko maiatzak 20). «Tȳni Trēsi». Dothraki.com. Jatorrizkoaz geroztik 2020ko otsailaren 22an artxibatua. 2024ko maiatzaren 25ean kontsultatua.
5. ↑ Peterson, David J. (13 de mayo de 2013). «Gryves se Riña Litse». Dothraki.com. Jatorrizkoaz geroztik 2020ko otsailaren 16an artxibatua. 2024ko maiatzaren 31n kontsultatua.
6. ↑ «High Valyrian». Wiki of Westeros (ingelesez).
7. ↑ Saltar a:^{a b c} Peterson, David J. (8 de abril de 2013). «Tīkuni Zōbrī, Udra Zōbriar». Dothraki.com. Jatorrizkoaz geroztik 2017ko uztailaren 19an artxibatua. 2024ko maiatzaren 31n kontsultatua.
8. ↑ Peterson, David J. (23–24 June 2013). «Some More High Valyrian Inflection (comments on 23 June at 11:20 am and on 24 June at 3:00 pm)». Dothraki.com.

Kanpo estekak