Zoladura iragazkor

Zoladura iragazkorraren adibidea

Galtzadarrizko zoladura Santarémen

Zoladura iragazkorrak ura pasatzen uzten duten zoladura motak dira, jarraituak edo modularrak izan daitezkeenak.^[1] Hauen gainazalak material porotsuz eginda daude, eta, horri esker, euri-urak bertatik zehar jario daitezke, edo bloke ez-porotsuetan, zuloen artean.^[2] Zoladura-material iragazgaitz tradizionalak ez bezala (hormigoia eta asfaltoa, esaterako), zoladura-sistema iragazkorrek euri-urak iragazten dituzte, eta beheko edo idorren geruzetan iragazten dira. Lur gaineko jariatze-ura murrizteaz gain, zoladura-sistema iragazkorrek solido esekiak harrapa ditzakete, euri-uren kutsatzaileak iragaziz. ^[3]

Zorua hainbat geruzaz osatuta badago, geruza guztiek iragazkortasun gero eta handiagoa izan beharko dute lurrazaletik lurpera. Urak iragazki gisa jarduten duen gainazal iragazkorra zeharkatzen du erreserba gisa balio duen beheko geruzaraino, eta, horrela, azaleko jariatze-fluxuaren puntak arintzen ditu. Erreserba horretan geratzen den ura beste leku batera eraman edo infiltratu daiteke, lurrak uzten badu.^[1]

Aparkalekuak, galtzadak eta zoladura iragazkorra duten errepideak eraikitzeak paisaian iragazteko funtzio naturalak lehengoratzen eta ur-ibilguetan inpaktua murrizten laguntzen du, euri-ura lurrean astiro iragaztea ahalbidetzen baitu. Kutsatzaileak euri-uretatik ezabatzen dira, legarraren azpi-oinarritik eta bertako lurzorutik poliki-poliki iragazten diren heinean. ^[4]

Normalean, erabilera ohikoenak honako hauek dira: ^[1]

• Aparkalekuetan, espaloietan eta trafiko gutxiko galtzadetan
• Hiriko jariatze-uraren kalitatea kudeatzea, kutsatzaile asko atxikitzeko gai izanik

Funtzionamendua

Zoladura iragazkorrek hartxintxarrez edo soropilez betetzen diren gelaxka irekiak dituzte, eta ura azaleran sartzeko, harriaren oinarrian gelditzeko eta azpian dagoen lurrean xurgatzeko diseinatua daude. Gainazal gogorrak erabiltzen dituzten zolatze-sistemek (hormigoia, asfaltoa edo legar trinkotua) euri-urak metatzen dituzte, eta, ondorioz, pilatu edo xukatu egiten dira. Galtzadarri iragazkorrek, aldiz, azalera porotsua dute, lurzoruak euri-urarekin nola erreakzionatzen duen imitatzen eta birsortzen duena. Ura gainazalerantz drainatzeko abiadura erabilitako zoladura-sistema iragazkor mota espezifikoaren araberakoa da.^[5]

Abantailak eta desabantailak

Abantailak

Zoladura iragazkorrak jartzearen abantailak honako hauek dira:^[6]

1. Zoladura iragazkorrak ez du "bero-uharterik" sortzen, hau da, zoladuraren eremua ingurunea baino askoz beroagoa da.
2. Material birziklatuekin egin daiteke, eta horrek ingurumenean presio txikiagoa eragiten du zoladurak eta galtzadak eraikitzeko materialak ekoizteko. Teknika berri batzuei esker, fabrikatzaileek azpiproduktuak erabil ditzakete, hala nola burdin-fabrikatzaileen zepa-zementua, zoladura berdearen osagai gisa erabil daitekeen hormigoia egiteko. Horrek ere zabortegietako espazioa murrizten laguntzen du.
3. Ura eta prezipitazioak zoladuran zehar iragazten direnez, ez da izotzik sortuko bertan. Zero azpiko tenperaturekin ere, zoladura bero mantenduko da eta gidatzeko eta ibiltzeko azalera segurua izango da.
4. Udan zoladura fresko mantentzen da, prezipitazioen eta uraren zirkulazioa dela eta. Gainera, bere kolore argiak ere horretan laguntzen du.

Klima hotzerako onurak

1. Zoladura iragazkorraren beste onura bat neguan izotza urtzeko gatza aplikatzeko beharra murriztea da. New Hampshireko Unibertsitateko ikertzaileek ikusi dutenez, asfalto iragazkorrak asfalto arruntari aplikatu ohi zaion gatzaren % 0tik % 25era baino ez du behar (Houle eta beste batzuk, 2009).
2. Beste ikertzaile batzuek aurkitu dute zoladuran harrapatutako aireak beroa gorde eta azalera aska dezakeela, elurra eta izotza urtzea erraztuz (Roseen eta beste batzuk, 2012).^[7]

Euri uren kudeaketa

Zoladura iragazkorren instalazioa kontuan harturik beste abantaila handi bat daukate: euri-uren kudeaketa. Zoladura iragazkorrek euri-urak eraginkortasunez kudeatzen laguntzen dute, oreka hidrologiko naturala berrezarriz eta jariatze-uren bolumena murriztuz. Prezipitazioa poliki askatzen du lurrean, euri-hustubideetarantz isurtzen utzi beharrean. Gainera, euri-uretako kutsatzaileen kontzentrazioa hiru modutara murrizten lagun dezake: fisikoki - Zoladuran harrapatuta, kimikoki - Bakterioek eta beste mikrobio batzuek kutsatzaileak deskonposatu eta erabiltzen dituzte, eta biologikoki - Galtzadarrien artean hazten diren landareek kutsatzaileak harrapatzen eta biltegiratzen laguntzen dute. Orotara, alferrik galduko ziren euri-ur horiek zure etxean edo enpresan erabil ditzakezu.^[6]

Desabantailak

Hala eta guztiz ere, mota honetako zoruek zenbait desabantaila dituzte, besteak beste:^[6]

1. Zoladura iragazkorren instalakuntza ohiko zoladurena baino garestiagoa da.
2. Zoladura iragazkorra mantentzeko baldintzak nahiko desberdinak dira. Deposituko ura behar bezala drainatzen ez bada, oztopatu egin daiteke. Harea eta galtzada-harrien arteko espazioa oztopa dezaketen partikula finak xurgagailu industrial batekin erretiratu behar dira. Neguan izotza kentzeko lisatzen denean ere trabatu daiteke. Buxadurei azkar kasu egiten ez bazaie, ura eta kutsatzaileak lurrazaletik xukatuko dira, zoladura iragazkorra jartzeko asmoa bertan behera utziz.
3. Ez dira zoladura tradizionalak edo asfaltozkoak bezain erresistenteak. Presio konstante bat egiten bada (ibilgailu astun baten balaztatzea, adibidez), zoladuraren poroak kolapsatu egiten dira. Horregatik, zoladura iragazkorra ez da egokia aireportuetan edo errepideetan lurreratzeko pistak eraikitzeko.

Motak

Hasiera batean, galtzadarri iragazkorrak zementu edo adreiluz eginda zeuden, galtzadarrien edo adreiluen arteko tarteekin, urak oinarriaren azpitik drainatu ahal izateko. Gune txiki apaingarrietan erabili ziren putzua murrizteko. Hala ere, orain hainbat mota sortu dira.^[8]

Gehien erabiltzen diren zoladura iragazkorrak honako hauek dira: zementuzko galtzadarriak, elkarri lotuta daudenak; zementuzko saretazko galtzadarriak, Turfstone bezala ere ezagutzen dena; zementu iragazkorra eta asfalto porotsua. Beste aukera batzuk lurzoru zuzenduak edo paisaia-arrokak erabiltzea dira, baldin eta testura eta kontrastea gehitzen dituzten funtzionaltasun handia duten.^[9]

Gaur egun, mota askotako zoladurak eta gainazal iragazkorrak daude eskuragarri, bakoitzak bere alde on eta txarrekin. Aukeratzen duen sistema zehatzak aplikazioaren izaeraren eta proiekturako helburuen eta eskakizunen araberakoa izan behar du. Hona hemen aukera batzuk:^[8]

Zementuzko zoladura

Harriz betetako junturek banatzen dute, ura iragazi eta lurraren azpigaratzaile baterantz joan dadin. Junturetan dauden harriek euri-uren iragazkortasuna ahalbidetzen dute eta kutsatzaileak iragazten laguntzen dute. Zoladura kolore ugaritan dago eskuragarri, iraunkorra da eta mekanikoki instalatu daiteke, denbora eta dirua aurreztuz. Igerilekuak eta sutegiak inguratzen dituzten aire zabaleko patioko saretek itxura erakargarriari eusten diote, eta merkataritza-espazioetako sarrerek, berriz, jariatze-sistema ezin hobea eskaintzen dute.^[9]

Zementuzko sareta galtzada

Euri-ura pixkanaka iragazi eta lurrera iristea ahalbidetzen dute, paisaia oparoak ureztatzen eta edertzen laguntzeko. Ura iragazteko ikuspegi mailakatu horrek higadura-tasa murrizten du (askotan arazo bat da hiri inguruko eremuetan), eta itxura bakarrari eusten dio. Alternatiba errentagarriak ondo funtzionatzen du ibilgailuen sarreretan, korridoreetan, aparkatzeko guneetan eta oinezkoentzako beste espazio batzuetan.^[9]

Zementu iragazkorra

Zementu iragazkorrak diren zoladurak honako hauek dira: goiko geruza iragazkor batez osatutako egitura bat, edozein zoladura bezalako oinarri bat, kasu honetan ura biltegiratzeko eta kudeatzeko ahalmena duena; aukeran, beharren arabera konplexuagoa izan daitekeen drainatze-sistema bat; eta euskarriko lurzoru naturala, bere propietateen arabera ura iragaz dezakeena.^[10]

Harea gutxi edo bat ere ez duten elkarri lotutako "hutsuneen" bolumen handia du ( % 15etik % 35era), eta, horri esker, ura errazago igarotzen da lurraren ohera. Konposizioa zementuaren, agregatu lodien eta uraren nahasketa bat da; konbinazio horrek nahikoa kutsatzaile iragaztea eta euri-urak atxikitzea ematen du.^[9]

Asfalto porotsua

Bere fabrikazioagatik, mota honetako zoladurek euri-ura bertatik iragaztea ahalbidetzen dute, ez da gainazalean geldi geratzen. Urak, asfaltoan iragaztean, errepidearen gainazalean metatzen diren material toxikoak arrastatzen ditu. Azaleko geruzen azpian (harrizko ohea) osagai egokiak jarrita, naturaren beraren jokabidea imitatuz, iragazitako ura araztuz doa eta hondar toxikoak errepidearen beheko geruzetan utziz. Ekologikoagoak izateaz gain, horrelako asfaltoak ekonomikoak dira eta iraunkortasun handia dute. ^[11]

Ura harrizko ohea atxikitzeko zentro batetik iragaztea ahalbidetzen du, eta, ondoren, zoladuraren azpiko zorutik. Zoladura ohiko asfaltoa baino pixka bat lodiagoa eta garestiagoa da. Hala ere, materiala oso eraginkorra da euri-urak maneiatzeko, eta higadura txikia erakusten du, baita 20 urteren ondoren ere.^[9]

Erreferentziak

1. ↑ (Gaztelaniaz) «Pavimentos permeables» SuD Sostenible 2013-10-29 (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
2. (Ingelesez) US EPA, OW. (2015-09-30). «What is Green Infrastructure?» www.epa.gov (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
3. https://web.archive.org/web/20150910080044/http://www.icpi.org/sustainable
4. (Ingelesez) «Permeable Pavement» Sustainable Technologies Evaluation Program (STEP) (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
5. (Ingelesez) «The Complete Guide to Permeable Pavers and Paving Systems» TRUEGRID Pavers 2018-09-05 (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
6. ↑ (Ingelesez) «Permeable Pavement: The Pros and Cons You Need to Know» GreenBlue Urban 2017-01-25 (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
7. (Ingelesez) «Evaluating the potential benefits of permeable pavement on the quantity and quality of stormwater runoff» www.usgs.gov (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
8. ↑ (Ingelesez) «The Complete Guide to Permeable Pavers and Paving Systems» TRUEGRID Pavers 2018-09-05 (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
9. ↑ (Gaztelaniaz) «Aguas pluviales: Pavimentación permeable» EcoHabitar 2020-06-16 (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).
10. https://www.360enconcreto.com/blog/detalle/concreto-permeable-desarrollo-urbano-de-bajo-impacto
11. (Gaztelaniaz) Hinojosa, César. (2013-07-02). «Beneficios del uso de asfaltos porosos para el medio ambiente» Tecnocarreteras (Noiz kontsultatua: 2021-11-04).

Kanpo estekak