Álvaro de Luna

Artikulu hau espainia militar eta politikariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Álvaro de Luna (aktorea)».

Álvaro de Luna
Irudi gehiago
39. Santiagoko ordenaren maestre handia 1445 - 1453
Bizitza
Jaiotza	Cañete, 1390 ^(egutegi gregorianoa)
Herrialdea	Gaztelako Koroa
Heriotza	Valladolid, 1453ko ekainaren 11 (62/63 urte)
Hobiratze lekua	Toledoko Santa Maria Katedrala
Heriotza modua	: burugabetzea
Familia
Aita	Alvaro Martinez de Luna, Señor de Illueca
Ama	Juana Martinez
Ezkontidea(k)	Juana Pimentel ^(en)
Seme-alabak	ikusi Juan de Luna y Pimentel ^(en) María de Luna y Pimentel ^(en) Pedro de Luna, Señor de Fuentidueña ^(en)
Leinua	House of Luna ^(en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, buruzagi militarra, poeta, musikaria eta itzultzailea
Lan nabarmenak	ikusi Libro de las virtuosas y claras mujeres ^(en)
Gradua	kondestable

Álvaro de Luna (Cañete, 1390 – Valladolid, 1453) Gaztelako militar eta politikaria izan zen. Gaztelako kondestable edo buruzagi nagusi izan zen Joan II.aren agintaldian. Aragoiko aitoren seme baten sasiko semea zen, baina haurra zela onez hartu zuten Gaztelako gortean.

Hasieran poeta eta idazle gisa ere ezagun egin zen arren, gudari eta politikari gisa ospe handiagoa lortu zuen. Joan II.aren konfidantzazko gizona bihurtu zen (1419, Joan II.a adin nagusira iritsi ondoren), eta 1422an Gaztelako kondestable zen. Aragoiko printzeak aurka izan zituen, eta 1427an gortetik kanpora zezatela erdietsi zuten arren, Alvaro de Luna nagusitu eta Aragoiko printzeak Gaztelako gortetik egoztea lortu zuen, Gaztelako jaunek lagunduta (1430). Jaun eta jabe jardun zuen ondoko urteetan.

1431n Higueruelako guduan musulmanak menderatu zituen, eta bere gogora hasi zen Gaztelako karguak banatzen. 1437an bere anaia, Juan de Cerezuela, Toledoko artzapezpiku izendatu zuten, eta erregearengandik Montalbango hiria eta gaztelua eskuratu zituen. Gaztelako indar handiko nobleak haserre bizian zeuden, eta Joan II.a Nafarroako erregekide eta Aragoiko erregegaiak Gaztelara jo zuen haien alde. 1439an Alvaro de Luna erbestera bidaltzea lortu zuten berriro, baina erregearen eta Gaztelako behe-mailako aitonen semeen laguntzaz, Olmedoko gerran menderatu zuten Alvaro de Lunaren osteek Gaztelako goi-mailako nobleen eta Aragoiko printzeen armada (1445).

Gaztelako koroa guztiz indartu zen garaipen hartatik aurrera, baina une hartan berean hasi zen Alvaro de Luna beti gehiago nahiaren gainbehera. Lagunik gabe geraturik eta haren bidegabekeriak nork eramanik ez zegoela, Alvaro de Luna, Alonso Perez de Vivero jaunaren hilketaren ondoren, preso hartu eta jendaurrean hil zuten Valladolideko plazan lepoa moztuta.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Álvaro de Luna

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.