انسان، گرگ انسان است
هومو هومینی لوپوس (به لاتین: Homo homini lupus)، به معنی انسان، گرگِ انسان است، جمله‌ای است که با کمی تغییر در نمایش‌نامه آسیناریا نوشته پلوتس آمده و تامس هابز از آن برای بیان دیدگاه خود نسبت به انسان استفاده کرده‌است. هابز، این جمله را در کتاب شهروند (اولین انتشار در ۱۶۴۲ میلادی) آورده‌است.[۱]
جملهٔ اصلی در سطر شمارهٔ ۴۹۵ نمایش‌نامه آسیناریا نوشتهٔ پلوتس (در سدهٔ سوم پیش از میلاد) چنین است:
lupus est homo homini, non homo, quom qualis sit non novit.[۲]
از اراسموس نیز گفتاوردی آمده که می‌گوید «انسان نسبت به انسان‌های دیگر یا همچون خدا است یا همچون گرگ» (به لاتین: homo homini aut Deus aut lupus)[۳]
نظر هابز و دیگران
[ویرایش]هابز، انسان را موجودی اجتماعی نمی‌پنداشت و معتقد بود که انسان برای تأمین امنیت و فرار از مشکلات زندگی فردی به زندگی اجتماعی روی آورده و بدون وجود حکومتی که با قدرت جامعه را کنترل کند امنیتی وجود نخواهد داشت.[۴] هابز معتقد بود که در انسان، «خواستی سیری‌ناپذیر و همیشگی برای رسیدن به قدرت بیشتر و بیشتر وجود دارد که تا مرگ ارضا نخواهد شد.»[۱] و جملهٔ انسان، گرگِ انسان است نیز به این معناست که با زندگی اجتماعی، انسان‌ها بر سر ارضای امیال خود دچار نزاع می‌شوند و در این نزاع تنها آن‌کس که قدرت بیشتری دارد پیروز می‌شود، اما با این حال این پیروزی نیز دوام چندانی نخواهد داشت.[۵]
هابز بر این عقیده بود که انسان در طبیعت خویش، برای انسان‌های دیگر همچون گرگ است اما با کنترل او می‌توان کاری کرد که انسان برای دیگر انسان‌ها همچون خدا باشد. (به لاتین: homo homini deus) باشد.[۶]
زیگموند فروید در کتاب تمدن و ملالت‌های آن، پس از بیان این عبارت لاتین چنین آورده که «چه کسی جرئت دارد پس از همهٔ تجربه‌های زندگی و تاریخ، این جمله را نفی کند؟»[۷] و سپس گفته که هیچ چیز به اندازهٔ فرمان آرمانیِ «همنوع خود را همچون خویش دوست بدار» با طبیعت اصلی نوع بشر مغایرت ندارد.[۸]
جستارهای وابسته
[ویرایش]- جنگ همه علیه همه - گفتاوردی از تامس هابز که در کتاب‌های لویاتان و شهروند آمده‌است.
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "homo+homini+lupus"+leviathan+thomas+hobbes&source=bl&ots=F13c379pje&sig=PoCL4PNWpYcrl2tsYNrqzoR_F0U&hl=en&sa=X&ei=5VTWVKLPB6nPsQTD04KIAw&ved=0CBsQ6AEwAjgU Nicky Pouw and Isa Baud, Local Governance and Poverty in Developing Nations, page 203
- ↑ پلوتس. «آسیناریا (متن اصلی لاتین)». کتابخانه لاتین (the Latin library). دریافت‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۹۳.
- ↑ Jon R. Stone, The Routledge Dictionary of Latin Quotations: The Illiterati's Guide to Latin Maxims, Mottoes, Proverbs, and Sayings, page 39
- ↑ منوچهر دین‌پرست (۱۷ فروردین ۱۳۹۱). «آیا انسان هنوز هم گرگ انسان است؟». روزنامهٔ اعتماد، شمارهٔ ۲۳۶۲، صفحهٔ ۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۹۳.
- ↑ امیر قربانی. «توماس هابز (۱۵۸۸–۱۶۷۹)». دریافت‌شده در ۱۸ بهمن ۱۳۹۳.
- ↑ Carl Schmitt, The Leviathan in the State Theory of Thomas Hobbes: Meaning and Failure of a Political Symbol, page 92
- ↑ زیگموند فروید، تمدن و ملالت‌های آن، برگردان محمد مبشری، صفحهٔ ۸۰.
- ↑ زیگموند فروید، تمدن و ملالت‌های آن، برگردان محمد مبشری، صفحهٔ ۸۱.
منابع
[ویرایش]- Pouw، Nicky؛ Baud، Isa (۲۰۱۲). Local Governance and Poverty in Developing Nations. Routledge Studies in development and society (Taylor And Francis). شابک ۹۷۸-۰-۴۱۵-۸۸۷۳۲-۸.
- R. Stone، Jon (۲۰۱۳). The Routledge Dictionary of Latin Quotations: The Illiterati's Guide to Latin Maxims, Mottoes, Proverbs, and Sayings. Routledge. شابک ۹۷۸۱۱۳۵۸۸۱۱۰۸.
- Schmitt، Carl (۲۰۰۸). The Leviathan in the State Theory of Thomas Hobbes: Meaning and Failure of a Political Symbol. University of Chicago Press. شابک ۹۷۸۰۲۲۶۷۳۸۹۴۹.
- فروید، زیگموند (۱۳۸۳). تمدن و ملالت‌های آن. ترجمهٔ محمد مبشری. تهران: نشر ماهی. شابک ۹۶۴-۷۹۴۸-۳۴-۴.