ایزو ۱۲۸

ایزو ۱۲۸ یک استاندارد بین‌المللی (ایزو) است که در مورد اصول کلی ارائه در نقشه‌های فنی، به ویژه نمایش گرافیکی اشیا در نقشه‌های فنی.^[۱]

بررسی اجمالی

از سال ۲۰۰۳ به این سو استاندارد ایزو ۱۲۸ پانزده بخش را شامل می‌شود که در بین سالهای ۱۹۹۶ و ۲۰۰۳ به وجود آمدند. این استاندارد با خلاصه ای از قوانین کلی برای اجرا و ساختار نقشه‌های فنی شروع می‌شود. در ادامه قواعد اصولی مربوط به خطوط، نماها، برش‌ها و مقاطع، و انواع مختلف نقشه‌های مهندسی، مانند نقشه‌های مهندسی مکانیک، معماری، مهندسی عمران، و کشتی سازی را شرح می‌دهد. استاندارد مذکور هر دو حوزه نقشه‌کشی دستی و مبتنی بر رایانه قابل استفاده است، اما برای مدل‌های سه بعدی قابل اجرا نیست.^[۱]

ایزو ۱۲۸ جایگزین استاندارد قبلی DIN 6 برای نقشه‌ها، نمایش‌ها و نماها شد که اولین بار در سال ۱۹۲۲ منتشر و در سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۸ نیز به روز رسانی شد. خود ایزو ۱۲۸ برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ شامل ۱۵ صفحه منتشر شد و «اصول کلی ارائه را برای اعمال در نقشه‌های فنی با پیروی از روش‌های ترسیم‌های متعامد مشخص کرد».^[۲] چندین بخش از این استاندارد به صورت جداگانه به روز شده‌است. آخرین بخش‌ها و استاندارد به‌طور کلی توسط ایزو در سال ۲۰۰۱ پس گرفته شد.

قسمت سیزدهم نیز در سال ۲۰۱۳ اضافه شد.

ترکیب بندی ایزو ۱۲۸

۷ بخش استاندارد ایزو ۱۲۸ عبارتند از:

• ایزو ۱۲۸–۱:۲۰۲۰ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی نمایندگی - قسمت ۱: مقدمه و الزامات اساسی
• ایزو ۱۲۸–۲:۲۰۲۰ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی نمایندگی - قسمت ۲: قراردادهای اساسی برای خطوط
• ایزو ۱۲۸–۳:۲۰۲۰ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی نمایش - قسمت 3: نماها، بخش‌ها و برش‌ها
• ایزو ۱۲۸–۱۵:۲۰۱۳ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی ارائه - قسمت ۱۵: ارائه نقشه‌های کشتی سازی
• ایزو ۱۲۸–۴۳:۲۰۱۵ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی ارائه - قسمت ۴۳: روش‌های طرح‌ریزی در نقشه‌های ساختمان
• ایزو/TS ۱۲۸–۷۱:۲۰۱۰ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی ارائه - قسمت ۷۱: نمایش ساده برای نقشه‌های مهندسی مکانیک
• ایزو ۱۲۸–۱۰۰:۲۰۲۰ مستندات فنی محصول - اصول کلی نمایندگی - قسمت ۱۰۰: فهرست

قسمت‌های پس گرفته شده

جایگزین شده با ایزو ۱۲۸–۲:۲۰۲۰

ایزو ۱۲۸–۲۰:۱۹۹۶ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۰: قراردادهای پایه ای برای خطوط

• ایزو ۱۲۸–۲۱:۱۹۹۷ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۱: آماده‌سازی خطوط توسط سیستم‌های کد
• ایزو ۱۲۸–۲۲:۱۹۹۹ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۲: قراردادها و کاربردهای اساسی برای خطوط رهبر و خطوط مرجع
• ایزو ۱۲۸–۲۳:۱۹۹۹ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۳: خطوط در نقشه‌های ساختمانی
• ایزو ۱۲۸–۲۴:۲۰۱۴ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۴: خطوط در نقشه‌های مهندسی مکانیک
• ایزو ۱۲۸–۲۵:۱۹۹۹ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۲۵: خطوط در نقشه‌های کشتی سازی

جایگزین شده با ایزو ۱۲۸–۳:۲۰۲۰

• ایزو ۱۲۸–۳۰:۲۰۰۱ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۳۰: قراردادهای اساسی برای نماها
• ایزو ۱۲۸–۳۴:۲۰۰۱ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت 34: نماها در مورد نقشه‌های مهندسی مکانیک
• ایزو ۱۲۸–۳۳:۲۰۱۸ مستندات فنی محصول (TPD) - اصول کلی ارائه - قسمت ۳۳: نمایش نماها، مقاطع و برش‌ها در نقشه‌های ساختمانی
• ایزو ۱۲۸–۴۰:۲۰۰۱ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۴۰: قراردادهای اساسی برای برش‌ها و مقاطع
• ایزو ۱۲۸–۴۴:۲۰۰۱ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۴۴: بخش‌های نقشه‌های مهندسی مکانیک
• ایزو ۱۲۸–۵۰:۲۰۰۱ نقشه‌های فنی - اصول کلی ارائه - قسمت ۵۰: قراردادهای اساسی برای نشان دادن مناطق بر روی برش‌ها و مقاطع

سایر استانداردهای ایزو مربوط به نقشه‌کشی فنی

انواع اندازه‌های ایزو سری A که در ایزو ۲۱۶ توضیح داده شده‌است.

• ایزو ۱۲۹ مستندات فنی محصول (TPD) - ارائه ابعاد و تلورانس‌ها
  • ایزو ۱۲۹–۱:۲۰۱۸ مستندات فنی محصول (TPD) - ارائه ابعاد و تلورانس‌ها - قسمت ۱: اصول کلی
  • ایزو ۱۲۹–۴:۲۰۱۳ مستندات فنی محصول (TPD) - نشان دادن ابعاد و تلورانس‌ها - قسمت ۴: ابعاد نقشه‌های کشتی سازی
  • ایزو ۱۲۹–۵:۲۰۱۳ مستندات فنی محصول - نشان دادن ابعاد و تلورانس‌ها - قسمت ۵: ابعاد فلز کاری سازه ای
• اندازه کاغذ ایزو ۲۱۶، به عنوان مثال اندازه کاغذ A4
• ایزو ۴۰۶:۱۹۸۷ نقشه‌های فنی - تحمل ابعاد خطی و زاویه ای
• ایزو ۱۶۶۰:۲۰۱۷ مشخصات محصول هندسی (GPS) — تحمل هندسی — تحمل پروفیل
• ایزو ۲۲۰۳:۱۹۷۳ نقشه‌های فنی - نمایش متعارف چرخ دنده‌ها
• ایزو ۳۰۴۰:۲۰۱۶ مشخصات محصول هندسی (GPS) - ابعاد و تحمل - مخروط
• ایزو ۳۰۹۸–۱:۱۹۷۴ ترسیم فنی - حروف - قسمت اول: کاراکترهای استفاده شده در حال حاضر
• ایزو ۴۱۷۲:۱۹۹۱ نقشه‌های فنی - نقشه های ساختمانی - نقشه‌های مونتاژ سازه‌های پیش ساخته
• ایزو ۵۲۶۱:۱۹۹۵ نقشه‌های فنی - نمایش ساده میله‌ها و بخش‌های پروفیل
• ایزو ۵۴۵۵:۱۹۷۹ نقشه‌های فنی - مقیاس‌ها
• نقشه‌های فنی ایزو ۵۴۵۶ - روش‌های طرح‌ریزی
  • ایزو ۵۴۵۶–۱:۱۹۹۶ نقشه‌های فنی - روش‌های طرح‌ریزی - قسمت ۱: خلاصه
  • ایزو ۵۴۵۶–۲:۱۹۹۶ نقشه‌های فنی - روش‌های طرح‌ریزی - قسمت ۲: نمایش‌های متعامد
  • ایزو ۵۴۵۶–۳:۱۹۹۶ نقشه‌های فنی - روش‌های طرح‌ریزی - قسمت 3: نمایش‌های آکسونومتری
  • ایزو ۵۴۵۶–۴:۱۹۹۶ نقشه‌های فنی - روش‌های پروجکشن - قسمت ۴: طرح‌ریزی مرکزی
• ایزو ۵۴۵۷:۱۹۹۹ مستندات فنی محصول - اندازه‌ها و طرح‌بندی برگه‌های طراحی
• ایزو ۵۴۵۹:۲۰۱۱ مشخصات محصول هندسی (GPS) - تحمل هندسی - داده‌ها و سیستم‌های مبنا
• ایزو ۵۸۴۵–۱:۱۹۹۵ نقشه‌های فنی - نمایش ساده مونتاژ قطعات با اتصال دهنده‌ها - قسمت ۱: اصول کلی
• ایزو ۶۴۱۰–۱:۱۹۹۳ نقشه‌های فنی - رزوه‌ها و قطعات رزوه دار - قسمت ۱: قراردادهای عمومی
• ایزو ۶۴۱۱:۱۹۸۲ نقشه‌های فنی - نمایش ساده سوراخ‌های مرکزی
• ایزو ۶۴۱۲–۱:۲۰۱۷ مستندات فنی محصول - نمایش ساده خطوط لوله - قسمت ۱: قوانین کلی و نمایش متعامد
• ایزو ۶۴۱۳:۲۰۱۸ مستندات فنی محصول - نمایش خطوط و دندانه‌ها
• ایزو ۶۴۱۴:۲۰۲۰ مستندات فنی محصول (TPD) - نقشه‌های فنی برای ظروف شیشه ای
• ایزو ۶۴۲۸:۱۹۸۲ نقشه‌های فنی - الزامات برای ریزنگاری
• ایزو ۶۴۳۳:۲۰۱۲ نقشه‌های فنی - مرجع قطعات
• ایزو ۷۰۸۳:۱۹۸۳ نقشه‌های فنی - نمادها برای تحمل هندسی - تناسبات و ابعاد
• ایزو ۷۲۰۰:۲۰۰۴ مستندات فنی محصول - فیلدهای داده در بلوک‌های عنوان و سرصفحه سند
• ایزو ۷۴۳۷:۱۹۹۰ نقشه‌های فنی - نقشه های ساختمانی - قوانین کلی برای اجرای نقشه‌های تولید برای اجزای سازه ای پیش ساخته
• ایزو ۷۵۱۸:۱۹۸۳ نقشه‌های فنی - نقشه های ساختمانی - نمایش ساده تخریب و بازسازی
• ایزو ۷۵۱۹:۱۹۹۱ نقشه‌های فنی - نقشه های ساختمانی - اصول کلی ارائه برای نقشه‌های چیدمان و مونتاژ کلی
• ایزو ۸۰۱۵:۲۰۱۱ مشخصات محصول هندسی (GPS) - مبانی - مفاهیم، اصول و قوانین
• ایزو ۸۰۴۸:۱۹۸۴ نقشه‌های فنی - نقشه های ساختمانی - نمایش نماها، مقاطع و برش‌ها
• نقشه‌های فنی ایزو ۸۵۶۰:۲۰۱۹ - نقشه های ساختمانی - نمایش اندازه‌ها، خطوط و شبکه‌های مدولار
• ایزو ۸۸۲۶–۱:۱۹۸۹ نقشه‌های فنی — بلبرینگ‌های غلتشی — قسمت ۱: نمایش ساده شده عمومی
• ایزو ۸۸۲۶–۲:۱۹۹۴ نقشه‌های فنی — بلبرینگ‌های غلتشی — قسمت ۲: نمایش ساده شده با جزئیات
• ایزو ۹۲۲۲–۱:۱۹۸۹ نقشه‌های فنی - مهر و موم برای کاربردهای دینامیکی - قسمت ۱: نمایش ساده شده عمومی
• ایزو ۹۲۲۲–۲:۱۹۸۹ نقشه‌های فنی - مهر و موم برای کاربردهای دینامیکی - قسمت ۲: نمایش ساده شده دقیق
• ایزو ۹۹۵۸–۱:۱۹۹۲ رسانه‌های کشش برای نقشه‌های فنی - فیلم کشش با پایه پلی استر - قسمت ۱: الزامات و علامت گذاری
• ایزو ۹۹۶۱:۱۹۹۲ رسانه‌های کشش برای نقشه‌های فنی - کاغذ ردیابی طبیعی
• ایزو ۱۰۲۰۹:۲۰۱۲ مستندات فنی محصول - واژگان - اصطلاحات مربوط به نقشه‌های فنی، تعریف محصول و مستندات مرتبط
• ایزو ۱۰۵۷۹:۲۰۱۰ مشخصات محصول هندسی (GPS) - ابعاد و تحمل - قطعات غیر صلب
• ایزو ۱۳۵۶۷ یک استاندارد لایه طراحی به کمک رایانه (CAD) بین‌المللی است.
• ایزو ۱۳۷۱۵:۲۰۱۷ مستندات فنی محصول - لبه‌های شکل نامشخص - نشانه و ابعاد
• ایزو ۱۵۷۸۶:۲۰۰۸ نقشه‌های فنی - نمایش ساده و ابعاد سوراخ‌ها

پیوندهای مرتبط

• فهرست استانداردهای ایزو
• استانداردهای طراحی به کمک رایانه
• اندازه کاغذ ایزو ۲۱۶، به عنوان مثال اندازه کاغذ A4
• ایزو ۱۳۵۶۷ یک استاندارد لایه طراحی به کمک رایانه (CAD) بین‌المللی است.
• نقشه‌کشی مهندسی

منابع

1. ISO 128-1:2003 Abstract. Accessed 1 March 2009.
2. ایزو 128 techstreet.com, 2009.) بایگانی‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۷ توسط Wayback Machine