بهمن مفید

بهمن مفید
مفید در سال ۲۰۱۷
زادهٔ۲۵ مرداد ۱۳۲۱
تهران، ایران
درگذشت۲۶ مرداد ۱۳۹۹ (۷۷ سال)
تهران، ایران
علت مرگسرطان ریه
مدفنقطعه هنرمندان بهشت زهرا تهران
ملیتایرانی
دیگر نام‌هابهمن فریور
سال‌های فعالیت۱۳۴۸–۱۳۹۹
والدینپدر: غلامحسین مفید
مادر: قدسیه فریور

بهمن مفید (۲۵ مرداد ۱۳۲۱ – ۲۶ مرداد ۱۳۹۹) بازیگر، نوازنده، خواننده و صداپیشه عروسکی اهل ایران بود.[۱]

زندگی

[ویرایش]

بهمن مفید در ۵ مرداد ۱۳۲۱ در تهران (خیابان شهباز) زاده شد.[۱] او برادر بیژن مفید نمایشنامه‌نویس و کارگردان ایرانی و اردوان مفید بازیگر، هنگامه مفید شاعر، ترانه‌سرا، نمایشنامه نویس و کارگردان و فرزند غلامحسین مفید از هنرپیشگان قدیمی تئاتر و قدسیه فریور بود. بهمن مفید بازیگری تئاتر را از کودکی و با بازی در نمایشنامه‌هایی که پدر و برادرش کارگردانی می‌کردند آغاز کرد. او از ۴ یا ۵ سالگی در نمایش‌های پدرش حضور داشت. «یوسف و زلیخا» نخستین نمایشی بود که وی در کودکی بازی کرد.[۲][۳][۴]

فعالیت‌ها

[ویرایش]

۱۳۴۸ تا ۱۳۵۷

[ویرایش]

بهمن مفید در جوانی، همزمان با تحصیل در دانشکده هنرهای دراماتیک، به کارگردانی و بازیگری می‌پرداخت. وی همراه با پدر و برادرانش گروهی داشتند که به همراه بازیگرانی مانند: بهزاد فراهانی، رضا میرلوحی، اصغر آقاخانی، و بهرام وطن‌پرست به اجرای تئاتر می‌پرداختند.[۲] او همچنین با «گروه هنر ملی» و عباس جوانمرد همکاری داشت.[۳] پس از آن، برادرش اردوان مفید، گروه «کانون» را تأسیس کرد. در این زمان بهمن مفید که در وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار بود از این نهاد جدا شد و به سینما روی آورد.[۲]

از آثار سرشناسِ بهمن مفید در تئاتر، بازی در تئاترِ شهر قصه به کارگردانی بیژن مفید و نقش تمثیلی «دهباشی» در نمایش میراث و ضیافت کارِ بهرام بیضایی در آذر ۱۳۴۶ در تماشاخانه سنگلج (تالار ۲۵ شهریور) بوده‌است.[۵]

وی همچنین با گروهی متشکل از: سیروس ابراهیم‌زاده، رامین فرزاد، نیکو خردمند، تجدد، فهیمه راستکار و پروین امیرسلیمانی نمایش‌نامه‌هایی را به کارگردانی بیژن مفید در رادیو تهران اجرا می‌کرد. بهمن مفید در باله نیز فعال بود و در افتتاح تالار رودکی (تالار وحدت) با نقش‌آفرینی «زال» در اپرای زال و رودابه به همراه افسانه دیهیم و حسین سرشار حضور داشت.[۲]

بهمن مفید که فارغ‌التحصیل رشتهٔ تئاتر از دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک است کار سینمایی خود را در سال ۱۳۴۸ و با ایفای نقش کوتاهی در فیلم قیصر به کارگردانی مسعود کیمیایی آغاز کرد. این نقش گرچه کوتاه بود اما با دیالوگ پرآوازه‌اش در این فیلم و این نقش، جاودانه شد. این دیالوگ، بخشی از فیلمنامه نبود و پس از اجرا و پیشنهادش توسط بهمن مفید به دلیل زیبایی و اثرگذاری، مورد پسند مسعود کیمیایی قرار گرفت و وارد فیلمنامه شد.

۱۳۵۷ تا ۱۳۹۹

[ویرایش]
بهمن مفید در سال ۱۳۹۶

بهمن مفید پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران مدتی به عنوان هنرپیشهٔ نمایش‌های مردمی در تئاتر سنگلج و سپس در لاله‌زار مشغول به کار شد. در فیلم‌هایی نظیر: فریاد مجاهد، نمنافق، و قدیس نیز نقش‌آفرینی کرد.[۶] اما در سال ۱۳۶۰ با فشارهای وارده از سوی انقلابیون مجبور به مهاجرت شد و در آمریکا سکنی گزید.[۲] در آمریکا به همراه مرتضی عقیلی، چند میان‌پرده و همچنین نمایش «ماه و پلنگ»، «شاپرک خانم» و نمایش‌های کودکانه را به روی صحنه برد.[۳] وی پس از سال‌ها دوری از وطن، در سال ۱۳۷۸ به منظور دیدار مادرش به ایران بازگشت و به علت توقیف پنج‌سالهٔ گذرنامه‌اش در ایران ماندگار شد.[۲] او در مصاحبه‌ای گفته بود:[۷]

«گفتند ممنوع‌التصویرم. رفتم تئاتر بازی کردم. بعد یکی با کلت آمد گفت: تئاتر تعطیل. من هم رفتم آمریکا! با میان‌پرده‌خوانی زندگی می‌کردم که رئیس دولت اصلاحات گفت همه ایرانی‌ها می‌توانند تا دو هفته بعد برگردند ایران. من هم آمدم، پاسپورتم را ضبط کردند و نگذاشتند برگردم. بد هم نشد! ماندم پیش مادرم!»

بهمن مفید در زمان دولت اصلاحات، در فیلم سرود تولد نقش کوتاهی بازی کرد که در نهایت از آن حذف شد.[۸] اما با اعتراض و ممنوع‌التصویری دوباره روبرو شد. در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد نیز اجازهٔ کار در تئاتر به وی داده نشد. او پس از مدتی به شبکهٔ جم در ترکیه پیوست و در آنجا مشغول به بازیگری شد اما خیلی زود به ایران بازگشت.[۶] وی درحالی که اجازهٔ هیچگونه فعالیت حرفه‌ای نداشت، پس از دریافت گذرنامه‌اش حاضر به ترک ایران نشد و زندگی در کشورش را به مهاجرت ترجیح داد.[۹] او پس از آن، به‌صورت جسته و گریخته به عنوان دوبلور و صداپیشهٔ نمایش‌های عروسکی و با نام مستعار «بهمن فریور»[۱۰][۱۱] به نقش آفرینی ادامه داد.[۱۲]

گفته می‌شود که قرار بوده بهمن مفید در فیلم لامینور نیز بازی کند، اما تلاش در این زمینه هم ناکام ماند.[۸]

درگذشت

[ویرایش]

بهمن مفید که مدت یک سال به دلیل سرطان ریه تحت درمان بود در ۲۶ مرداد ۱۳۹۹ در سن ۷۸ سالگی، در خانه‌اش در تهران درگذشت.[۱] پیکر او، روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا در آرامگاهِ مشترک با کامبیز صمیمی‌مفخم، هنرمند تئاتر و تئاتر عروسکی و همسر خواهرش، هنگامه مفید، به خاک سپرده شد.[۱۳][۱۴]

«... بهترین بازی‌های بهمن مفید در هیچ فیلمی ثبت نشده. بهترین بازی‌های او در مجلس‌های خودمانی دوستان بود که به سادگی و خودجوش سر می‌گرفت، بی‌کوششی گزاف و به روانیِ آب! تکی و در بهترین اجرای ممکن؛ یکه‌تاز در چند نقشِ خودساخته بسیار متفاوت. تکه‌هایی که هنوز این به پایان نیامده، بعدی پشت سرش می‌آمد، پرشور و شیرین!...»

بهرام بیضایی (به‌مناسبت درگذشت بهمن مفید)[۱۵]

بازتاب

[ویرایش]
  • استاد هاشمی در پیامی ضمن تسلیت به اردوان مفید، بهمن مفید را از جمله هنرمندان توانمند و محبوب فقدان او را به جامعه هنر ایران تسلیت گفت.[۱۶]
  • گرامی ایران ، منوچهر والی زاده در پیامی ضمن تسلیت به بازماندگان و جامعه هنرمندان ایران، خاطر نشان کرد که بهمن مفید، همیشه جاویدان نام می‌ماند.[۱۷]
  • بهرام بیضایی نوشت: بهترین بازی‌های بهمن مفید در هیچ فیلمی ثبت نشده. بهترین بازی‌های او در مجلس‌های خودمانی دوستان بود که به سادگی و خودجوش سر می‌گرفت.[۸]

جوایز

[ویرایش]

آثار

[ویرایش]

سینمایی

[ویرایش]

تلویزیونی

[ویرایش]

نوازندگی در فیلم

[ویرایش]

خوانندگی در فیلم

[ویرایش]

گوینده عروسکی

[ویرایش]

صدا پیشه

[ویرایش]
  • شاپرک خانوم (۱۳۵۲) تئاتر عروسکی
  • منگوله گوش میرزا (۱۳۷۹) مجموعه عروسکی
  • عصر یخبندان ۴، شکاف قاره‌ها.[۱۸]

نگارخانه

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «بهمن مفید درگذشت». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۸-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ «تاریخچه شفاهی سینما و تئاتر از زبان بهمن مفید -- من چرا بیکارم؟ --». ایسنا. ۲۰۰۴-۰۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «بهمن مفید: شغلم بازیگری است تا دم مرگ». بانی فیلم. ۲۰۱۳-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.[پیوند مرده]
  4. ↑ «بهمن مفید، بازیگرسینما و تئاتر ایران، درگذشت». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  5. ↑ بیضایی، بهرام. میراث و ضیافت. تهران: انتشارات نگاه. ۱۳۵۵. صفحهٔ ۱۰۲
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «بهمن مفید از قیصر تا عصر یخبندان + بیوگرافی و فیلم ها». ایمنا. ۲۰۲۰-۰۷-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  7. ↑ «بازگشت در سکوت، زندگی در سکوت». ایسنا. ۲۰۱۷-۰۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ مریم زهدی (۲۸ مرداد ۱۳۹۹). «بهرام بیضایی: سینما، بهمن مفید را حرام کرد». بی‌بی‌سی فارسی.
  9. ↑ «بهمن مفید: حاضرم عملگی کنم، اما در ایران زندگی». تی وی پلاس. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  10. ↑ «بازگشت بهمن مفید با انیمیشن عروسکی بز بز قندی». تکوید.[پیوند مرده]
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «فیاضی در مجموعه "امین و مینا" بازی می‌کند». خبرگزاری مهر. ۲۰۰۹-۰۲-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  12. ↑ «صحبت‌های بهزاد فراهانی دربارهٔ بهمن مفید». www.khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۱۶.
  13. ↑ «بهمن مفید به خاک سپرده شد». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۸-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۰.
  14. ↑ «بهمن مفید رهسپار خانه ابدی شد». ایرنا. ۲۰۲۰-۰۸-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۰.
  15. ↑ «تجلیل بهرام بیضایی از هنر بهمن مفید». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  16. ↑ «بهمن مفید درگذشت». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  17. ↑ پیام شهبانو فرح پهلوی به مناسبت درگذشت بهمن مفید بایگانی‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine، تارنمای رسمی شهبانو فرح پهلوی
  18. ↑ «دیدار دو حکیم نام‌آشنای صدا و سینمای ایران». اخبار رسمی - پایگاه خبری. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۱.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بهمن مفید موجود است.

پیوند به بیرون

[ویرایش]