رویزونگ (دودمان تانگ)

رویزونگ
唐睿宗
امپراتور دودمان تانگ
سلطنت۲۷ فوریه ۶۸۴[۱][۲] – ۸ اکتبر ۶۹۰ (تماماً با امپراتریس زتیان)[۳][۴]
پیشینامپراتور ژونگ زونگ
جانشینسلسله لغو شد
(امپراتریس وو زتیان به عنوان امپراتریس فرمانروا سلسله ژو)
نایب السلطنهامپراتریس زتیان
سلطنت۲۵ ژوئیه ۷۱۰[۵] – ۸ سپتامبر ۷۱۲[۶]
پیشینامپراتور شانگ
جانشینامپراتور شوان زونگ
قدرت پشت امپراتورپرنسس تایپینگ (۷۱۰ - ۷۱۲)
امپراتور بازنشسته دودمان تانگ
سلطنت۸ سپتامبر ۷۱۲ - ۱۷ سپتامبر ۷۱۳
پیشینامپراتریس وو
جانشینامپراتور شوان زونگ
قدرت پشت امپراتور بازنشستهپرنسس تایپینگ
زاده۲۲ ژوئن ۶۶۲[۷][۸]
درگذشته۱۶ ژوئیهٔ ۷۱۶ (۵۴ سال)[۸][۹]
Baifu Hall
همسرهاامپراتریس لو
(died 693)
امپراتریس ژائوچنگ
(died 693)
فرزند(ان)Li Xian
Li Hui
شوان زونگ اول
Li Fan
Li Ye
Princess Shouchang
Princess Huaiyang
Princess Dai
Princess Liang
Princess Xue
Princess Xi
Princess Jinxian
Princess Yuzhen
Princess Huo
نام کامل
نام خانوادگی: لی (نام خانوادگی 李) (李), later Wǔ (武) (changed 690)
later changed back to Lǐ (changed 705)
نام کوچک: Originally Xùlún (旭輪),
later Lún (輪) (changed 669),
later Dàn (旦) (changed 678),
later Lún again (changed 690)
later Dàn again (changed 698)
تاریخ‌های دوره
First reign:
Wénmíng (文明) ۶۸۴
Guāngzhái (光宅) ۶۸۴
Chúigǒng (垂拱) ۶۸۵–۶۸۹
Yǒngchāng (永昌) ۶۸۹
Zǎichū (載初) ۶۹۰
Second reign:
Jǐngyún (景雲) ۷۱۰–۷۱۲
Tàijí (太極) ۷۱۲
Yánhé (延和) ۷۱۲
نام پسامرگ
Short: Emperor Shengzhen
(聖真皇帝)
Full: Emperor Xuanzhen Dasheng
Daxing Xiao
(玄真大聖大興孝皇帝)
نام معبد
Rùizōng (睿宗)
خانداندودمان تانگ
پدرامپراتور گائوزونگ
مادرامپراتریس زتیان
Tang Ruizong
زبان‌های چینی唐睿宗
معنای تحت‌اللفظی"Farsighted Ancestor of the Tang"
Li Dan
زبان‌های چینی李旦
معنای تحت‌اللفظی(personal name)
Li Xulun
زبان‌های چینی李旭輪
معنای تحت‌اللفظی(personal name)
Li Lun
زبان‌های چینی李輪
معنای تحت‌اللفظی(personal name)
Wu Lun
زبان‌های چینی武輪
معنای تحت‌اللفظی(personal name)
Wu Dan
زبان‌های چینی武旦
معنای تحت‌اللفظی(personal name)

رویزونگ (تولد:۲۲ ژوئن ۶۶۲ مرگ:۱۶ ژوئیهٔ ۷۱۶) وی امپراتور چین و پنجمین و هشتمین فرمانروای سلسله تانگ بود که در دو دوره بر چین فرمان راند. در دوره اول سلطنت خود به هیچ وجه حکومت نکرد و همه کنترل امور رسماً در دست مادرش امپراتریس بیوه وو بود که به عنوان وو زتیان نیز شناخته می‌شود، رویزونگ از سال ۶۸۴ تا ۶۹۰ به عنوان امپراتور زندانی، اسمی و دست نشانده امپراتوری تانگ شناخته می شد و بخاطر این که در دوره سلطنت اول خود هیچ قدرتی نداشت و حبس خانگی بود در این زمان او به عنوان امپراتور به رسمیت شناخته نمی‌شود، در دوره دوم سلطنت خود خواهر او پرنسس تایپینگ از قدرت و نفوذ قابل توجهی استفاده کرد.

در فوریه ۶۸۴، امپراتریس وو، مادر لی دان، پسر بزرگتر خود را امپراتور ژونگ زونگ (لی ژه) را که تلاش کرده بود آزاد و بدون مادر خود حکومت کند، برکنار کرد و او را امپراتور (به عنوان امپراتور رویزونگ) نامید. امپراتور رویزونگ هیچ ارزشی نداشت، چون یک عروسکی بود که تحت کنترل مادرش بود و هیچ قدرت واقعی و قانونی نداشت. از آن زمان به بعد، سلسله تانگ فقط به نام وجود داشت و امپراتریس بیوه وو بیش از شش سال به عنوان امپراتور بازیگر بر چین حکمرانی کرد، امپراتریس بیوه وو از اینكه این امپراتوری بدون هیچ حاشیه‌ای كاملاً تحت سیطره محکم او بود، بسیار راضی‌تر شد و تصمیم گرفت تا سرانجام تاج و تخت را تصاحب كند و سلسله جدیدی را بنا کند. متعاقباً، در اکتبر ۶۹۰ امپراتور رویزونگ تاج و تخت امپراتوری را رسماً به مادرش واگذار کرد، که خود را به عنوان امپراتریس فرمانروا اعلام کرد - تنها زن در تاریخ چین تا به حال که به عنوان امپراتریس فرمانروا حکومت کرد، هرچند او در واگذاری قدرت و جانشینی به مادرش از خود هیچ توانایی و اراده ای در تصمیمات نداشت و با این وجود مثل همیشه کاملاً ساکت ماند و در این جابجایی از طرف وی کوچکترین اقدامی صورت نگرفت. امپراتریس وو همچنین حکمی را صادر کرد که به سلسله تانگ پایان داد و سلسله ژو را تأسیس کرد. امپراتور رویزونگ به فرمان امپراتریس وو با عنوان غیر متعارف هوانگسی (皇嗣 ، "جانشین امپراتوری") به مقام ولیعهد کاهش یافت.

در سال های بعد، برادرزاده های امپراتریس وو، وو چنگسی و وو سانسی سعی کردند یکی از آنها را به عنوان وارث تخت معرفی کنند، اما وو زتیان در برابر این تماس ها مقاومت کرد. سرانجام، در اکتبر ۶۹۸، که با تهاجم و نارضایتی خارجی در خانه مواجه شد، امپراتریس وو پیشنهاد، پیشنهادی صدر اعظم دی رنجی را پذیرفت و به تبعید لی ژه پایان داد و او را به پایتخت لوئویانگ فراخواند. به زودی، لی دان پیشنهاد داد تاج ولیعهد را به برادر بزرگتر خود واگذار کند و وو زتیان پذیرفت، و لی ژه با نام خانوادگی مادر به نام وو شیان به جای برادر کوچکتر خود ولیعهد شد.

در سال ۷۰۵، یک کودتا موفق آمیز وو زتیان را سرنگون کرد و امپراتور ژونگ زونگ را به تخت سلطنت بازگرداند. پنج سال سلطنت امپراتور ژونگ زونگ کاملاً تحت تسلط و کنترل همسر اصلی ژونگ زونگ، امپراتریس وی بود. در آغاز ژوئیه ۷۱۰، امپراتور ژونگ زونگ درگذشت، که گفته می شود، توسط امپراتریس وی مسموم شده است که پس از آن لیو چونگمائو کوچکترین پسر ژونگ زونگ را پرنس ولیعهد می کند و بعد امپراتریس وی ان را (به عنوان امپراتور شانگ) نامید. فقط دو هفته بعد، خواهر لی دان پرنسس تایپینگ و پسر لی دان، لی لانگجی شاهزاده لینزی کودتائی را آغاز کردند که منجر به کشته شدن امپراتریس وی شد. پرنسس تایپینگ ، لی لانگجی و برادر لی لانگجی ، لی چنگچی، شاهزاده سونگ، سپس لی دان را ترغیب کردند که خود تاج و تخت را به دست بگیرد، و او موافقت کرد، و به جای امپراتور شانگ به تخت سلطنت بازگشت. لی لانگجی، اگرچه پیرترین پسر نیست، اما به دلیل دستاوردهای بزرگ خود، ولیعهد شد.

بعد بازگشت مجدد به عنوان امپراتور بر تخت سلطنت، امپراتور رویزونگ که هیچ تجربه و علاقه ای نسبت به مسائل سیاسی نداشت به پسرش لی لانگجی و به ویژه خواهرش پرنسس تایپینگ کاملاً تکیه کرد و در مورد تمام امور از آنها مشورت می گرفت و حتی مقامات و ژنرال ها در مورد هر موضع قبل از دیدار با امپراتور به خانه لی لانگجی و به ویژه غالباً به خانه پرنسس تایپینگ رفتن و امور را به اطلاع آنها رساندن و در طول این زمان اختلاف بین پرنسس تایپینگ و لی لانگجی برای کنترل کردن امپراتور و امور دولت آغاز شده بود.

خیلی زود، تنش‌ها برای مدیریت امپراتوری، بین پرنسس تایپینگ، که در این دوره قدرت و حامیان بسیار زیادی داشت، و لی لانگجی که ولیعهد بود، افزایش یافت، بخصوص که امپراتور رویزونگ بدون تردید تحت تاثیر و هدایت پرنسس تایپینگ بود و او از این نفوذ نهایت سواستفاده را می‌کرد و در سال ۷۱۱ توصیه کرد که دولت را به طور عمده سازماندهی کنند و افراد جدید را روی کار بیاورند و با پیشنهادات رسمی پرنسس تایپینگ افراد مورد نظر وی در موقعیت‌های اصلی نصب شدند و در این امور لی لانگجی با شدت مخالفت کرد. سرانجام، در سپتامبر ۷۱۲، امپراتور رویزونگ با حرف پرنسس تایپینگ با اعتقاد به این که علائم طالع بینی خواستار تغییر امپراتورها بود، و به نفع لی لانگجی (به عنوان امپراتور شوان زونگ) از تاج و تخت دست کشید. هر چند توصیه پرنسس تایپینگ برای تغییر امپراتورها برای ضربه زدن به لی لانگجی بود نه نفع‌اش، و دست کشیدن امپراتور رویزونگ از تاج و تخت مورد مخالفت پرنسس تایپینگ قرار گرفت و او با شور و حرارت فراوان با آن مقابله می کرد. اما بعد از مدتی که امپراتور رویزونگ به خواهرش التماس کرد، او تسلیم شده و قبول کرد. با این حال، به پیشنهاد پرنسس تایپینگ، امپراتور رویزونگ، که اکنون عنوان تایشانگ هوآنگ (امپراتور بازنشسته) را دارد، همچنان به اکثریت اقتدار امپراتوری خود ادامه می داد و پرنسس تایپینگ هنوز از نفوذ واقعی در امور دولت برخودار بود. با این حال، در سال ۷۱۳، امپراتور شوان زونگ، به ظن پرنسس تایپینگ به برنامه ریزی برای کودتا، مشکوک شد، امپراتور شوان زونگ ابتدا عمل کرد، و بیش از نیمی از همدستان عمه خود را به قتل رساند و بعد او را وادار به خودکشی کرد. پس از مرگ پرنسس تایپینگ، امپراتور رویزونگ اقتدار و مسئولیت امپراتوری را به امپراتور شوان زونگ واگذار کرد و عرصه سیاسی را ترک کرد. وی در سال ۷۱۶ درگذشت.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ http://www.sinica.edu.tw/ftms-bin/kiwi1/luso.sh?lstype=2&dyna=­ð&king=¤¤©v&reign=¶à¸t&yy=1&ycanzi=&mm=2&dd=&dcanzi=¤v¥¼[پیوند مرده]
  2. ↑ Zizhi Tongjian, vol. 203.
  3. ↑ http://www.sinica.edu.tw/ftms-bin/kiwi1/luso.sh?lstype=2&dyna=­ð&king=ªZ¦Z&reign=¸üªì&yy=1&ycanzi=&mm=9&dd=&dcanzi=¤Ð¤È[پیوند مرده]
  4. ↑ Zizhi Tongjian, vol. 204.
  5. ↑ Zizhi Tongjianvol. 209.
  6. ↑ Zizh Tongjian vol. 210.
  7. ↑ http://www.sinica.edu.tw/ftms-bin/kiwi1/luso.sh?lstype=2&dyna=­ð&king=°ª©v&reign=Às®Ò&yy=2&ycanzi=&mm=6&dd=&dcanzi=¤v¥¼[پیوند مرده]
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Old Book of Tang, vol. 7.
  9. ↑ http://www.sinica.edu.tw/ftms-bin/kiwi1/luso.sh?lstype=2&dyna=­ð&king=¥È©v&reign=¶%7D¤¸&yy=4&ycanzi=&mm=6&dd=&dcanzi=¥Ò¤l[پیوند مرده]