عبدالعلی دستغیب

عبدالعلی دستغیب
زادهٔ۱۶ آبان ماه ۱۳۱۰ (الگو:سن ۹۳سال)
شیراز،  ایران
ملیتایرانی
پیشه(ها)مدرس، نویسنده، پژوهشگر ادبی و تاریخی، منتقد ادبی و مترجم
آثاربیش از ۵۰ عنوان کتاب ترجمه یا تألیفی
والدینجواد

عبدالعلی دستغیب (متولد ۱۶ آبان ۱۳۱۰)، ناقدِ ادبی، نویسنده و مترجم ایرانی، کارشناس ارشد فلسفه، با سابقهٔ تدریس در مدارس عالی و دانشسراها است. وی بیش از ۵۰ عنوان کتاب ترجمه یا تألیفی در زمینه‌های نقد ادبی و فلسفی، شعر نو و ادبیات فارسی، ترجمه‌های متعددی از فلاسفهٔ غربی؛ هگل، نیچه، راسل و دیگران را، در کارنامهٔ خود دارد.

وی پس از سال‌ها سکونت در تهران به شیراز بازگشته و هم‌اکنون ساکن زادگاه خویش است.

زندگی

[ویرایش]

عبدالعلی دست‌غیب در ۱۶ آبان ۱۳۱۰ خورشیدی در شیراز به دنیا آمد. پدرش جواد، کارمند وزارت معارف (فرهنگ و آموزش و پرورش بعدی) در شهرستان‌های فیروزآباد و جهرم بود. عبدالعلی دست‌غیب تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در فیروزآباد و جهرم انجام داد. سپس وارد دانشسرای مقدماتی شیراز شد و پس از فراغت از تحصیل، به تدریس در دبستان‌های کازرون و نورآباد ممسنی پرداخت. وی پس از ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ به دلیل فعالیت سیاسی بازداشت شد و یک‌سال را در زندان شیراز گذراند. دست‌غیب پس از آزادی از زندان، به علت ممنوعیت از مشاغل دولتی، به کار در دفتر اسناد رسمی و روزنامه‌های محلی شیراز پرداخت و مدت سه سال نیز کارمند غیررسمی اداره بهداشت بود.

دست‌غیب در سال ۱۳۳۷ برای ادامه تحصیل به تهران رفت و وارد دانشسرای عالی شد. پس از گذراندن دورهٔ سه سالهٔ دانشسرای عالی در رشتهٔ فلسفه و علوم تربیتی، فوق لیسانس همین رشته را ادامه داد، اما به دلیل موانعی درس را رها کرد. از آن پس تا سال ۱۳۵۹ به تدریس ادبیات، نقد ادبی و جامعه‌شناسی هنر در دبیرستان‌ها، مدارس عالی و دانشسراهای مقدماتی در شیراز و تهران پرداخت. وی در سال ۱۳۵۹ به درخواست خود بازنشسته شد و از آن پس توانست وقت بیشتری را به مطالعه و نگارش اختصاص دهد.[۱]

عبدالعلی دست‌غیب از سال ۱۳۲۶ در روزنامه‌های شیراز همچون پارس و بهار ایران، و سپس در مجله‌ها و روزنامه‌های تهران همچون اطلاعات، کیهان، سخن، فردوسی، نگین، روشنفکر، امید ایران، پیام نوین، راهنمای کتاب، آینده، آدینه، کلک، کیهان فرهنگی، نیستان و ادبیات داستانی، مقاله‌ها و مطالب متعددی در زمینه‌های تاریخ، فلسفه، جامعه‌شناسی و هنر نوشته‌است.

از دست‌غیب نزدیک به پنجاه کتاب منتشر شده‌است. دست‌غیب در سال ۱۳۷۴ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان منتقد نمونه برگزیده شد و لوح سپاس خدمات فرهنگی دریافت کرد. همچنین، در سال ۱۳۸۲ طی مراسمی در صدا و سیما، دست‌غیب به عنوان چهره ماندگار در رشته نقد ادبی شناخته شد و موفق به دریافت لوح تقدیر و جایزه گردید.[۲] در مراسم نکوداشتی که از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان فارس برگزار شد، سومین نشان مفاخر این استان در دی ماه ۱۳۹۵ در مراسمی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به وی اهدا شد.[۳]

فیلمِ مستند

[ویرایش]

در سالِ ۱۳۹۱ فیلمِ مستندی با نامِ این مرد نیچه نیست به تهیه‌کنندگی و کارگردانی سعید کشاورز از زندگی عبدالعلی دستغیب ساخته و در ۱۳۹۴در شیراز به‌نمایشِ عمومی درآمد.[۴] همچنین این فیلم در اسفند ماه ۱۴۰۳ در بخش فارسی تلویزیون بی‌بی‌سی در قسمت آپارات باز‌پخش شد و کارهای دستغیب مورد گفتگو قرار‌گرفت.[۵]

آثار[۶]

[ویرایش]
مقاله‌ای از دستغیب در روزنامهٔ اطلاعاتِ ۳۱ خردادِ ۱۳۵۲. دستغیب بعدها این مقاله را بازنوشت و در کتابِ گرایشهای متضاد در ادبیات معاصر ایران (۱۳۷۱) منتشر کرد.

نقد و پژوهش‌های ادبی و تاریخی

[ویرایش]
  • تحلیلی از شعر نو پارسی انتشارات صائب ۱۳۴۵
  • شیوه نگارش نشر سپهر ۱۳۴۶
  • پیام آوران عصر ما سورن کی‌یرکگور نیچه داستایفسکی کافکا نشر سپهر ۱۳۴۸
  • سایه روشن شعرنو پارسی انتشارات فرهنگ ۱۳۴۸
  • هنر و واقعیت مرکز نشر سپهر ۱۳۴۹
  • نقد آثار شاملو نشر چاپار ۱۳۵۲
  • نقد آثار غلامحسین ساعدی نشر چاپار
  • هنرمند گذشته و آینده فرهنگی نشر آگاه ۱۳۵۲
  • نقد آثار صادق چوبک نشر کانون پازند ۱۳۵۳
  • فلسفه‌های اگزیستانسیالیسم نشر بامداد ۱۳۵۴
  • نقد آثار محمدعلی جمال زاده نشر چاپار ۱۳۵۶
  • نقد آثار کسروی انتشارات بازنده ۱۳۵۷
  • هجوم اردوی مغول به ایران نشر علم ۱۳۶۷
  • نقد آثار جلال آل احمد نشر ژرف ۱۳۷۱
  • گرایشهای متضاد در ادبیات معاصر ایران نشر خنیا ۱۳۷۱
  • فلسفه تاریخ هگل نشر بدیع ۱۳۷۳
  • از حافظ به گوته نشر بدیع ۱۳۷۳
  • نگاهی به مهدی اخوان ثالث انتشارات مروارید ۱۳۷۳
  • به سوی داستان‌نویسی بومی نشر حوزه هنری (سوره مهر) ۱۳۷۶
  • نقد آثار و اندیشه‌های داستان نویسان بزرگ غرب نشر پیام امروز ۱۳۷۷
  • نقد آثار احمد محمود تهران ۱۳۷۸
  • نقد آثار بزرگ علوی نشر ایما ۱۳۷۸
  • نقد آثار محمود دولت‌آبادی نشر ایما ۱۳۷۸
  • حافظ شناخت نشر علم دوره دو جلدی بی تا ۱۳۷۸
  • نقد آثار صادق هدایت مرکز نشر سپهر
  • فلسفه نیچه نشر پرسش ۱۳۷۹
  • کالبد شکافی رمان فارسی نشر سوره مهر ۱۳۸۳
  • در آینه نقد نشر حوزه هنری (سوره مهر)
  • فرهنگ و تعهد نشر نوید شیراز ۱۳۸۵
  • بنیادها و رویکردهای نقد ادبی نشر نوید ۱۳۸۵
  • از دریچه نقد دوجلدی نشر خانه کتاب ۱۳۸۶
  • مدرن و پسامدرن نشر داستانسرا ۱۳۸۷
  • نقد آثار علی اکبر دهخدا نشر نوید شیراز ۱۳۹۰
  • نقد ادبی و نوعیت متن نشر نوید شیراز ۱۳۹۰

ترجمه

[ویرایش]

شعر

[ویرایش]
  • گل‌های تاریک/مجموعه شعر. نشر فرزین ۱۳۴۶
  • تصویرهای رو به رو/دفتر شعر. نشر فرهنگ ۱۳۵۲

منابع

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به عبدالعلی دستغیب در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. ↑ به مناسبت ۷۵ سالگی منتقد ادبی «عبدالعلی دستغیب» به روایت خودش
  2. ↑ «زندگینامه: عبدالعلی دستغیب (۱۳۱۰ -)». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۹.
  3. ↑ «به حرمت استاد؛ سومین نشان مفاخر فارس به عبدالعلی دستغیب رسید». www.khabaronline.ir. ۲۰۱۷-۰۱-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۹.
  4. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۶.
  5. ↑ «'این مرد نیچه نیست' در آپارات». BBC News فارسی. ۲۰۲۵-۰۲-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۳-۰۶.
  6. ↑ عیار نقد در آینه. به کوشش محمد ولی زاده. انتشارات داستان سرا. ۱۳۸۳. شابک ۹۶۴ - ۷۹۷۹ - ۵۱ - ۷.

پیوند به بیرون

[ویرایش]