مجید شهریاری
مجید شهریاری | |
|---|---|
 دومین دانشمند ترور شدهٔ برنامه هسته‌ای ایران | |
| زادهٔ | ۱۶ آذر ۱۳۴۶ |
| درگذشت | ۸ آذر ۱۳۸۹ (۴۳ سال) |
| آرامگاه | امامزاده صالح، تهران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | فیزیکدان |
| سازمان | سازمان انرژی اتمی ایران |
مجید شهریاری (زاده ۱۶ آذر ۱۳۴۶ در زنجان – درگذشته ۸ آذر ۱۳۸۹ در تهران) مدرس دانشگاه، فیزیکدان و دانشمند هسته‌ای ایرانی بود، که در آذرماه ۱۳۸۹ ترور شد. وی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی الکترونیک از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، کارشناسی ارشد مهندسی هسته‌ای از دانشگاه صنعتی شریف و دکتری علوم و تکنولوژی هسته‌ای از دانشگاه صنعتی امیرکبیر بود. شهریاری استاد دانشگاه شهید بهشتی و از کارکنان سازمان انرژی اتمی ایران بود.[۱]
زندگی‌نامه
[ویرایش]وی با کسب رتبه دوم در سال ۱۳۶۳ در آزمون ورودی دانشگاه صنعتی امیر کبیر در رشته مهندسی الکترونیک پذیرفته شد. سپس در سال ۱۳۶۷ با کسب رتبه نخست در آزمون کارشناسی ارشد رشته مهندسی هسته‌ای در دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد و در نهایت در سال ۱۳۷۷ موفق شد که دکترای خود را در رشته علوم و تکنولوژی فناوری هسته‌ای از دانشگاه صنعتی امیرکبیر دریافت کند. او پس از استعفاء از دانشگاه امیرکبیر به خاطر نبود بستر مناسب برای همکاری وی در سال ۱۳۸۰ به دانشگاه شهید بهشتی پیوست[۲] و در سال ۱۳۸۵ با راه‌اندازی دانشکده مهندسی هسته‌ای دانشگاه شهید بهشتی به عضویت هیئت علمی آن درآمد.[۳]
سوابق علمی
[ویرایش]همراه با مسعود علیمحمدی، دکترای فیزیک ذرات بنیادی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران از مشاوران ایران در پروژه مهم سزامی بودند.
برگزاری دوره‌هایی چون «کارگاه آموزشی آشنائی با کدهای محاسباتی رآکتورهای هسته‌ای» از جمله سوابق شهریاری بوده‌است. یکی از طرح‌های مهم شهریاری، طراحی‌های تئوریک مربوط به ساخت نسل جدید رآکتورهای هسته‌ای است که بازتاب زیادی نیز در مراکز علمی جهان داشت. او از جمله کارشناسان ارشد مبارزه با کرم رایانه‌ای استاکس‌نت بود.[۴]
در سال ۲۰۱۲ خبرگزاری آسوشیتدپرس نموداری را منتشر کرد که تهیه آن به مجید شهریاری نسبت داده شده‌بود و سپس این خبرگزاری اشتباه بودن آن سند را تأیید کرد و بیان کرد که از نظر علمی این نمودار اشتباه بوده‌است. به گزارش آسوشیتدپرس کشوری که این نمودار را در اختیار این خبرگزاری قرار داده خواهان تأکید بر لزوم توقف پیشرفت برنامه اتمی ایران است.[۵]
نحوه ترور و خاکسپاری
[ویرایش]در صبح روز سه‌شنبه ۸ آذر ۱۳۸۹ مجید شهریاری و راننده جلو نشستند و همسر وی هم عقب ماشین نشست. پس از طی ششصد متر، در بزرگراه ارتش یک موتور سیکلت به ماشین نزدیک شده و بمب را به در سرنشین خودرو متصل کرد و سرعت گرفت و دور شد که در همین حین فریاد همسر و راننده وی را از بمب مطلع کرد راننده و همسر او از ماشین پیاده شدند و همسر او به سرعت به سمت درب سرنشین خودرو رفت و درب خودرو را باز کرد تا شهریاری را از خودرو خارج کند اما وی به خاطر گیر کردن کمربند ایمنی نتوانست در زمان کم از ماشین خارج شود و بمب به روی در خودرو منفجر شد و همسر او را چندین متر به عقب پرتاب کرد.
در سال ۱۳۹۱، مازیار ابراهیمی در مستندی تلویزیونی به نام کلوب ترور اعتراف کرد که مسئول تیم ترور مجید شهریاری یکی از دانشمندان اتمی بوده‌است.[۶] در سال ۱۳۹۸ مشخص شد که او و دیگر بازداشت شدگان بیگناه بوده‌اند و زیر شکنجه این اعترافات را انجام داده‌اند.[۷][۸]
به گفته شبکه ان‌بی‌سی دو مقام رسمی عالی‌رتبه دولت باراک اوباما تأیید کرده‌اند که سازمان مجاهدین خلق ایران تحت حمایت اسرائیل این ترورها را انجام داده‌است و آمریکا از این ترورها آگاه بوده ولی دخالتی در آن نداشته‌است.[۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
رونن برگمن در کتاب برخیز و اول او را بکش می‌نویسد پس از آنکه آریل شارون داگان را به عنوان ریاست موساد منتصب کرد او را مسوول برهم زدن برنامه هسته‌ای ایران قرارداد، چرا که از دید هر دوی آنها یک تهدید علیه اسرائیل محسوب می‌شد. داگان برای به انجام رساندن این مهم به شیوه‌های مختلفی دست زد. دشوارترین و البته کاراترین آنها به اعتقاد داگان شناسایی دانشمندان کلیدی در صنعت موشکی و هسته‌ای و سپس کشتن آنها بود. موساد پانزده تن از این افراد را شناسایی کرد و از بین آنها شش تا را حذف نمود. عملیات حذف بیشتر اوقات در هنگام صبح که در راه رفتن به سر کار بودند بوسیله بمبهای سریع‌الانفجاری که توسط یک موتور سیکلت‌سوار به خودروی آنها می‌چسبیدند انجام می‌شد. این عملیاتها و بسیاری دیگر که توسط موساد کلید زده شده و در بعضی اوقات با همکاری ایالات متحده انجام می‌شدند همگی موفقیت‌آمیز بودند.[۱۴]
گرچه خانواده وی مایل بودند که فرزندشان در زنجان دفن شود اما نهایت وی در امامزاده صالح تهران دفن‌شد.[۱۵]
واکنش‌ها
[ویرایش]مقام‌ها و رسانه‌های دولتی ایران، آمریکا و اسرائیل را مسئول برنامه‌ریزی و اجرای این انفجارها دانستند.[۱۶]
۲۶ بهمن ۱۳۹۰ همزمان با بهره‌برداری از دستاوردهای هسته‌ای جدید ایران با حضور محمود احمدی‌نژاد به یاد خدمت‌های او، تأسیسات هسته‌ای تهران را به نام «شهید شهریاری» تغییر دادند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «مجلس گرامیداشت یاد و خاطره شهید دکتر مجید شهریاری». وبگاه ایسنا زنجان. ۱۳ آذر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۱ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ «خلاصه سوابق علمی و آموزشی دکتر شهریاری به قلم خود». وبگاه رسمی دانشگاه شهید بهشتی. ۱۰ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ «اعضای هیئت علمی، دانشکده مهندسی هسته‌ای». وبگاه رسمی دانشگاه شهید بهشتی. ۱۰ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ "Nuclear scientist killed in Tehran was Iran's top Stuxnet expert" (به انگلیسی). وبگاه DEBKA. ۱۰ آذر ۱۳۸۹. Retrieved 1 آذر 1389.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=و|تاریخ=(help) - ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/12/121130_u02_iran_ap_nuclear.shtml
- ↑ مستند کلوب ترور در یوتیوب
- ↑ «از مازیار ابراهیمی، متهم به ترور دانشمندان هسته‌ای عذرخواهی و دلجویی شد».
- ↑ «سرنوشت کسی که به ترور دانشمندان هسته‌ای ایران اعتراف کرده بود». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۱۹-۰۸-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۲.
- ↑ Rock Center with Brian Williams (6 December 2014). "Israel teams with terror group to kill Iran's nuclear scientists, U.S. officials tell NBC News". NBC News. Retrieved 6 December 2014.
- ↑ "Israel's Mossad trained assassins of Iran nuclear scientists, report says". Haaretz.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-12-17.
- ↑ Zion، Ilan Ben. «NBC: US officials say Mossad has been training group killing Iranian scientists». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۷.
- ↑ Grandoni، Dino (۲۰۱۲-۰۲-۰۹). «Israel Helped Train Those Motorcycle Assassins in Iran». The Atlantic (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۷.
- ↑ "Just who has been killing Iran's nuclear scientists?". The Independent (به انگلیسی). 2013-10-05. Retrieved 2020-12-17.
- ↑ Rise and Kill First: The Secret History of Israel's Targeted Assassinations By Ronen Bergman, Page: xix, انتشارات راندوم هاوس، link to page
- ↑ «فردا تشییع پیکر شهید شهریاری». وبگاه الف. ۱۰ آذر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی