پادشاه بیگم
| پادشاه بیگم امپراتوری گورکانی | |
|---|---|
| لقب | علیا حضرت امپراتوری |
| اقامت‌گاه | قلعه اگرا |
| گمارنده | شاهنشاهان گورگانی |
| پیشین | ماهم بیگم بیگا بیگم حمیده بانو بیگم صالحه بانو بیگم نورجهان بیگم ممتاز محل بیگم جهان‌آرا بیگم روشن‌آرا بیگم زینت‌النسا بیگم بادشاه بیگم زینت محل بیگم |
| بنیادگذاری | ۲۰ آوریل ۱۵۲۶ |
| نخستین دارنده | ماهم بیگم |
| دارندهٔ نهایی | زینت محل |
| برافتاده | ۱۴ سپتامبر ۱۸۵۷ |
| جانشینی | وجود ندارد |
پادشاه بیگم، لقبی عالی‌رتبه و قدرتمند در دربار امپراتوری گورکانی قرار داشت که به بزرگترین و قدرتمندترین زنان حرمسرا اعطا می‌شد، که رهبری دیگر زنان بزرگ خانواده و کنیزان و غیر را برعهده داشت. این فرد به طور غیرقابل‌مقاومت بر همه زنان دیگر دربار برتری داشت و حتی در بیشتر سده ۱۷میلادی هر کس پادشاه بیگم بود، یکی از قدرتمندترین چهره‌های دربار محسوب می‌شد و می‌توانست در اداره امور حکومت دخالت کند یا شخصاً آن را برعهده بگیرد (مانند ملکه نورجهان). به طور شناخته شده، از اوایل سلطنت جهانگیرشاه تا نیمه‌های سلطنت اورنگ‌زیب، پادشاه بیگم‌ها در امپراتوری، نفر دوم بعد از شخص پادشاه محسوب می‌شدند. در انگلیسی این عنوان معادل امپراتریس ترجمه می‌شود.
این لقب می‌توانست به همسر اصلی یا محبوب و مادران ولیعهد، خواهر، مادر و حتی فرزند دختر مورد علاقه شاه اعطا شود.[۱] این عنوان نمی‌تواند به بیش از یک خانم به طور هم‌زمان اعطا گردد.[۲] اولین بار این لقب به ماهم بیگم همسر اصلی و محبوب امپراتور بابر و مادر امپراتور بعدی همایون داده شده بود. امپراتور همایون آن را به حمیده بانو بیگم همسر موردعلاقه خود مادر امپراتور بعدی اکبر عطا کرد. اکبر هم آن را به محبوب‌ترین همسرش رقیه بیگم ملکه ارجمند دربار و نامادری امپراتور بعدی جهانگیر بخشید. جهانگیر عنوان را بر همسر اولش صالحه بانو بیگم و بعدا به همسر دیگرش نورجهان بیگم که قدرتمندترین ملکه تاریخ کل هند بود نهاد. شاه جهان این عنوان را به ملکه خاص خود تنها همسر اصلی و موردعلاقه اش ممتاز محل مادر امپراتور بعدی اورنگ‌زیب داد. فرخ‌سیر این لقب را بر همسرش گوهر نساء بیگم و محمد شاه هم بر همسرش بادشاه بیگم گذاشت.
این عنوان نیز می‌توانست به دختر امپراتور داده شود مانند دختر شاه جهان، شاهزاده خانم جهان آرا بیگم و روشن‌آرا بیگم و دختر اورنگ زیب، شاهزاده خانم زینت‌النساء بیگم هر سه آن‌ها عنوان را در طول زندگی خود حفظ کردند.[۳]
در برخی موارد هم خواهر شاه دارنده این لقب می‌شد. از جمله در مورد خواهر بزرگ‌تر امپراتور بابر، خانزاده بیگم بود.[۴] هنگامی که شاهزاده خانمی صاحب این عنوان می‌شد در واقع معنای عبارت «ملکه میان شاهزاده خانم‌ها» می‌شد و برای همسران و مادران خود شاه به معنای «ملکه اصلی و برتر میان ملکه‌ها» می شود.[۵]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ Aftab, Tahera (2008). Inscribing South Asian Muslim Women: an Annotated Bibliography & Research Guide ([Online-Ausg.] ed.). Brill. p. 66. ISBN 9789004158498.
- ↑ The Journal of the Numismatic Society of India, Volumes 20-21. Numismatic Society of India. 1958. p. 223.
- ↑ Schimmel, Annemarie (2004). The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. p. 152. ISBN 1-86189-185-7.
- ↑ Schimmel, Annemarie (2004). The Empire of the Great Mughals: History, Art and Culture. Reaktion Books. p. 145. ISBN 1-86189-185-7.
- ↑ Butenschön, Andrea (1931). The Life of a Mogul Princess: Jahānarā Begam, Daughter of Shāhjahān. Taylor & Francis. p. 221.