کوتهنوشت | CUPUOS |
---|---|
گونه | ۱۲ دسامبر ۱۹۵۹ |
وضعیت حقوقی | فعال |
محدودهٔ فعالیت | سراسر جهان |
سازمان مادر | دفتر امور فضایی ملل متحد |
وبگاه |
کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلحآمیز از فضا شورایی ویژه در سازمان ملل متحد است که در ۱۹۵۹ (میلادی) به مدت کوتاهی پس از پرتاب اسپوتنیک-۱ تشکیل شد.[۱] این پیمان، از بزرگترین پیمانهای مجمع عمومی سازمان ملل متحد است.
وظیفه این شورا، بررسی گستره همکاری بینالمللی در جهت استفاده صلحآمیز از فضای بیرونی و طراحی برنامههایی در آن زمینه زیر نظر سازمان ملل، تشویق به پژوهشهای ادامهدار و گسترش دانش فضای بیرونی، و مطالعه مشکلات حقوقی پیشآمده در هنگام اکتشاف فضایی هستند.
مدیریت این شورا بر عهده دفتر امور فضایی ملل متحد است. همه مستندات مربوط به شورا و زیرمجموعههای آن شامل کمیته علمی و فنی[۲] و همچنین کمیته حقوقی[۳] در وبگاه دفتر امور فضایی ملل متحد در دسترس هستند.
مداخله سازمان ملل متحد در کنشهای فضایی میتواند به آغاز رقابت فضایی بازگردد. پس از پرتاب اسپوتنیک-۱ در ۱۹۵۷ (میلادی) سازمان ملل متحد بر اطمینان از استفاده صلحآمیز از فضا تأکید کرد.
در آغاز جنگ سرد ترس از استفاده نظامی از فضای بیرونی برای آرمانهای نظامی، در جامعه جهانی گسترش یافت. این موضوع به پیدایش چندین سازمان با آرمان مدیریت چگونگی استفاده از فضا انجامید که برای جلوگیری از تبدیل فضای بیرونی به جبهه تازه درگیری تلاش میکردند.
این شورا به ۵ پیمان نظارت میکند:
این شورا همچنین دیگر توافقهای مربوط به فضای بیرونی را نیز پیگیری میکند:
هم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و هم ایالات متحده آمریکا در هنگام مسابقه تسلیحاتی از جنگافزارهایی استفاده میکردند که در فرازای جغرافیایی پایین کار میکردند. بکار بردن واژه «جنگ ستارگان» از سوی رونالد ریگان باعث نگرانیهای جدی شد. کاربرد جنگافزارهای فضایی به گونه ویژهای ممنوع است. اگرچه سیاستهای چندین کشور با توانایی پرتاب ماهواره که عضو پیمان منع گسترش جنگافزارهای هستهای نیستند و سابقه بدی در افشای جنگافزارهای خود دارند، و به ویژه، گرایش به دوگانگی هستهای دارند ممکن است بر چگونگی پیشبرد این پیمان تأثیر بگذارد.
در سال ۲۰۱۷ (میلادی) گزارش «تازِش صوتی» کارکنان ماموریتهای دیپلماتیک آمریکا در کوبا، منع کاربرد جنگافزارهای فضایی را بار دیگر مورد توجه قرار داد.
انجمن کاشفان فضا با همکاری بنیاد B612 به کارشناسان تیم واکنش ۱۴ در کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلحآمیز از فضا به ردیابی و انحراف اجسام نزدیک زمین کمک میکند. از سال ۲۰۰۱ (میلادی) بسیاری از اعضای انجمن کاشفان فضا و بنیاد B612 برای انجام واکنش درست و به موقع در زمان سانحه و چگونگی انحراف شهابسنگها با این کمیته کار میکنند.[۵] بر اساس گفتههای یکی از بازنشستههای بنیاد B612 در سال ۲۰۱۳ (میلادی) هیچ کشوری در جهان، برنامه یا سازمان مشخصی برای حفاظت از مردم خود در رویارویی با برخورد شهابسنگ ندارد.[۶]
در اکتبر ۲۰۱۳ این کمیته، چند راه حل تأییدشده را برای رویارویی با برخورد شهابسنگ را اعلام کرد. یکی از این راهها شامل تشکیل یک شبکه بینالمللی اخطار شهابسنگ میشود تا مرکز مشخصی برای به همرسانی اطلاعات مربوط به هر جرم آسمانی شناخته شده خطرناک در آینده باشد. همچنین یک گروه مشاور برنامهریزی مأموریتهای فضایی سازمان ملل، وظیفه به همرسانی مطالعات مربوط به فناوریهای ساخته شده برای انحراف اجسام فضایی و امکانپذیری عملی آنها را بر عهده دارد. این موضوع به این خاطر است که ایجاد انحراف، نیاز به پیشبینی دقیق مسیر حرکت شهابسنگ و نقطه برخورد آن با زمین (حتی در کشورهایی که با این گروه کار نمیکنند) را دارد. این پیگیری تا زمانی که مسیر شهابسنگ تغییر کند ادامه مییابد.[۷]
دفتر سازمان ملل، جامعه جهانی را به برداشتن گامهای مهم در این راستا تشویق میکند. این گامها شامل موارد زیر میشوند:[۸]
این پیمان بر اساس قطعنامه ۱۳۴۸ (۱۳) مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۳ دسامبر ۱۹۵۸ (میلادی) توسط ایران، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، چکسلواکی، فرانسه، هند، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، لهستان، اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی، جمهوری متحد عربی، بریتانیا، ایرلند شمالی و ایالات متحده آمریکا امضا شده و رسمیت یافت.[۱]
تا سال ۲۰۱۷ (میلادی) ۸۷ کشور جهان به کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلحآمیز از فضا پیوستهاند. این کمیته یکی از بزرگترین کمیتههای مجمع عمومی سازمان ملل متحد است.[۹]