گل یخ (آلبوم)

گل یخ
آلبوم استودیویی از
کورش یغمایی
انتشار۱۳۵۲
ضبط۳۰ مهر، ۱۳۵۲
استودیواستودیو پاپ
ژانر
زبانفارسی
ناشربتهوون (ایران)، استون ثرو (آمریکا)
گاه‌نگاری کورش یغمایی
گل یخ
(۱۳۵۲) 		حجم خالی
(۱۳۵۴)
تک‌آهنگ‌های گل یخ
  1. «گل یخ»
    تاریخ انتشار: ۱۳۵۲، ۲۰۱۲
  2. «خار»
    تاریخ انتشار: ۱۳۵۲
  3. «لیلا»
    تاریخ انتشار: ۱۳۵۳
  4. «سرابه تو»
    تاریخ انتشار: ۱۳۵۴

گل یخ اولین آلبوم استودیویی کوروش یغمایی، خواننده و نوازنده راک ایرانی است، که توسط او تولید و توسط بتهوون در سال ۱۳۵۲ منتشر شد. نام آلبوم اشاره به تک آهنگ موفق و معروف آن، گل یخ دارد که در زمان انتشار بیش از پنج میلیون نسخه فروخت،[۱] از زمان انتشار، اجراهای زیادی در داخل و خارج از ایران، برای این آهنگ برگزار شده‌است.[۲][۳] آلبوم شهرت بسیاری برای یغمایی به ارمغان آورد و به زبانهای دیگر ترجمه و اقتباس شد.[۳] آلبوم در دوم فوریه سال ۲۰۱۲ توسط استون ثرو رکوردز در آمریکا به انتشار رسید.[۴]

زمینه

[ویرایش]

در اوخر دهه شصت میلادی، کوروش یغمایی به همراه چند دوست خود گروه رپچرز را بنیان گذاشت. آنها معمولاً آثار گروه‌های راک مطرح دنیا از جمله کینکس، مانکیز و بیتلز را بازخوانی می‌کردند. در سال ۱۳۴۶ ترکیب اعضای گروه بدین صورت بود: یغمایی (گیتار، خواننده اصلی)، بهرام سعیدی (گیتار الکتریک)، کامران خشاش (ارگ)، جهانگیر (بیس) و منوچهر محبوبی (درامز).[۳] البته این گروه مدتی بعد منحل شد.

در اوایل دهه پنجاه یغمایی که از رپچرز بیرون آمده بود، به همراه دو برادر خود، کامران و کامبیز یغمایی[۳] فعالیت سولوی خود را آغاز کرد. موسیقی وی شامل ترکیب ملودی‌ها، سازها، آوازها و آهنگ‌های ایرانی با هارمونیها، گام‌ها و مدها بود.

ضبط

[ویرایش]

یغمایی در سال ۱۳۵۲[۳] شروع به ضبط اولین تک‌آهنگ‌های خود کرد و همزمان در دانشگاه ملی درس می‌خواند. [۵] یغمایی برای ضبط استودیو پاپ را انتخاب کرد که در آن زمان امکانات بیشتری نسبت به بقیه استودیوهای تهران داشت.[پانویس ۱] تمام آهنگ‌ها توسط خود او آهنگسازی و تنظیم شده بود.

مدتی بعد از شروع ضبط، یغمایی با همکلاسی خود، مهدی اخوان لنگرودی که شاعر نیز بود تماس گرفت و از او درخواست همکاری برای بعضی از ترانه‌ها کرد.[پانویس ۲] لنگرودی نیز قبول کرد و از فردای آن روز همکاری این دو در آلبوم شروع شد. یکی از این ترانه‌ها، «گل یخ» بود، که طبق گفته لنگرودی از اشک‌های فرزند سه سالهٔ برادرش که همراه او در دانشگاه بود و «اشک‌هایش مثل یک ستاره از چشم‌هایش بیرون می‌زد» الهام گرفته.[۶] آهنگ «گل یخ»، یک تصنیف مالیخولیایی دربارهٔ عشق که در تلخ‌ترین زمستان‌ها پابرجاست.[۳] در حالی که آهنگی مثل «دل داره پیر می‌شه» یک گاراج راک به سبک ایرانی می‌باشد.[۷]

نام آلبوم در مراحل اولیه فقط «یغمایی» خوانده می‌شد و پس از ضبط کامل آهنگ گل یخ نام انتخاب شد.[۳] آخرین آهنگی که ضبط شد، «خار» بود، طولانی‌ترین آهنگ آلبوم.[۵]

انتشار

[ویرایش]
مجله یا روزنامه‌ایی که کوروش یغمایی را بر اساس آرای مردم بهترین خواننده مرد ایرانی لقب داده

آلبوم در همانسال ضبط به انتشار رسید و چهار تک آهنگ داشت که در بین آن‌ها «گل یخ» با فروش پنج میلیون نسخه‌ایی، بیشترین فروش را داشت. به دنبال آن شهرت بسیاری برای یغمایی به ارمغان آورد و پای او را به رادیو و تلویزیون باز کرد.

تک‌آهنگ‌ها

[ویرایش]

اولین تک‌آهنگ آلبوم «گل یخ» بود که به همراه «دل داره پیر می‌شه» در بی-ساید توسط آهنگ روز روی صفحه هفت اینچی منتشر شد.[۸] به دنبال آن «خار» در همانسال و بعداز آن در ۱۳۵۳ «لیلا» / «پائیز» و سرانجام در ۱۳۵۴ «سرابه تو» توسط آهنگ روز منتشر شدند. طبق گفته خود یغمایی، کمپانی آهنگ روز تمام فروش تک‌آهنگ‌های گل یخ را صاحب شد و چیزی به او نرسید.[۹]

میراث

[ویرایش]

موسیقی راک را در ایران شاید همزمان با رولینگ استونز شروع کردم. در آن هنگام عموم مردم و به ویژه جوانان، غیر از عده‌ای معدود در تهران، از این موسیقی آگاهی و شناخت درستی نداشتند. باید بگویم پیوند موسیقی راک با موسیقی ایرانی یا فولکلور کاری بسیار دشوار و حساس است که در صورت نداشتن تجربه و تخصص و … به صورت بسیار زشت و مسخره‌ای جلوه‌گر می‌شود

— کوروش یغمایی در گفتگوی با امیدرضا میرصیافی، [۱۰]

گل یخ در بین آلبوم‌های موسیقی راک ایرانی از اولین‌هایی بود که استاندارد جهانی را رعایت کرده بود و به همین دلیل کوروش یغمایی را به نام «پدر راک ایران» نیز می‌شناسند.[۱۱][۱۲][۱۳]

یغمایی در گل یخ و بقیه آثار خود، دارای سبک منحصر به فرد ایرانی در موسیقی سایکدلیک و بلوز-راک است. او نوآوری‌های زیادی در این آلبوم برای راک ایرانی انجام داد،[۱۴] استفاده از صفحه کلید به عنوان ریتم آهنگ به جای گیتار بخشی از این نوآوری است.[۱۵][۱۶] از جمله توصیف یک تصویر مالیخولیایی، ریف‌های بلوز، تارها و صداهای سینث‌سایزر آنالوگ حسی را در قلب ایجاد می‌کند. همان‌طور که آهنگها تقریباً ۶ تا ۸ دقیقه طول می‌کشند، بسیاری از حرکات مترقی به راحتی می‌توانند بخشی از موسیقی باشند.

همچنین گل یخ بر بسیاری از موسیقی دانان راک ایرانی پس از یغمایی تأثیر گذاشت از جمله اشکان کوشانژاد، آهنگساز ایرانی-بریتانیایی.[۸]


فهرست آهنگ‌ها

[ویرایش]
شمارهنامسرایندهآهنگسازتنظیممدت
۱.«مسافر شهر باران»حسین نجفیانکوروش یغماییکوروش یغمایی۶:۰۳
۲.«ریحان»محلی فولکورمحلی فولکورکوروش یغمایی۳:۴۸
۳.«خار»مانی مطیعیکوروش یغماییکوروش یغمایی۷:۰۰
۴.«گل یخ»مهدی اخوان لنگرودیکوروش یغماییکوروش یغمایی۵:۱۴
۵.«سراب تو (شب یلدا)»رحیم معینی کرمانشاهیکوروش یغماییکوروش یغمایی۴:۴۴
۶.«عاشقانه (تولد یک صدا)»اردلان سرفرازکوروش یغماییکوروش یغمایی۴:۳۲
۷.«انتظار»منصور تهرانیکوروش یغماییکوروش یغمایی۴:۲۶
۸.«پاییز»مانی مطیعیکوروش یغماییکوروش یغمایی۴:۲۸
۹.«شیرین جون»محلی فولکورمحلی فولکورکوروش یغمایی۳:۳۵
۱۰.«هوار هوار»عباس ابطحیاحمد خزائیکوروش یغمایی۳:۴۷
۱۱.«لیلا»باباطاهرکوروش یغماییکوروش یغمایی۴:۳۲
۱۲.«اخم نکن»مهدی اخوان لنگرودیکوروش یغماییکوروش یغمایی۳:۲۵
۱۳.«تن چوبی (ساقه)» کوروش یغماییکوروش یغمایی۳:۳۱

جستارهای وابسته

[ویرایش]

یادداشت

[ویرایش]
  1. ↑ نبوی، آوازهای زیرزمین، 134.
  2. ↑ نبوی، آوازهای زیرزمین، 140.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ برلی & فاطمی 2015, p. 129.
  2. ↑ "دردنامه کوروش یغمایی؛ 25 سال ممنوع‌الکار بوده‌ام «سایت خبری تحلیلی کلمه". kaleme.com. Archived from the original on August 14, 2019. Retrieved August 14, 2019.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ "Kourosh Yaghmaei: The Resisting Psychedelic Rock Icon of Iran". Trip Magazine (1). April 2018.
  4. ↑ "کورش* - در انتها / سراب تو". Discogs (به انگلیسی). Retrieved 2020-10-14.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Gouvrion, Alain (17 November 211). "Kourosh Yaghmaei, Back From The Brink". Rolling Stone. Archived from the original on 30 October 2019. Retrieved 14 January 2020.
  6. ↑ «شاعر باید ادبیات روز جهان را بداند/ خاطره دیدار با فوئنتس». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۶-۱۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۴.
  7. ↑ برلی & فاطمی 2015, p. 144.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Peter, Holslin (18 November 2016). "From National Star to Enemy of the State: Iranian Rock Pioneer Kourosh Yaghmaei Fights On". Vice. Archived from the original on 26 July 2019. Retrieved 7 January 2020.
  9. ↑ "Interview with the Godather of Persian rock Kourosh Yaghmaei" (Interview). Interviewed by Kyle Avallone. Alt Citizen. 2017. Archived from the original on 15 February 2019. Retrieved 5 January 2020.
  10. ↑ نقل از گفتگوی کوروش یغمایی با امیدرضا میرصیافی.
  11. ↑ "Kourosh Yaghmaei Mini Bio". Techrato. 1995. Archived from the original on 14 August 2019. Retrieved 14 August 2019.
  12. ↑ «کوروش یغمایی پدر راک ایران». گراماتون | اخبار موسیقی راک و متال | دانلود موسیقی، پادکست. 2015-11-25. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در 2020-10-16. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  13. ↑ "Announcing: Kourosh Yaghamei's Latest Album, Banned In Iran, Now Released In The West". Now-Again Records. 15 June 2016. Archived from the original on 6 June 2017. Retrieved 8 January 2020.
  14. ↑ "Biography". kourosh-yaghmaei.com. Kourosh Yaghmaei. Archived from the original on 19 November 2015. Retrieved 19 January 2020.
  15. ↑ Hundley, Jessica (21 August 2011). "They rocked in Iran before the revolution". Los Angeles Times. Archived from the original on 25 March 2019. Retrieved 9 January 2020.
  16. ↑ کشاورز 2011, p. 39.

استنادات

[ویرایش]