NPC1 (انگلیسی: NPC1) یک پروتئین غشایی است که کارش میانجیگری در انتقال کلسترول درونسلولی در پستانداران است. در انسان، این پروتئین توسط ژن «NPC1» که بر روی بازوی بلند کروموزوم ۸ قرار گرفته، کدگذاری میشود.[۴][۵]
مسیرهای مرتبط با کلسترول نقش مهمی در پاتوژنز بیماری ایدز و مراحل اولیهٔ آلودگی با ویروس HIV-1 داراست و چسبندگی، دخول، ساخت و تکثیر این ویروس از طریق جایگاههای غنی از کلسترول در دیواره سلول موسوم به گستره چربی انجام میشود. در نتیجه این ژن در تولید و تکثیر درونسلولی ویروس HIV-1 مؤثر است.[۷][۸]
وجود این حامل پروتئینی کلسترول همچنین در بیماریزایی ویروس ابولا نقش مهمی ایفا میکند.[۹][۱۰]
Morris JA, Carstea ED (December 1998). "Niemann-Pick C disease: cholesterol handling gone awry". Mol Med Today. 4 (12): 525–31. doi:10.1016/S1357-4310(98)01374-4. PMID9866822.
Garver WS, Heidenreich RA (August 2002). "The Niemann-Pick C proteins and trafficking of cholesterol through the late endosomal/lysosomal system". Curr. Mol. Med. 2 (5): 485–505. doi:10.2174/1566524023362375. PMID12125814.
Morris JA, Zhang D, Coleman KG, Nagle J, Pentchev PG, Carstea ED (August 1999). "The genomic organization and polymorphism analysis of the human Niemann-Pick C1 gene". Biochem. Biophys. Res. Commun. 261 (2): 493–8. doi:10.1006/bbrc.1999.1070. PMID10425213.
Yamamoto T, Nanba E, Ninomiya H, Higaki K, Taniguchi M, Zhang H, Akaboshi S, Watanabe Y, Takeshima T, Inui K, Okada S, Tanaka A, Sakuragawa N, Millat G, Vanier MT, Morris JA, Pentchev PG, Ohno K (1999). "NPC1 gene mutations in Japanese patients with Niemann-Pick disease type C". Hum. Genet. 105 (1–2): 10–6. doi:10.1007/s004390051057. PMID10480349.
Davies JP, Ioannou YA (August 2000). "Topological analysis of Niemann-Pick C1 protein reveals that the membrane orientation of the putative sterol-sensing domain is identical to those of 3-hydroxy-3-methylglutaryl-CoA reductase and sterol regulatory element binding protein cleavage-activating protein". J. Biol. Chem. 275 (32): 24367–74. doi:10.1074/jbc.M002184200. PMID10821832.