آرمین تئوفیل وِگنِر | |
---|---|
زاده | ۱۶ اکتبر ۱۸۸۶ البرفلد، ووپرتال، امپراتوری آلمان |
درگذشته | ۱۷ مهٔ ۱۹۷۸ (۹۱ سال) رم، ایتالیا |
درجه | سرباز |
جنگها و عملیاتها | جنگ جهانی اول |
آرمین تئوفیل وِگنِر (به آلمانی: Armin Theophil Wegner) (زادهٔ ۱۶ اکتبر ۱۸۸۶ - درگذشتهٔ ۱۷ مه ۱۹۷۸ میلادی در رم) یک سرباز و پزشک آلمانی در زمان جنگ جهانی اول بود.
وِگنِر در طی جنگ جهانی اول بهعنوان پزشک نظامی همراه با ارتش آلمان وارد ترکیه شد. او توانست تصاویر و اخباری را از نسلکشی ارمنیها در این کشور در طی آن سالها جمعآوری کند که با کمک این عکسها «اولین نسلکشی قرن بیستم» به جهانیان شناسانده شد.[۱]
کودکانی که گرسنگی در جادهها تلف شدند و پدران و مادرانی که در حال کندن قبر هستند، از جمله عکسهای این شاهد عینی بهشمار میروند. آن زمان، عکس گرفتن از ارمنیها ممنوع بود و به همین خاطر، وگنر دستگیر و پس از چندی به آلمان بازگردانده شد. وگنر در یکی از خاطراتش میگوید: «کشیش ارمنی به من گفت، روزی من کشیش بودم ولی الان برهای هستم که میروم کشته شوم.»[۲]
او در سال ۱۹۱۹، نامه «راه بیبازگشت» در مورد وضعیت ارمنیها را به وودرو ویلسون، رئیسجمهور وقت آمریکا نوشت و از وی خواست برای تشکیل ارمنستان مستقل تلاش کند.[۲]
وی پس از بازگشت به آلمان به شهرت رسید. او تنها نویسندهٔ آلمانی در زمان نازیها بود که به آزاری که بر یهودیها روا داشته میشد اعتراض کرد.[۳] در پی همین اعتراضات وی در سال ۱۹۳۳ توسط گشتاپو دستگیر شد. وی مدتی در چند اردوگاه زندانی بود و در نهایت توانست به ایتالیا بگریزد.[۴]
او سرانجام موفق به فرار به ایتالیا شد و در سال ۱۹۷۸ در رم درگذشت. بنای یادبودی از وگنر، هم در ارمنستان و هم در اسرائیل وجود دارد.[۲]
در سال ۱۹۵۶ وگنر توسط دولت فدرال آلمان بهعنوان برندهٔ عنوان «بالاترین درجهٔ شایستگی» اعلام شد.[۵]
پس از مرگش، در سال ۱۹۹۶ میلادی بخشی از خاکستر او به ارمنستان منتقل شد و پس از یک مراسم تدفین نمادین در نزدیک مشعل یادمان نسلکشی ارمنیها (نسلکشی ارامنه) جای گرفت.[۴]