آزمایش اجتماعی گونهای از پژوهش روانشناختی یا جامعهشناختی برای آزمودن واکنش افراد در موقعیتها یا نسبت به رخدادها و پیشامدهای معینی طراحی میشود. آزمایش بر رویکرد اجتماعی خاصی تکیه دارد که بر پایه آن منبع اصلی اطلاعات افراد هستند و دانش و آگاهی و دیدگاه آن افراد.
برای پیادهسازی یک آزمایش اجتماعی، پژوهشگران معمولاً مشارکتکنندگان را در دو گروه دستهبندی و بخشبندی میکنند: مشارکتکنندگان کنشگر (افرادی که در یک رویداد کنش یا کنشهایی را انجام میدهند) و پاسخدهندگان (افرادی که به کنشها واکنش نشان میدهند). در سراسر دوره آزمایش مشارکتکنندگان از سوی پژوهشگران پایش میگردند تا کارسازی و هنایشهایی هر کنش یا دگرسانیهای پیش آمده را شناسایی کنند.
در بیشتر آزمایشهای اجتماعی سوژههای پژوهش از این که تحت آزمایش و مطالعه قرار دارند آگاه نیستند. گاه چند بازیگر یا طعمه هم برای مطالعه رفتارهای اجتماعی بکار گرفته میشود.
گاه شرکتها نیز برای گردآوری داده و اطلاعات درباره مصرفکنندگان و دیدگاههای آنها پیرامون کالاها، خدمات یا موضوعات ویژهای از آزمایشهای اجتماعی بهره میگیرند.[۱]