آناهید (اسطوره ارمنی)

آناهید (اسطوره ارمنی)
زایمان، باروری
سر برنز (قرن اول قبل از میلاد)
والدینآرامازد
همتای یونانیآفرودیته یا آرتمیس
همتای رومیدیانا
آناهید

آناهید (اسطوره اارمنی) ایزد بانوی باروری، رونق‌بخش میوه‌ها و همچنین زایمان بوده و هشیارترین مادر و نماد بهترین ارزش‌ها و از ارجمندترین الهه‌ها به‌شمار می‌رفت. دارای لقب‌هایی چون حیات‌بخش و افتخار ملت ارمنی، حامی و پشتیبان الهه عشق و آب و باروری نیز بوده است. معبد اصلی او در یرزنکا و معبد دیگر آن در شهر آرتاشات قرار داشت. پرستش آناهید تحت تأثیر فرهنگ ایرانی وارد ارمنستان شد. معنای لغوی آناهید (پاک و بی‌نقص) است.

تاریخ

[ویرایش]

شاه «یرواند» پادشاه دودمان یرواندی مجسمه آناهید را به معبدی که در رود آخوریان در نزدیکی باگاران قرار داشت منتقل کرد، و نیز آرتاشس یکم آن مجسمه را از آنجا به پایتخت خود یعنی آرتاشات برد.

پیرامون معابد رمه‌هایی از گوساله‌های ماده سه‌ساله که به آناهید اهدا شده بود، می‌چریدند و بر پیشانی آن‌ها علامتی به شکل مشعل، داغ کرده بودند که به نشانه قربانی مقدس بوده است. صدها مرد و زن به عنوان خادمان معبد به معبدها هدیه می‌شدند که «اهداییان مقدس» یا «مقدس‌پرستان» نامیده می‌شده‌اند.

در گاه‌شماری باستانی ارمنی نوزدهمین روز هر ماه آناهید نامیده می‌شد.

جشن‌های مربوط به آناهید در سال دو بار انجام می‌شد، یکی در اوایل ماه آوریل و دیگری در پایان تابستان یا آغاز پاییز، مطابق با تاریخ قدیم ارمنی یعنی پانزدهم «ناواسارد» و این جشن چند روزی ادامه داشت. در این جشن‌ها زائران تاج‌های بافته‌شده از شاخه‌های تازه را به معبد تقدیم می‌کردند. تمام این مراسم نشانگر آن است که ایزدبانو آناهید ایزد ثمره‌بخش محصولات و باروری نسل‌های انسانی و حامی آنان بوده است که این خصایص مخصوص تمام ایزدبانوان مادر است. پرستش‌های مربوط به آناهید، برگرفته از پرستش‌های ایزدبانوان مشرق‌زمین بود که با خصایص آناهید ایرانی، یکی شد و در سرزمین ارمنستان قدرت و اهمیت فوق‌العاده یافته بود و به واسطه و اهمیت پرستش از سرحدات ارمنستان نیز فراتر رفت و در کشورهای گوناگون آسیای صغیر جای خود را پیدا کرده بود.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  • نوری‌زاده، احمد (۱۳۷۶). تاریخ و فرهنگ ارمنستان. تهران: نشر چشمه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۶۲-۲۲۰-۷ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  • نوری‌زاده، احمد. صد سال شعر ارمنی: از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم. تهران: نشر چشمه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۶۲-۲۱۶-۹.
  • باغداساریان، ادیک (۱۳۸۰). تاریخ کلیسای ارمنی. تهران. شابک ۹۶۴-۰۶-۰۷۴۵-۲.
  • ملکی، آنوشیک (زمستان ۱۳۹۲). «بررسی ریشه شناختی واژه‌های آرامازد، اهورامزدا و ماشتوتس». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال هفدهم (۶۶).
  • آیوازیان، ماریا (اردیبهشت ۱۳۹۱). اشتراکات اساطیری و باورها در منابع ایرانی و ارمنی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۲۶-۵۶۰-۰.
  • شیراوند، دکتر مهران (زمستان ۱۳۹۰). «تعاملات تاریخی و فرهنگی ایران و ارمنستان از عصر کهن تاکنون». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال پانزدهم (۵۸).
  • فتایی، گارگین (پاییز ۱۳۸۴). «آیین مهر و تأثیر آن بر فرهنگ ایرانی، اسلامی، ارمنی، مسیحی و فرهنگ مشترک جهانی». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال نهم (۳۳).
  • «امشاسپندان و ایزدان در تاریخ اساطیری ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال هشتم (۲۸). تابستان ۱۳۸۳.
  • آبقیان، مانوک. افسانه‌های ملی ارمنی در نگارش تاریخ ارمنیان مؤسس خورناتسی.
  • یشت فرزانگی: جشن نامه. هرمس. بهمن ۱۳۸۴. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۱۸-۳۶۳-۰.
  • باورها، دین، پرستش اسطوره‌های ارمنیان کهن. ایروان. ۲۰۰۱.
  • "ԱՆԱՀԻՏ". ԵՊՀ Հայագիտական. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |registration= (help)

رده:ادبیات ارمنی }}