آویشن شیرازی
| آویشن شیرازی | |
|---|---|
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | |
| راسته: | |
| تیره: | |
| سرده: | Zataria Boiss.
|
| گونه: | Z. multiflora
|
| نام دوبخشی | |
| Zataria multiflora Boiss.
| |
| مترادف | |
| |
آویشن شیرازی[۱] (نام علمی: Zataria multiflora)، ازکند، تنها گونهٔ[۲] سرده Zataria در خانواده نعناعیان است که در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان می‌روید و خواص دارویی و خوراکی دارد. آویشن (نام علمی: Thymes) سرده دیگری از نعناعیان است.
ویژگی
[ویرایش]آویشن شیرازی سرده‌ای است از نعنائیان شامل گیاهانی بوته‌ای با ساقه‌های منشعب و شاخه‌های متعدد نازک و برگ‌های کوچک تقریباً دایره‌ای و با حاشیهٔ صاف و بی‌دُم‌برگ و پوشیده از شمار فراوانی غدهٔ ترشحی و گل‌آذین متشکل از چرخه‌های متعدد بیضوی یا کروی گل‌های کوچک و سفید و چهار عدد پرچم و فندقچهٔ تخم‌مرغی با سطح صاف است.
آویشن‌های شیرازی شاخه‌های کوچک پوست سفید دارند و کرک‌دار هستند. برگ‌های کوچک دایره‌ای یا بیضوی با قاعده گرد و به‌ندرت قلبی‌شکل و تقریباً نوک‌دار، برگ‌های جوان کُرک‌های کوتاه سفید و برگ‌های مسن‌تر بدون کرک هستند. چرخه‌های گل دسته‌ای و گروهی انبوه یا سنبله‌ای شکل دارند. گل‌های آن بسیار کوچک، به طول دو میلی‌متر، تخم‌مرغی درازچین و کرک‌دار هستند.[۳]
رویشگاه
[ویرایش]این درختچه تنها گونه آویشن بومی ایران است[نیازمند منبع] و در اصفهان (ده کیلومتری شمال نجف‌آباد، ۲۷ کیلومتری جنوب اصفهان، کلاه‌قاضی جنوب اصفهان، شاه‌کوه)، لرستان (شهبازان، چم سنگر: مرگ سر)، خوزستان (۶۰ کیلومتری شمال شرق دزفول، بهبهان: بابا احمدی)، فارس (فیروزآباد، کوه سیوند، ارتفاعات مشرف به دریاچه مهارلو، بخش خبریز ارسنجان و کوه‌های مشرف به دریاچه بختگان، میان جنگل، بین جهرم و منصورآباد، نزدیک طارم داراب)، بوشهر (ارتفاعات شرقی شامل جم و ریز، دشتی، دشتستان)، کرمان (بین کرمان و زرند، علی‌آباد به طرف اسفندقه)، هرمزگان (۲۰–۳۰ کیلومتری شرق حاجی‌آباد، گهره، کوه‌های گنو، کوه هماگ از فارغان و تیدر، آبگرم گنو)، بلوچستان (ده کیلومتری خاش به طرف ایرانشهر، شمال بزمان، شمال ایرانشهر، تنگ سرحه، دره رودخانه کاجو شمال قصر قند، اطراف نیک‌شهر)، خراسان (گردو ۷۰ کیلومتری جنوب ازبگو، ازبگو) و یزد (۱۵ کیلومتری غرب چاه‌ملک به طرف چوپانان، مهریز: خورمیز، بین جندق و یزد، بافق: قطروم، بین اشنیز و ندوشن) می‌روید.[۳]
خواص
[ویرایش]استفاده دمنوش آویشن شیرازی باعث رقیق شدن خون می‌شود و بخشی از عفونت‌های ریه را از بین می‌برد. دمکرده آویشن همچنین ضد درد مفاصل، ضد سکسکه و ضد نفخ شکم است.
**(برای از بین بردن نفخ شکم می‌توان مقداری پودر آویشن همراه غذا میل کرد یا نصف قاشق چایخوری در آب داغ یا در نبات داغ حل شود و نوشیده شود؛ بخور ملایم آویشن خلط آور است و التهاب شش‌ها را می‌کاهد همینجور التهاب سینوزها را کم می‌کند و در بهبود سردرد مؤثر است، بهتر است کم‌کم پودر آویشن در آب درحال جوش ریخته شود زیر شعله باید کم باشد تا باعث اذیت نشود و بخار حاوی عصاره آویشن شیرازی کم‌کم استنشاق شود)**
تنفس بخور آویشن شیرازی به مدت ۵ دقیقه و باعث تقویت بینایی می‌شود و برای سینوزیت مفید می‌باشد.[۴]
پانویس
[ویرایش]- ↑ «آویشن شیرازی» [گیاهان دارویی] هم‌ارزِ «Zataria»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ آویشن شیرازی)
- ↑ ویکی انگلیسی
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ولی‌الله مظفریان، درختان و درختچه‌های ایران، صفحهٔ ۳۲۸.
- ↑ دانشنامه گیاهان دارویی و میوه‌ها. تألیف مهندس رضا محمدی جاویدی
- استاد: مرتضی خوشمهر
منابع
[ویرایش]
- مظفریان، ولی‌الله (چاپ سوم ۱۳۸۹). درختان و درختچه‌های ایران. تهران: فرهنگ معاصر. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)
 | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با گیاه‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |