آکواپورین

آکواپورین
ساختار کریستالوگرافی آکواپورین 1 (AQP1) PDB 1j4n
شناسه‌ها
نماد	Aquaporin
پی‌فم	PF00230
اینترپرو	IPR000425
PROSITE	PDOC00193
SCOPe	1fx8 / SUPFAM
TCDB	1.A.8
OPM superfamily	7
OPM protein	2zz9
ساختارهای پروتئینی در دسترس: پی‌فم   structures / ECOD   پی‌دی‌بی RCSB PDB; PDBe; PDBj پی‌دی‌بی‌سام structure summary

آکواپورین‌ها یا منافذ آبی خانواده‌ای از پروتئین‌های غشایی سرتاسری هستند که عمدتاً منافذی برای عبور مولکول‌های آب از غشای سلول فراهم می‌کنند. این کانال‌ها به صورت اتفاقی کشف شدند. پیتر آگره متوجه وجود یک پروتئین با مقادیر زیاد در غشای گلبول‌های قرمز شد که به دلیل اینکه به خوبی با کوماسی آبی درخشان رنگ نمی‌شوند از دست رفته بودند. بررسی بیشتر نشان داد این پروتئین یک پروتئین غشایی ۲۴ کیلودالتونی و در حقیقت کانال آب است.^[۱][۲]

آکواپورین‌ها در کلیه‌ها و قرنیه‌ها به فراوانی موجود هستند، دقیقاً همان بافت‌هایی که انتظار می‌رود منافذ آبی زیادی داشته باشند. این پروتئین‌ها در تمام جانداران وجود دارند. گیاه آرابیدوپسیس تالیانا دستکم ۳۸ ژن دارد که انواع آکواپورین را رمز می‌کند و این نشان می‌دهد که انتقال آب نقش مهمی در فیزیولوژی گیاهان دارد؛ برای نمونه تغییرات فشار تورگور نیاز به حرکت سریع آب از غشا دارد.

اگرچه آکواپورین‌ها برای آب بسیار اختصاصی اند، اما بعضی از آنها قادر به انتقال سریع مولکول‌های آلی کوچک از جمله گلیسرول نیز هستند؛ برای مثال آکواپورین شماره ۷ (AQP7) که در غشای پلاسمایی یاخته‌های چربی وجود دارد، به طور کارآمدی گلیسرول را انتقال می‌دهد. ^[۳]

منابع

1. بِرگ، جِرِمی ام. و دیگران. (2012). بیوشیمی استرایر. ترجمه سالار بختیاری و دیگران. تهران: اندیشه رفیع، 1391.
2. Agre, P.; Preston, G. M.; Smith, B. L.; Jung, J. S.; Raina, S.; Moon, C.; Guggino, W. B.; Nielsen, S. (1993-10-01). "Aquaporin CHIP: the archetypal molecular water channel". American Journal of Physiology-Renal Physiology. 265 (4): F463–F476. doi:10.1152/ajprenal.1993.265.4.F463. ISSN 1931-857X.
3. نلسون، دیوید و کاکس، میکائیل. (2008). بیوشیمی لنینجر. ترجمه جواد محمدنژاد اروق و دیگران. تهران: اندیشه رفیع، 1390.