آگاهیِ جانوران یا هوشیاری جانوران (به انگلیسی: Animal consciousness)؛ کیفیت یا وضعیتی از خویشتن آگاهیِ درونیِ یک جانور، یا آگاه بودن از یک شیء بیرونی یا چیزی در درون خود او است است.[۲][۳] در انسان، هوشیاری عبارت است از: توانایی احساسمندی، آگاهی، ذهنیت (تشخصگرایی فلسفی)، کیفیت ذهنی، توانایی آزمودن یا درک احساس، بیداری ذاتی، داشتن احساس هویت و سیستم کنترل اجرایی ذهنی است.[۴] علیرغم مشکل موجود در تعریف، بسیاری از فیلسوفان بر این باورند که دربارهٔ چیستی آگاهی یک ذهنیت عمومی وجود دارد.[۵]
مسئله ذهن و بدن در فلسفه رابطه بین ذهن و ماده و به ویژه رابطه بین آگاهی و مغز را بررسی میکند. رویکردهای مختلفی پیشنهاد شده است. اکثر آنها یا دو گرا هستند یا مونیست. دوآلیسم تمایز سفت و سختی را بین قلمرو ذهن و ماده حفظ میکند. مونیسم معتقد است که فقط یک نوع چیز وجود دارد و ذهن و ماده هر دو جنبه آن هستند. این مشکل توسط فیلسوفان پیش از ارسطویی مورد توجه قرار گرفت[۶] و رنه دکارت در قرن هفدهم به آن پرداخت که به دوگانه انگاری دکارتی منجر شد. دکارت معتقد بود که فقط انسانها و نه حیوانات دیگر از این ذهن غیر فیزیکی برخوردار هستند.
↑The Cambridge Declaration on Consciousness (Archive) 7 July 2012. Written by Philip Low and edited by Jaak Panksepp, Diana Reiss, David Edelman, Bruno Van Swinderen, Philip Low and Christof Koch. University of Cambridge.
↑Robert M. Young (1996). The mind-body problem. In RC Olby; GN Cantor; JR Christie; MJS Hodges (eds.). Companion to the History of Modern Science (Paperback reprint of Routledge 1990 ed.). Taylor and Francis. pp. 702–11.
Shettleworth, S. J. (1998) (2010,2nd ed) Cognition, evolution and behavior. New York: Oxford University Press.
Smith, J. D. , Beran, M. J. , Couchman, J. J. , Coutinho, M. V. C. , & Boomer, J. B. (2009). Animal metacognition: Problems and prospects,[۱] Comparative Cognition and Behavior Reviews, 4, 40–53.