اَبَلَکها[۱] (Ceratocarpus) سردهای (جنسی) از گیاهان علفی است، از تیرهٔ تاجخروسان (Amaranthaceae) و زیرتیرهٔ اسفناجیان (Chenopodiaceae).
«ابلک» گیاهیست علفی، پهنبرگ، بوتهای و یکساله[۲][۳][۴]. ابلک شاخههای بسیار دارد و باد آن را به آسانی از جا برمیکند.[۵] ارتفاع این گیاه از پایه تا نوک بلندترین شاخه و برگش، بین ۵-۳۰ سانتیمتر میباشد. برگهایش تسمهشکل و نوکتیز است.[۳]بهار گل میکند، تابستان و تیرماهتخم میبندد؛ در نوک تخمش دو خار دراز دارد (به بیانی دیگر، دانههای (تخمهای) دو شاخ دارد). به خاطر همین ویژگیها، به ابلک سرشاخی یا میوه شاخی[۶] نیز میگویند.
ابلک، خوراک خوبی برای گوسفند، بز، اسپ و شتر است. ابلک در دورهٔ تخمبندی ۲٫۴-۶٫۵٪ پروتئین و ۱٫۹-۲٪ چربی دارد. واژهٔ «اَبَلَک» از زبان فارسی به زبانهای ترکیآسیای میانه نیز راه یافتهاست و ایشان هم این گیاه را به شیوهٔ همسان (با تلفظ «اِبِلِک»[۷]) میخوانند.[۸][۹][۱۰]
ابلک ماسهای (Ceratocarpus arenarius): که فراوانترین گونهٔ سردهٔ «ابلک» است و در ایران، افغانستان و توران به وفور میروید. arenarius به معنی «ماسهای» میباشد[۹][۱۰][۱۱] این گونه فراخناهای ماسهای را همچون فرشی ستبر و پیوسته میپوشاند.[۸] نام دیگر این گونه در زبان فارسیتیغ تازی است.
ابلک دریاکناری (ساحلی) (Ceratocarpus maritimus): maritimus به معنی «دریاکناری» (لب ساحل دریا) میباشد.[۱۱]
Ceratocarpus salinus
Ceratocarpus turkestanicus
Ceratocarpus utriculosus: utriculosus به معنی «آبداندار (کیسهدار)» میباشد.[۱۱] میوه کوچک این گونه از ابلک، تنها یک تخم دارد.
ابلک (به ویژه گونههای «ماسهای» و utriculosus) در تاجیکستان در ساحل رودهای ناحیه پنج (در مرز افغانستان)، سرخاب، فان و در بسیاری از نواحی دیگر از جمله شمال این کشور میروید.
↑«یکساله» یعنی گیاهی که پس از یک یا دو سال رشد و گل دادن از بین برود.
↑ ۳٫۰۳٫۱۳٫۲۳٫۳Vit Bojnansky, Agata Fargasova (۲۰۰۷)، Atlas of Seeds and Fruits of Central and East-European Flora: The Carpathian Mountains Region (ویراست illustrated)، Springer، ص. ۱۰۴۶ pages، شابک۱-۴۰۲۰-۵۳۶۱-۴
↑ ۴٫۰۴٫۱Tatiana Wielgorskaya, Armen Leonovich Takhtadzhi͡an (۱۹۹۵)، Dictionary of Generic Names of Seed Plants، Columbia University Press، ص. p ۱۷۵، شابک۰-۲۳۱-۰۷۸۹۲-۷
↑ ۹٫۰۹٫۱L. S. Gerg, President of the All-Union Geographical Society
of the U.S.S.R., Translated by Olga Adler Tttelbaum (۱۹۵۰)، «VI٫ The Zone of the Semidesert»، Natural Regions of the U. S. S. R.، به کوشش John A. Morrison and C. C. Nikiforoff. (ویراست First Printing)، New York: American council of learned societies، ص. p ۱۲۲ کاراکتر line feed character در |نویسنده= در موقعیت 61 (کمک)نگهداری یادکرد:نامهای متعدد:فهرست نویسندگان (رده) [۲].
↑ ۱۰٫۰۱۰٫۱۱۰٫۲Abdraimov, S. A., Alimbekov, S. S.، Comparative characteristics of amino-acid composition of pasture fodders of Kazakhstan (ویراست Author Affiliation: Kazakh Research Institute of Karakul Sheep Husbandry, Chimkent, Kazakh SSR٫)، Problems of Desert Developmentنگهداری یادکرد:نامهای متعدد:فهرست نویسندگان (رده) [۳][پیوند مرده].