ابن عبدالبر اندلسی
ابوعمر یوسف بن عبدالله بن محمد بن عبدالبر ابن عاصم نَمری (۳۶۸–۴۶۳ق/ ۹۷۸–۱۰۷۱م) فقیه، محدث، تاریخ‌نگار و ادیب اندلسی است.[۱]
زندگی
[ویرایش]او را نمری خوانده‌اند چون نسبش به نمر بن قاسط ابن افصی بن دعمی بن حَدیلة بن اسد بن ربیعة بن نزاز می‌رسد.[۲]در قرطبه زاده شد و در همان‌جا رشد کرد. پدرش از فقیهان قرطبه بود و او در ۱۸ سالگی پدر را از دست داد.[۳] در قرطبه به فراگیری پرداخت.[۴]
اساتید او
[ویرایش]ابوالولید ابن فَرَضی، ابوعمر طَلْمَنَکی، قاسم بن اصبغ بیانی که نزد او حدیث خواند،[۵] ابوعمر ابن مکوی، سعید بن نصر، احمد بن فتح تاجر، احمد بن قاسم تاهرتی بزاز که کتابهای محمد بن جریر طبری را به نامهای صریح السنة، التبصیر و فضائل الجهاد، نزد او خواند، قاضی ابن صفار و ابن جسور که ذیل المذیل را نزد او خواند
مذهب
[ویرایش]ابن عبدالبر در آغاز ظاهری مذهب بود، سپس مالکی شد و گاه در پاره‌ای از مسائل به فقه شافعی می‌گرایید. او چندان به درس و پژوهش اهتمام ورزید که پس از چندی از دیگر پیشینیان اندلسی خود پیشی گرفت[۶]
آثار
[ویرایش]فقط برخی از آثار او عبارتند از:
مجموعه جامع اسماء صحابه یا الاستعیاب فی معرفة الاصحاب: در این کتاب هر فردی را که حتی یک بار در زندگی خود با پیامبر اسلام ملاقات کرده‌است، فهرست کند.
جامع بیان العلم و فضل.
- الاجویبه الموئبه (جواب جامع).
- العقل و العقلة (عقل و صاحبان خرد)
- اشعار ابی الاطهیه («اشعار ابوالاطهیه»);
- البیان فی تلاوت القرآن («شرح در مورد تلاوت قرآن»).
- الفرائد («قوانین ارث»)
- الاکتفا فی قرائت نافع و ابی عمرو (قناعت در نافع و قرائت ابوعمرو).
- «الانبهة عن قبائل الروحة» («توجه به نامگذاری قبایل راویان»).
- الانصاف فی اسماءالله
- الانتقاء فی فضائل الثالثات الائمة الفقاهة مالک و شافعی و ابی حنیفه («محاسن سه امام بزرگ فقیه: مالک، شافعی، و ابوحنیفه").
- الاستذکار لی مذهب علما الامصار فیما تداممنه الموطة من معانی الرأی و الاثار در مواتة مالک
- جامع بیان العلمی و فضلی وما یانبغی فی ریوایاتهی ("مجموعه افشای ماهیت دانش و شایستگی عظیم آن و آنچه در فرآیند روایت و انتقال آن لازم است").
- الکافی فی مذهب مالک («کافی در مکتب فقه مالکی»);
- الکونه («الفاظ»)
- المغازی (جنگها)
- القصد والامام فی نسب العرب والعجم («شجره نامه‌های عرب و عجم»).
- الشواهد فی إثبات خبر الوحید («شواهد پشتیبان برای حفظ گزارشهای تک نفره [به عنوان منبعی برای احکام حقوقی]»);
- التمهید لما فی المواته من المعانی والاسانید ("تسهیل معانی و زنجیره‌های انتقال یافت شده در مواتة مالک").
- التقاسی فی اختصار الموطاء («بررسی تفصیلی در تلخیص الموطاء»).