اردشیرخوره | |
---|---|
![]() | |
![]() | |
نام | اردشیرخوره |
کشور | ایران |
اطلاعات اثر | |
دیرینگی | دورهٔ ساسانی |
دورهٔ ساخت اثر | دورهٔ ساسانی |
بانی اثر | اردشیر یکم |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۷ |
تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
کورهٔ اَردِشیرخُورّه (یا کوره اردشیر) یکی از پنج کوره (بخش) فارس قدیم بوده که منسوب به اردشیر بابکان است.[۱][۲]
در دورهٔ ساسانی و اوایل اسلام این کوره از شیراز تا خلیج فارس و جزایر خارگ و قشم، از شرق تا دارابگرد و از غرب تا بیشاپور و کازرون را در بر میگرفت.
مناطق گور (فیروزآباد)، خفر، سیمکان، میمند، سیراف و جزایر کیش و هندورابی در محدودهٔ آن بود و پس از استخر بزرگترین کورهٔ فارس بهشمار میآمد.
این بخش نامش را از شهر مرکزی و کرسینشین خود شهر اردشیرخوره (گور) گرفته بود؛ شهری که اردشیر بابکان پیش از نبرد هرمزدگان بنیاد گذاشت و مرکز حکومت فارس را از استخر به آن انتقال داد.[۳] پس از چیرگی عربها، شیراز به جای شهر گور مرکز ایالت فارس شد و عضدالدوله دیلمی اسم گور را تغییر داده، فیروزآباد نامید.[۴]
در زبان فارسی قدیم کلمه《خره》بهمعنی《روشنی》است، و بنابراین اردشیرخوره به یادبود و به افتخار اردشیر ساسانی نامگذاری شده بود.[۵]
به برکت وجود بندر سیراف و همچنین اقلیم مناسب، منطقهٔ فیروزآباد توانست در دوران اسلامی هم رونق و آبادانی خود را حفظ کند. سیراف مهمترین بندرگاه خلیج فارس و قطب اقتصادی منطقه بود و بیشتر تجارت دریایی ایران با مصر، هندوستان و چین از طریق این بندر انجام میشد.[۶]
مورخان از آب وهوای خوب و حاصلخیزی این ناحیه یاد کردهاند. در تاریخ بلعمی آمده «این جور (گور) شهری است که در پارس خرّمتر از آن شهر نیست، با اسپرغمها و میوهها و درختان و آبهای روان…»[۷] محمد مقدسی نیز دربارهٔ فیروزآباد مینویسد: «شهری بسیار نیکوست و انسان از هر دروازهٔ شهر که بیرون رود تا یک فرسخ در باغ و عمارت راه میپیماید»[۸] معروف بود که در این منطقه درختان گرمسیری و سردسیری در یک باغ عمل میآید و گل سرخ و گلاب آن را در سرزمینهای دیگر میشناختند.