اُستئوپونتین (انگلیسی: Osteopontin) که با نامهای سیالوپروتئین ۱ استخوان (BSP-1 یا BNSP) و فسفوپروتئین مترشحهٔ ۱(SPP1) و فعالکنندهٔ زودهنگام لنفوسیتهای تی (ETA-1) هم شناخته میشود، یک پروتئین است که در انسان توسط ژن «SPP1» کدگذاری میشود. این مولکول گلیکوپروتئینی، نخستین بار در سال ۱۹۸۶ میلادی در استئوبلاستها کشف شد.
اُستئوپونتین یک پروتئین ماتریکس برونیاختهای استخوان است و یکی از ترکیبات آلی آن محسوب میشود. علاوه بر استخوان، این ماده در بافتهای دیگر بدن هم بیان میشود. ژن سازندهٔ این پروتئین، ۷ اگزون دارد و بر روی بازوی بلند کروموزوم ۴ واقع شدهاست.
↑"Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
↑"Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
↑Choi ST, Kim JH, Kang EJ, Lee SW, Park MC, Park YB, Lee SK (December 2008). "Osteopontin might be involved in bone remodelling rather than in inflammation in ankylosing spondylitis". Rheumatology (Oxford). 47 (12): 1775–9. doi:10.1093/rheumatology/ken385. PMID18854347.
↑Steinman L (February 2007). "A brief history of T(H)17, the first major revision in the T(H)1/T(H)2 hypothesis of T cell-mediated tissue damage". Nat. Med. 13 (2): 139–45. doi:10.1038/nm1551. PMID17290272.
↑Wang KX, Denhardt DT (2008). "Osteopontin: role in immune regulation and stress responses". Cytokine Growth Factor Rev. 19 (5–6): 333–45. doi:10.1016/j.cytogfr.2008.08.001. PMID18952487.
↑Chabas D, Baranzini SE, Mitchell D, Bernard CC, Rittling SR, Denhardt DT, Sobel RA, Lock C, Karpuj M, Pedotti R, Heller R, Oksenberg JR, Steinman L (November 2001). "The influence of the proinflammatory cytokine, osteopontin, on autoimmune demyelinating disease". Science. 294 (5547): 1731–5. doi:10.1126/science.1062960. PMID11721059.
↑Gassler N, Autschbach F, Gauer S, Bohn J, Sido B, Otto HF, Geiger H, Obermüller N (November 2002). "Expression of osteopontin (Eta-1) in Crohn disease of the terminal ileum". Scand J Gastroenterol. 37 (11): 1286–95. doi:10.1080/003655202761020560. PMID12465727.
↑Xanthou G, Alissafi T, Semitekolou M, Simoes DC, Economidou E, Gaga M, Lambrecht BN, Lloyd CM, Panoutsakopoulou V (May 2007). "Osteopontin has a crucial role in allergic airway disease through regulation of dendritic cell subsets". Nat. Med. 13 (5): 570–9. doi:10.1038/nm1580. PMID17435770.
↑El Deeb S, Abdelnaby R, Khachab A, Bläsius K, Tingart M, Rath B (July 2016). "Osteopontin as a biochemical marker and severity indicator for idiopathic hip osteoarthritis". PMID27229171.
Fujisawa R (2002). "[Recent advances in research on bone matrix proteins]". Nippon Rinsho. 60. Suppl 3: 72–8. PMID11979972.
Denhardt DT, Mistretta D, Chambers AF, Krishna S, Porter JF, Raghuram S, Rittling SR (2003). "Transcriptional regulation of osteopontin and the metastatic phenotype: evidence for a Ras-activated enhancer in the human OPN promoter". Clin. Exp. Metastasis. 20 (1): 77–84. doi:10.1023/A:1022550721404. PMID12650610.
Yeatman TJ, Chambers AF (2003). "Osteopontin and colon cancer progression". Clin. Exp. Metastasis. 20 (1): 85–90. doi:10.1023/A:1022502805474. PMID12650611.
Konno S, Hizawa N, Nishimura M, Huang SK (2007). "Osteopontin: a potential biomarker for successful bee venom immunotherapy and a potential molecule for inhibiting IgE-mediated allergic responses". Allergology International. 55 (4): 355–9. doi:10.2332/allergolint.55.355. PMID17130676.
Rodrigues LR, Teixeira JA, Schmitt FL, Paulsson M, Lindmark-Mänsson H (2007). "The role of osteopontin in tumor progression and metastasis in breast cancer". Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev. 16 (6): 1087–97. doi:10.1158/1055-9965.EPI-06-1008. PMID17548669.
Ramaiah SK, Rittling S (2007). "Role of osteopontin in regulating hepatic inflammatory responses and toxic liver injury". Expert opinion on drug metabolism & toxicology. 3 (4): 519–26. doi:10.1517/17425225.3.4.519. PMID17696803.