اسلام در ازبکستان

اسلام در ازبکستان یک دین غالب است؛ منابع میزان مسلمانان اختلافات دارند اما در اکثریت بودن مسلمانان هیچ اختلافی نیست. بر اساس یک آمار، ۹۰ درصد جمعیت کشور را مسلمانان شکل داده‌اند. بیشتر مردم ازبکستان سنی مذهب هستند.

مسجدی در بخارا

آمار

سردیس تیمور گورکانی طراحی شده از اسکلت یافت شده از وی. زاده شده در ازبکستان.

طبق گزارش‌های رسمی این کشور، حدود ۹۰ درصد از جمعیت کشور ازبکستان را مسلمانان تشکیل داده‌اند.^[۱] بیشتر این افراد، از فرقه اهل سنت هستند^[۲] اهمیت این منطقه به جهت قطب فرهنگی و مذهبی بودن در منطقه آسیای میانه است^[۱] بر اساس یک گزارش غیر رسمی، ۸۷ درصد جمعیت ازبکستان را مسلمانان و ۹ درصد را مسیحیان ارتدکس روسیه تشکیل داده‌اند. حدود ۴ درصد دیگر نیز غیر مذهبی‌ها و سایر ادیان تشکیل داده‌اند^[۳][۴][۵] در آماری دیگر که مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۰۹ منتشر کرده است، ۹۶.۳ درصد مردم ازبکستان را مسلمانان تشکیل داده‌اند.^[۶] از میان مسلمانان این کشور، ۵۴ درصد مسلمان غیر فرقه‌ای، ۱۸ درصد سنی مذهب و ۱ درصد نیز شیعیان هستند.^[۷] برآورد شده است که ۱۱ درصد از جمعیت را نیز مسلمانان با گرایش صوفی تشکیل داده‌اند.^[۸]

تاریخ

اسلام توسط اعراب و ازبک‌ها در قرن هشتم وارد به آسیای میانه شد. اسلام ابتدا در مناطق جنوبی ترکستان در جریان بود و پس از آن به تدریج به سمت شمال گسترش یافت. با آغاز دوره طلایی اسلام، ازبکستان توانست به یک مرکز برجسته علمی، پزشکی و فلسفی تبدیل شود که دانشمندان آن توانستند اختراعات فراوانی را به ثبت برسانند.^[۹] در قرن چهاردهم، ساخت و سازهای مذهبی در این کشور رو به گسترش کذاشت و مسجد بی بی خانیم بنا نهاده شد. هنرمندان این کشور نیز شروع به تهیه آثار مذهبی نمودند؛ خطاطی قرآن در ابعاد بسیار ظریف و ریز یا ابعاد بسیار بزرگ و وسیع از جمله این هنرمندی‌ها بود.^[۱۰] در اوایل دهه ۱۹۹۰ و با پایان قدرت اتحادیه جماهیر شوروی، گروه‌هایی اسلام‌گرا اقدام به اسلامی سازی ازبکستان کردند اما در این زمینه ناموفق بودند و با عکس‌العمل دولت ازبکستان مواجه شدند.^[۱۱]

بنای یادبودی برای بخاری

عالمان

از میان دانشمندان برجسته مسلمان می‌توان به بخاری اشاره کرد که یک ازبک بوده و از نظر مسلمانان سنی مذهب، توانسته معتبرترین مجموعه حدیثی را به نگارش درآورد. ترمذی و ابومنصور ماتریدی نیز دیگر دانشمندان مسلمان این منطقه به حساب می‌آیند.^[۱۲][۱۳]

مطالعه بیشتر

• Louw, Maria Elisabeth. 2007. Everyday Islam in Post-Soviet Central Asia. London: Routledge.
• Tucker, Noah. “Domestic Shapers of Eurasia’s Islamic Futures: Sheikh, Scholar, Society, and the State,” in Islam in Eurasia: A Policy Volume, 77–92. Cambridge, MA: Davis Center for Russian and Eurasian Studies.
• Cornell, S.E., 2005. Narcotics, radicalism, and armed conflict in Central Asia: the Islamic movement of Uzbekistan. Terrorism and Political Violence, 17(4), pp.619-639.
• Weitz, R., 2004. Storm Clouds over Central Asia: Revival of the Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)?. Studies in Conflict and Terrorism, 27(6), pp.505-530.
• Moore, C., 2007. Combating terrorism in Russia and Uzbekistan. Cambridge Review of International Affairs, 20(2), pp.303-323.
• Abduvakhitov, A., 1993. Islamic revivalism in Uzbekistan. Eickelman, D.(Hg.): Russian Muslim Frontiers. New Directions in Cross-Cultural Analysis, pp.79-97.
• Sinai, J., 2000. Islamic Terrorism and Narcotrafficking in Uzbekistan. Defense & Foreign Affairs’ Strategic Policy, 5, pp.7-8.

پانویس

1. Rohan & Yee 2016, p. 404.
2. "Uzbekistan". CIA. Archived from the original on 5 January 2019. Retrieved 27 November 2020.
3. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2011-08-10. Retrieved 2010-11-27.
4. [۱]
5. "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2011-05-19. Retrieved 2010-11-30.
6. "Chapter 1: Religious Affiliation". The World’s Muslims: Unity and Diversity. Pew Research Center's Religion & Public Life Project. August 9, 2012. Retrieved 4 September 2013.
7. Atabaki, Touraj. Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora, pg. 24
8. Atabaki, Touraj. Central Asia and the Caucasus: transnationalism and diaspora, pg. 24
9. Katip Çelebi. (1943). Keşfü'z-Zünûn an Esâmi'l-Kütüb vel-Fünûn, (Vol. I), (pp. 110‑11). Istanbul:Maarif Matbaası.
10. Ibn Athir, volume 8, pg. 396
11. United States Department of State
12. Ali, A. (1963). Maturidism. In Sharif, M. M. (Ed.), A history of muslim philosophy: With short accounts of other disciplines and the modern renaissance in the muslim lands (Vol. 1), (p. 261). Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
13. Muslims in the Former U.S.S.R

منابع

• Johan Rasanayagam (8 November 2010). Islam in Post-Soviet Uzbekistan: The Morality of Experience. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-49526-4.
• Vitaliĭ Vi͡acheslavovich Naumkin (2005). Radical Islam in Central Asia: Between Pen and Rifle. Rowman & Littlefield. pp. 37–. ISBN 978-0-7425-2930-4.
• Rob Johnson (15 October 2007). Oil, Islam, and Conflict: Central Asia Since 1945. Reaktion Books. pp. 114–. ISBN 978-1-86189-339-0.
• Shahram Akbarzadeh (4 July 2013). Uzbekistan and the United States: Authoritarianism, Islamism and Washington's Security Agenda. Zed Books Ltd. ISBN 978-1-84813-799-8.
• Gunaratna Rohan; Kam Stefanie Li Yee (22 June 2016). Handbook Of Terrorism In The Asia-pacific. World Scientific. pp. 404–. ISBN 978-1-78326-997-6.